درحالی که مصر تا انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۱ فاصله زمانی طولانی دارد، اما رقابت‌ها میان نامزدهای احتمالی و هواداران آنها، به ویژه با خاندان حسنی مبارک، رئیس جمهور کنونی و پسرش شدت گرفته و فضای خیابان‌ها و رسانه‌های مصر را تحت تأثیر قرارداده و افکار عمومی را بیش از گذشته به خود مشغول کرده است.
بحث‌ها هنگامی داغ شد که پلیس مصر هفته گذشته صدها نفر از نیروهای خود را شبانه راهی خیابان‌های قاهره کرد تا هر چه سریع‌تر، پوسترهایی را که برای تبلیغ نامزدی احتمالی ژنرال عمر سلیمان، رئیس کنونی سازمان اطلاعات مصر، بر دیوار خیابان‌های پایتخت مصر نصب شده بود، پایین بیاورند.
مصر به پاکسازی دیوارها از پوسترها بسنده نکرد و اعلام کرد که پلیس این کشور تحقیقات برای شناسایی عوامل انتشار و نصب پوسترها را آغاز کرده است.
همزمان، شماری از روزنامه‌های مهم مصر که برای انتشار این تبلیغ پول گرفته بودند، ناچار شدند که نسخه‌های خود را که با این آگهی‌ها همراه شده بود، شبانه رشته رشته یا خمیر کنند تا دستور فوری را که از «بالا» رسیده بود، رعایت کرده باشند.
ژنرال سلیمان ۷۴ ساله که ارتباطات حسنه‌ای با محمد حسنی مبارک دارد و مورد اعتماد بسیار «رئیس» است و دو دهه کامل است که ارشدترین مسئول امنیت و اطلاعات برای نظام سیاسی مصر بوده است، تأکید کرده که پوسترهای نصب شده برای تبلیغ نامزدی او، با ابتکار خودش منتشر نشده است.
در پوسترها، افرادی با عنوان «حامیان» ژنرال سلیمان، او را «جایگزین واقعی» (برای حسنی مبارک) توصیف کرده و ظاهراً از آقای سلیمان درخواست می‌کنند که به اعلام نامزدی خویش اقدام کند.
نصب پوسترها تنها راهکار برای «حامیان» ژنرال سلیمان نبوده است. آنها چند ماه پیش در وب سایت اجتماعی مجازی فیس بوک، صفحه‌ای برای او باز کردند و نیز ویدئو کلیپ‌هایی را در یوتیوب قرار دادند.
این حامیان، خود را «کمپین مردمی مستقل فراخوان از ژنرال سلیمان برای اعلام نامزدی انتخابات ۲۰۱۱» نامیده‌اند، و شعار «تجربه سیاسی و مشت آهنین» را در توصیف ویژگی‌های او مطرح کرده‌اند.
این پوسترها فراخوان می‌داد که همه نهادهای حکومت و اوپوزیسیون و ارتش حول حمایت از نامزدی ژنرال سلیمان «متحد» شوند، و نیز افزوده بود که «شکوه و جلال مصر را نباید با دادن رهبری از پدر به پسر خدشه‌دار کرد».
پوسترها همچنین می‌گفت که «تنها راه برای حفظ دموکراسی، دادن امکان به ژنرال سلیمان برای به دست گرفتن رهبری در دوران انتقالی است».
درحالی که به دستور «بالا» دیوارها از پوسترهای ژنرال سلیمان فعلاً پاکسازی شده است، «بالانشین‌ها» نسبت به پوسترها و کمپین بزرگ تبلیغاتی که برای جمال مبارک، پسر ۴۶ ساله حسنی مبارک به راه افتاده، شکیبایی بیشتری نشان می‌دهند و این کمپین بدون هیچ مزاحمتی نه تنها ادامه دارد بلکه روز بروز گسترش نیز می‌یابد.
