صائب عریقات، مذاکره‌کننده ارشد فلسطینی، در مطلبی که روزنامه واشنگتن‌پست آن را منتشر کرده دیدگاه‌های خود در مورد دلایل و زمینه‌های توقف دور جدید گفت‌وگوهای صلح بین فلسطینیان و دولت اسرائیل را شرح می‌دهد.
به اعتقاد وی بن‌بست مجدد در مذاکرات چندان جای تعجب ندارد. تجربه دو دهه نشان داده که صرف گفت‌وگوی مستقیم بین دو طرف صلح را تضمین نمی‌کند. علاوه بر این یک تعهد بنيانی و خلل‌ناپذیر به اصول و موازین بین‌المللی نیز ضروری است.
صائب عریقات می‌نویسد قوانین بین‌المللی معیارهای یک صلح عادلانه را مشخص کرده و این نکته را تضمین می‌کند که با هر دو طرف به شکل برابر برخورد شود. در عین حال نقشه یک مسیر حرکت به سمت آشتی براساس رعایت حقوق و احترام به طرف مقابل را ترسیم می‌کنند.
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های نقض حقوق فلسطینیان که در اراضی اشغالی روی می‌دهد ادامه ساختمان شهرک‌های یهودی‌نشین است. شهرک‌های اسرائیلی با ادامه سرقت اراضی و آب فلسطینیان هنوز هم عنصر محوری در یک سیستم تبعیض نژادی و آپارتاید هستند.
بنای شبکه راه‌های جداگانه ، نصب حصار و دیوارهای سیمانی و احداث پست‌های بازرسی همه ابزارهای گوناگون اعمال این سیستم تبعیض‌آمیز است که خشونت علیه فلسطینیان و نقض حقوق اولیه آنها در سرزمین‌های اشغالی را تثبیت می‌کند.
صائب عریقات در واشنگتن پست می‌افزاید با ادامه سرقت سرزمین‌های ناچیزی که برای فلسطینیان باقی مانده است امکان موجودیت یافتن یک کشور مستقل فلسطینی و راه حل اصلی بحران که موجودیت دو کشور در کنار یکدیگر است را به خطر می‌اندازد. بدون توقف بلادرنگ و همه جانبه شهرک‌سازی دیگر چیزی از کشور فلسطینی باقی نخواهد ماند که بخواهیم در مورد آن مذاکره کنیم.
در گذشته دولت اسرائیل همواره از مذاکره به عنوان پوششی برای ادامه شهرک‌سازی‌ها و ساکت کردن اعتراض و انتقادات بین‌المللی بهره جسته است. در فاصله سال‌های ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۰ همزمان با مذاکره بین دو طرف، تعداد ساکنان شهرک‌های یهودی‌نشین در اراضی اشغالی دو برابر شد. تا زمانی که به دولت اسرائیل اجازه داده شود که بدون هیچ هراس و یا تعهدی به موازین بین‌المللی سیاست‌های خود را ادامه دهد هیچ تغییری در این وضعیت روی نخواهد داد.
رئیس هیئت مذاکره‌کنندگان فلسطینی تأکید می‌کند که تضاد آشکار بین تلاش برای صلح و ادامه بنای شهرک‌ها نباید به هیچ وجه و توسط هیچکس مورد تردید قرار بگیرد. اگر لازمه برقراری صلح پایان دادن به اشغال اراضی فلسطینی توسط اسرائیل است ادامه شهرک‌سازی علامت تداوم و دائمی شدن این اشغالگری است. کافی است به تعداد و گستردگی این شهرک‌ها در کرانه باختری رود اردن و یا میلیاردها دلار سرمایه‌ای که هزینه ساخت آنها می‌شود دقت کنیم.
این ساختمان‌سازی طوری طراحی شده و به پیش می‌رود که بلند پروازی‌های اسرائیل برای تصرف بخش‌های هر چه گسترده‌تری از اراضی فلسطینیان را به پیش برده و مانع از شکل‌گیری یک کشور مستقل فلسطینی خواهد شد. ادامه شهرک‌سازی برخلاف فرمول «زمین در برابر صلح» است که سنگ بنای طرح صلح خاورمیانه بوده است.
صائب عریقات می‌افزاید که برای فلسطینیان این روند به معنای سرقت بخش بزرگتری از خاک و سرزمین مادری است و همزمان با آن امید فلسطینیان به آزادی و کسب حرمت انسانی رو به کاهش گذاشته است. همزمان با ادامه تلاش‌های موجود برای صلح، سیاست‌های اسرائیل تحمیل محدودیت‌ها و سختی‌های بیشتر به ساکنان کرانه غربی رود اردن و محاصره و حمله به نوار غزه بوده است. در این حملات بی‌رحمانه و بی‌مهار تعداد زیادی از غیرنظامیان و زنان و کودکان فلسطینی به قتل رسیده‌اند. با این اوصاف هیچ جای تعجب ندارد اگر روند صلح خاورمیانه کاملاً بی‌اعتبار شده باشد.
هیچ فلسطینی حاضر به پذیرش ادامه شهرک‌سازی و تصرف اراضی فلسطینیان نیست، خواه در بخش شرقی بیت‌المقدس باشد و خواه در نقاط دیگر از اراضی اشغالی. و هیچکس که طرفدار راه حل موجودیت دو کشور مستقل است نمی‌تواند شهرک‌سازی‌ها را بپذیرد.
صائب عریقات تأکید می‌کند که توقف همه جانبه شهرک‌سازی تنها معیاری است که با آن می‌توان وفاداری اسرائیل به طرح صلح و موجودیت کشور فلسطینی را سنجید. آنچه که دولت اسرائیل به عنوان تعیین یک مهلت قانونی برای کنترل شهرک‌سازی اعلام کرد در عمل یک کلاه شرعی بود. در شش ماهه اول این مهلت بیش از سه هزار واحد ساختمانی جدید برای یهودیان احداث شده و همزمان تعداد بیشتری از خانه‌های فلسطینیان ویران و جاده‌های جداگانه بیشتری برای تردد شهرک‌نشینان احداث شده است.