به نظر می‌رسد که در صدر این «بالانشین» کسی جز رئیس‌جمهور ۸۲ ساله مصر نباشد که علیرغم سفرهای اخیرش در اروپا و آمریکا، حال چندان خوشی ندارد. او در یکسال اخیر دو بار بستری شده و عمل جراحی کیسه صفرا را گذرانده اما نشانه‌های فرو افتادن شانه‌های یک بیمار مبتلا به یک بیماری وخیم، و نه تنها کهنسالی عادی، در او هویداست.
روزنامه اسرائیلی هاآرتص برای نخستین بار در اوائل تابستان به نقل از عوامل اطلاعاتی اسرائیلی فاش کرده بود که آقای مبارک مبتلا به سرطان پیشرفته است.
به نظر می‌رسد که در زمینه این وخامت بیماری آقای مبارک، که «سه دهه با قدرت کامل مصر را از خطر افتادن به حکومت بنیادگرایان اسلامی باز داشته»، وی شتابان در حال تقویت راهکارها برای انتقال رهبری به پسر خود است.
پیش از آنکه هفته گذشته جمال مبارک همراه با پدر، برای شرکت در همایش از سرگیری مذاکرات مستقیم صلح اسرائیلی- فلسطینی راهی واشینگتن، پایتخت آمریکا، شود، به ناگهان مردم مصر، به ویژه در قاهره با هزاران پوستر تبلیغاتی جمال مبارک «بمباران» شدند.
اینجا نیز «کمپین مردمی حامی جمال مبارک» پای پوسترها را امضا کرده است. در پی آن نیز تشکل‌های قارچ مانندی برای بیان «پشتیبانی» از «شایسته‌ترین جوان مصری» اعلام موجودیت کردند.
یک بازرگان نه چندان سرشناس به نام مجدی الکردی اعلام کرده که او بنیانگذار اولیه کمپین حمایت «مردمی» از جمال مبارک بوده است. الکردی تأیید کرده که جوانانی که در خیابان‌ها امضای مردم بر طومار حمایت از ریاست جمهوری جمال را درخواست می‌کردند، فرستادگان او بودند.
خبرگزاری آسوشیتد پرس نیز دوم سپتامبر نوشته بود که مردم مصر می‌گویند که پوسترهای تبلیغاتی به نفع جمال مبارک، «بالن آزمایشی» پدرش است تا مزه دهان مردم و واکنش افکار عمومی را بسنجد.
سلمه احمد سلمه، یک ستون‌نویس دائمی در روزنامه پرتیراژ الاهرام به آسوشیتدپرس گفته بود که «نمی‌توان به آسانی از نقش حزب حاکم در تلاش تبلیغاتی برای جمال غافل شد و سکوت رئیس‌جمهور نیز می‌تواند تنها به مفهوم حمایت از کمپین تبلیغ پسرش تعبیر شود».
حتی نام «گمال» (به تلفظ مصری) نیز مورد بهره‌برداری «حامیان وفادار» قرار دارد. آنها «گمال» را با «گمال عبدالناصر» نیز تلویحاً مقایسه می‌کنند.
روزنامه مصری «المصری الیوم» گزارش داد که حامیان جمال مبارک ترانه معروف «یا گمال یا حبیب الملایین» را شعار تبلیغاتی پسر مبارک کرده‌اند. این ترانه را عبدالحلیم حافظ خواننده مشهوری مصری برای عبدالناصر به خاطر مبارزاتش علیه اسرائیل نوشته و اجرا کرده بود.
درحالی که حکومت مبارک و سلف او، انور سادات، تلاش داشتند که نشانه‌های حکومت تندروی عبدالناصر را از اذهان پاک کنند، حال ترانه «یا گمال، یا حبیب» در زمینه فیلم‌های تبلیغاتی حامیان جمال مبارک شنیده می‌شود.
اکنون چند ماه است که حسنی مبارک در سفرهای مهم سیاسی خود به خارج، جمال مبارک را نیز با خود همراه می‌برد. ناظران می‌گویند که آقای مبارک می‌خواهد جمال را هرچه بیشتر به رهبران بین‌المللی بشناساند تا از این طریق نیز زمینه رهبری او را هرچه بیشتر فراهم کند.
اما اگر ژنرال سلیمان در برابر پایین آوردن پوسترهایش سخنی آشکارا نگفته است، یک نامزد دیگر صدای اعتراضش نسبت به گام‌هایی که برای بازداشتن او از اعلام نامزدی‌اش به عمل می‌آید، بلند است؛ او محمد البرادعی، مدیرکل پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که ماه فوریه گذشته پس از چند دهه زندگی در غرب به زادگاهش بازگشت.
تازه‌ترین مسئله‌ای که صدای اعتراض آقای البرادعی را بلند کرده، منتشر شدن عکس‌های دخترش با بیکینی و در حال رقص در میهمانی‌های مختلط است. درحالی که آقای البرادعی مسلمان‌زاده است، متهم شده که دامادش مسلمان نیست و انتشار عکس‌های این دختر شوهرکرده به غیر مسلمان، مایه دردسر پدر شده است.
سی عکس دختر مبارک با بیکینی و مشروب به دست و درحال رقص در پارتی‌های پرشور ثروتمندان عرب از جمله در ساحل، به روی فیس بوک برده شده است. اظهاراتی از گذشته دختر جنجالی البرادعی نیز یادآوری شده که گفته بود «من دین و ایمان ندارم و می‌گویم که من کافرم و وجود خدا را قبول ندارم» و نیز گفته بود «باور نکنید اگر پدرم به مسجد می‌رود، او هم مثل من خدا را قبول ندارد. او ناچاراست که ظاهرسازی کند».
آقای البرادعی نگفته که عکس‌ها حقیقی نیست بلکه معترض است که چرا عکس‌های خانوادگی‌اش باید راهی برای ضربه زدن به جایگاه سیاسی او باشد، و در مصاحبه با روزنامه مستقل الدستور تأکید کرده که «در کشوری فاقد دموکراسی واقعی وقتی مردم خواهان مردمسالاری باشند، باید خود را برای روبه‌رو شدن با چنین شیوه‌های به دور از حیثیت نیز آماده کنند».
آقای البرادعی پس از تلاش هفت ماهه هنوز حاضر نیست علناً بگوید که خود را نامزد خواهد کرد یا نه، و تأکید می‌کند که این امر به رفع محدودیت‌های قانونی برای اعلام نامزدی کاندیداهای مستقل مشروط است.
با وجود این، آقای البرادعی که کسی نتوانسته به او اتهام فساد، مانند اکثر حاکمان شناخته شده مصری وارد کند، موفق شده که ائتلافی از جوانان و سازمان‌های اپوزیسیون را حول شعار «تغییر و اصلاح» برای مصر دور خود گرد آورد، و افزوده که «با من یا بدون من، مصر به تحول، نیاز اساسی و فوری دارد».
البرادعی چند روز پیش در «توییتر» خود، همه رأی‌دهندگان را فرا خواند که انتخابات مجلس را که امسال برگزار می‌شود، «کاملاً تحریم» کنند.
علیرغم نامزدهای «خودی» و «غیر خودی» برای احراز مقام «رئیس»، کسی هنوز شهامت نیافته که علناً بگوید که حسنی مبارک میل یا شرایط جسمانی لازم را برای اعلام نامزدی جهت تداوم رهبری ندارد.
اگر حسنی مبارک این بار نیز نامزد شود، برای ششمین دوره پیاپی خواهد بود که وارد چنین مسیری می‌شود. اکثر دوره‌های پیشین، او بدون رقیب یا فاقد رقبای جدی بوده است.
هفته گذشته برخی عوامل در حزب حاکم؛ «حزب ملی دموکراتیک»، حتی اعلام کرده بودند که آقای مبارک نامزدی‌اش را ثبت کرده است؛ خبری که درستی آن معلوم نشد.
حسنی مبارک، برخلاف انور سادات، هیچگاه معاونی برای خود برنگزید و از سال ۱۹۸۱ (که در پی قتل سادات)، رهبری مصر را به دست گرفت، عملاً اجازه نداد که هیچ شخصیت سیاسی در حزب حاکم برجسته شود.
بحث‌ها هنگامی داغ شد که پلیس مصر هفته گذشته صدها نفر از نیروهای خود را شبانه راهی خیابان‌های قاهره کرد تا هر چه سریع‌تر، پوسترهایی را که برای تبلیغ نامزدی احتمالی ژنرال عمر سلیمان، رئیس کنونی سازمان اطلاعات مصر، بر دیوار خیابان‌های پایتخت مصر نصب شده بود، پایین بیاورند.
مصر به پاکسازی دیوارها از پوسترها بسنده نکرد و اعلام کرد که پلیس این کشور تحقیقات برای شناسایی عوامل انتشار و نصب پوسترها را آغاز کرده است.
همزمان، شماری از روزنامه‌های مهم مصر که برای انتشار این تبلیغ پول گرفته بودند، ناچار شدند که نسخه‌های خود را که با این آگهی‌ها همراه شده بود، شبانه رشته رشته یا خمیر کنند تا دستور فوری را که از «بالا» رسیده بود، رعایت کرده باشند.
ژنرال سلیمان ۷۴ ساله که ارتباطات حسنه‌ای با محمد حسنی مبارک دارد و مورد اعتماد بسیار «رئیس» است و دو دهه کامل است که ارشدترین مسئول امنیت و اطلاعات برای نظام سیاسی مصر بوده است، تأکید کرده که پوسترهای نصب شده برای تبلیغ نامزدی او، با ابتکار خودش منتشر نشده است.
در پوسترها، افرادی با عنوان «حامیان» ژنرال سلیمان، او را «جایگزین واقعی» (برای حسنی مبارک) توصیف کرده و ظاهراً از آقای سلیمان درخواست می‌کنند که به اعلام نامزدی خویش اقدام کند.
نصب پوسترها تنها راهکار برای «حامیان» ژنرال سلیمان نبوده است. آنها چند ماه پیش در وب سایت اجتماعی مجازی فیس بوک، صفحه‌ای برای او باز کردند و نیز ویدئو کلیپ‌هایی را در یوتیوب قرار دادند.
این حامیان، خود را «کمپین مردمی مستقل فراخوان از ژنرال سلیمان برای اعلام نامزدی انتخابات ۲۰۱۱» نامیده‌اند، و شعار «تجربه سیاسی و مشت آهنین» را در توصیف ویژگی‌های او مطرح کرده‌اند.
این پوسترها فراخوان می‌داد که همه نهادهای حکومت و اوپوزیسیون و ارتش حول حمایت از نامزدی ژنرال سلیمان «متحد» شوند، و نیز افزوده بود که «شکوه و جلال مصر را نباید با دادن رهبری از پدر به پسر خدشه‌دار کرد».
پوسترها همچنین می‌گفت که «تنها راه برای حفظ دموکراسی، دادن امکان به ژنرال سلیمان برای به دست گرفتن رهبری در دوران انتقالی است».
درحالی که به دستور «بالا» دیوارها از پوسترهای ژنرال سلیمان فعلاً پاکسازی شده است، «بالانشین‌ها» نسبت به پوسترها و کمپین بزرگ تبلیغاتی که برای جمال مبارک، پسر ۴۶ ساله حسنی مبارک به راه افتاده، شکیبایی بیشتری نشان می‌دهند و این کمپین بدون هیچ مزاحمتی نه تنها ادامه دارد بلکه روز بروز گسترش نیز می‌یابد.
به نظر می‌رسد که در صدر این «بالانشین» کسی جز رئیس‌جمهور ۸۲ ساله مصر نباشد که علیرغم سفرهای اخیرش در اروپا و آمریکا، حال چندان خوشی ندارد. او در یکسال اخیر دو بار بستری شده و عمل جراحی کیسه صفرا را گذرانده اما نشانه‌های فرو افتادن شانه‌های یک بیمار مبتلا به یک بیماری وخیم، و نه تنها کهنسالی عادی، در او هویداست.
روزنامه اسرائیلی هاآرتص برای نخستین بار در اوائل تابستان به نقل از عوامل اطلاعاتی اسرائیلی فاش کرده بود که آقای مبارک مبتلا به سرطان پیشرفته است.
به نظر می‌رسد که در زمینه این وخامت بیماری آقای مبارک، که «سه دهه با قدرت کامل مصر را از خطر افتادن به حکومت بنیادگرایان اسلامی باز داشته»، وی شتابان در حال تقویت راهکارها برای انتقال رهبری به پسر خود است.
پیش از آنکه هفته گذشته جمال مبارک همراه با پدر، برای شرکت در همایش از سرگیری مذاکرات مستقیم صلح اسرائیلی- فلسطینی راهی واشینگتن، پایتخت آمریکا، شود، به ناگهان مردم مصر، به ویژه در قاهره با هزاران پوستر تبلیغاتی جمال مبارک «بمباران» شدند.
اینجا نیز «کمپین مردمی حامی جمال مبارک» پای پوسترها را امضا کرده است. در پی آن نیز تشکل‌های قارچ مانندی برای بیان «پشتیبانی» از «شایسته‌ترین جوان مصری» اعلام موجودیت کردند.
یک بازرگان نه چندان سرشناس به نام مجدی الکردی اعلام کرده که او بنیانگذار اولیه کمپین حمایت «مردمی» از جمال مبارک بوده است. الکردی تأیید کرده که جوانانی که در خیابان‌ها امضای مردم بر طومار حمایت از ریاست جمهوری جمال را درخواست می‌کردند، فرستادگان او بودند.
خبرگزاری آسوشیتد پرس نیز دوم سپتامبر نوشته بود که مردم مصر می‌گویند که پوسترهای تبلیغاتی به نفع جمال مبارک، «بالن آزمایشی» پدرش است تا مزه دهان مردم و واکنش افکار عمومی را بسنجد.
سلمه احمد سلمه، یک ستون‌نویس دائمی در روزنامه پرتیراژ الاهرام به آسوشیتدپرس گفته بود که «نمی‌توان به آسانی از نقش حزب حاکم در تلاش تبلیغاتی برای جمال غافل شد و سکوت رئیس‌جمهور نیز می‌تواند تنها به مفهوم حمایت از کمپین تبلیغ پسرش تعبیر شود».
حتی نام «گمال» (به تلفظ مصری) نیز مورد بهره‌برداری «حامیان وفادار» قرار دارد. آنها «گمال» را با «گمال عبدالناصر» نیز تلویحاً مقایسه می‌کنند.
روزنامه مصری «المصری الیوم» گزارش داد که حامیان جمال مبارک ترانه معروف «یا گمال یا حبیب الملایین» را شعار تبلیغاتی پسر مبارک کرده‌اند. این ترانه را عبدالحلیم حافظ خواننده مشهوری مصری برای عبدالناصر به خاطر مبارزاتش علیه اسرائیل نوشته و اجرا کرده بود.
درحالی که حکومت مبارک و سلف او، انور سادات، تلاش داشتند که نشانه‌های حکومت تندروی عبدالناصر را از اذهان پاک کنند، حال ترانه «یا گمال، یا حبیب» در زمینه فیلم‌های تبلیغاتی حامیان جمال مبارک شنیده می‌شود.
اکنون چند ماه است که حسنی مبارک در سفرهای مهم سیاسی خود به خارج، جمال مبارک را نیز با خود همراه می‌برد. ناظران می‌گویند که آقای مبارک می‌خواهد جمال را هرچه بیشتر به رهبران بین‌المللی بشناساند تا از این طریق نیز زمینه رهبری او را هرچه بیشتر فراهم کند.
اما اگر ژنرال سلیمان در برابر پایین آوردن پوسترهایش سخنی آشکارا نگفته است، یک نامزد دیگر صدای اعتراضش نسبت به گام‌هایی که برای بازداشتن او از اعلام نامزدی‌اش به عمل می‌آید، بلند است؛ او محمد البرادعی، مدیرکل پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که ماه فوریه گذشته پس از چند دهه زندگی در غرب به زادگاهش بازگشت.
تازه‌ترین مسئله‌ای که صدای اعتراض آقای البرادعی را بلند کرده، منتشر شدن عکس‌های دخترش با بیکینی و در حال رقص در میهمانی‌های مختلط است. درحالی که آقای البرادعی مسلمان‌زاده است، متهم شده که دامادش مسلمان نیست و انتشار عکس‌های این دختر شوهرکرده به غیر مسلمان، مایه دردسر پدر شده است.
سی عکس دختر مبارک با بیکینی و مشروب به دست و درحال رقص در پارتی‌های پرشور ثروتمندان عرب از جمله در ساحل، به روی فیس بوک برده شده است. اظهاراتی از گذشته دختر جنجالی البرادعی نیز یادآوری شده که گفته بود «من دین و ایمان ندارم و می‌گویم که من کافرم و وجود خدا را قبول ندارم» و نیز گفته بود «باور نکنید اگر پدرم به مسجد می‌رود، او هم مثل من خدا را قبول ندارد. او ناچاراست که ظاهرسازی کند».
آقای البرادعی نگفته که عکس‌ها حقیقی نیست بلکه معترض است که چرا عکس‌های خانوادگی‌اش باید راهی برای ضربه زدن به جایگاه سیاسی او باشد، و در مصاحبه با روزنامه مستقل الدستور تأکید کرده که «در کشوری فاقد دموکراسی واقعی وقتی مردم خواهان مردمسالاری باشند، باید خود را برای روبه‌رو شدن با چنین شیوه‌های به دور از حیثیت نیز آماده کنند».
آقای البرادعی پس از تلاش هفت ماهه هنوز حاضر نیست علناً بگوید که خود را نامزد خواهد کرد یا نه، و تأکید می‌کند که این امر به رفع محدودیت‌های قانونی برای اعلام نامزدی کاندیداهای مستقل مشروط است.
با وجود این، آقای البرادعی که کسی نتوانسته به او اتهام فساد، مانند اکثر حاکمان شناخته شده مصری وارد کند، موفق شده که ائتلافی از جوانان و سازمان‌های اپوزیسیون را حول شعار «تغییر و اصلاح» برای مصر دور خود گرد آورد، و افزوده که «با من یا بدون من، مصر به تحول، نیاز اساسی و فوری دارد».
البرادعی چند روز پیش در «توییتر» خود، همه رأی‌دهندگان را فرا خواند که انتخابات مجلس را که امسال برگزار می‌شود، «کاملاً تحریم» کنند.
علیرغم نامزدهای «خودی» و «غیر خودی» برای احراز مقام «رئیس»، کسی هنوز شهامت نیافته که علناً بگوید که حسنی مبارک میل یا شرایط جسمانی لازم را برای اعلام نامزدی جهت تداوم رهبری ندارد.
اگر حسنی مبارک این بار نیز نامزد شود، برای ششمین دوره پیاپی خواهد بود که وارد چنین مسیری می‌شود. اکثر دوره‌های پیشین، او بدون رقیب یا فاقد رقبای جدی بوده است.
هفته گذشته برخی عوامل در حزب حاکم؛ «حزب ملی دموکراتیک»، حتی اعلام کرده بودند که آقای مبارک نامزدی‌اش را ثبت کرده است؛ خبری که درستی آن معلوم نشد.
حسنی مبارک، برخلاف انور سادات، هیچگاه معاونی برای خود برنگزید و از سال ۱۹۸۱ (که در پی قتل سادات)، رهبری مصر را به دست گرفت، عملاً اجازه نداد که هیچ شخصیت سیاسی در حزب حاکم برجسته شود.