این مقام فلسطینی یادآوری می‌کند که فلسطینیان همواره تلاش کرده‌اند که به طور جدی با دولت اسرائیل وارد مذاکره شده و مسائل مهم مورد اختلاف مثل سرنوشت بیت‌المقدس، شناسایی مرزهای سال ۱۹۶۷، حقوق آوارگان و مسئله بهره‌برداری از آب و شهرک‌سازی یهودیان را به بحث بگذارند.
ولی در مقابل اسرائیل همواره از پاسخگویی به این مسائل مهم می‌گریزد و حتی توافقات قراردادهای اولیه صلح را زیر پا می‌گذارد. با یک چنین تاریخچه‌ای اصلاً ضرورتی ندارد که اسرائیل وانمود کند که به راه حل موجودیت دو کشور کنار یکدیگر اعتقاد دارد. در شرایطی که جامعه بین‌المللی حتی نمی‌تواند اسرائیل را وادار کند که شهرک‌سازی را متوقف کند فلسطینیان چه شانسی برای توافق بر سر تمام مسائل مهم دیگر با اسرائیل دارند؟
صائب عریقات در پایان مطلب خود در روزنامه واشنگتن پست می‌نویسد که روند صلح خاورمیانه بیش از هر چیز دیگر به کسب اعتبار نیاز دارد. تنها مذاکره براساس اصول و موازین پذیرفته شده بین‌المللی که طبق آن هر دو طرف به این قوانین متعهد و پاسخگو باشند امکان یک صلح پایدار را فراهم خواهد کرد.
اگر اسرائیل از متوقف کردن کامل شهرک‌سازی‌ها براساس قوانین بین‌المللی سرباز بزند راه حل این بن‌بست مجبور کردن فلسطینیان به عقب‌نشینی بیشتر و کوتاه آمدن در برابر تجاوز اسرائیل نیست. تنها راه برون‌رفت از این بن‌بست اعمال فشار به اسرائیل برای تمکین به ضرورت‌های برقراری یک صلح پایدار و عادلانه است.
به اعتقاد وی بن‌بست مجدد در مذاکرات چندان جای تعجب ندارد. تجربه دو دهه نشان داده که صرف گفت‌وگوی مستقیم بین دو طرف صلح را تضمین نمی‌کند. علاوه بر این یک تعهد بنيانی و خلل‌ناپذیر به اصول و موازین بین‌المللی نیز ضروری است.
صائب عریقات می‌نویسد قوانین بین‌المللی معیارهای یک صلح عادلانه را مشخص کرده و این نکته را تضمین می‌کند که با هر دو طرف به شکل برابر برخورد شود. در عین حال نقشه یک مسیر حرکت به سمت آشتی براساس رعایت حقوق و احترام به طرف مقابل را ترسیم می‌کنند.
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های نقض حقوق فلسطینیان که در اراضی اشغالی روی می‌دهد ادامه ساختمان شهرک‌های یهودی‌نشین است. شهرک‌های اسرائیلی با ادامه سرقت اراضی و آب فلسطینیان هنوز هم عنصر محوری در یک سیستم تبعیض نژادی و آپارتاید هستند.
بنای شبکه راه‌های جداگانه ، نصب حصار و دیوارهای سیمانی و احداث پست‌های بازرسی همه ابزارهای گوناگون اعمال این سیستم تبعیض‌آمیز است که خشونت علیه فلسطینیان و نقض حقوق اولیه آنها در سرزمین‌های اشغالی را تثبیت می‌کند.
صائب عریقات در واشنگتن پست می‌افزاید با ادامه سرقت سرزمین‌های ناچیزی که برای فلسطینیان باقی مانده است امکان موجودیت یافتن یک کشور مستقل فلسطینی و راه حل اصلی بحران که موجودیت دو کشور در کنار یکدیگر است را به خطر می‌اندازد. بدون توقف بلادرنگ و همه جانبه شهرک‌سازی دیگر چیزی از کشور فلسطینی باقی نخواهد ماند که بخواهیم در مورد آن مذاکره کنیم.
در گذشته دولت اسرائیل همواره از مذاکره به عنوان پوششی برای ادامه شهرک‌سازی‌ها و ساکت کردن اعتراض و انتقادات بین‌المللی بهره جسته است. در فاصله سال‌های ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۰ همزمان با مذاکره بین دو طرف، تعداد ساکنان شهرک‌های یهودی‌نشین در اراضی اشغالی دو برابر شد. تا زمانی که به دولت اسرائیل اجازه داده شود که بدون هیچ هراس و یا تعهدی به موازین بین‌المللی سیاست‌های خود را ادامه دهد هیچ تغییری در این وضعیت روی نخواهد داد.
رئیس هیئت مذاکره‌کنندگان فلسطینی تأکید می‌کند که تضاد آشکار بین تلاش برای صلح و ادامه بنای شهرک‌ها نباید به هیچ وجه و توسط هیچکس مورد تردید قرار بگیرد. اگر لازمه برقراری صلح پایان دادن به اشغال اراضی فلسطینی توسط اسرائیل است ادامه شهرک‌سازی علامت تداوم و دائمی شدن این اشغالگری است. کافی است به تعداد و گستردگی این شهرک‌ها در کرانه باختری رود اردن و یا میلیاردها دلار سرمایه‌ای که هزینه ساخت آنها می‌شود دقت کنیم.
این ساختمان‌سازی طوری طراحی شده و به پیش می‌رود که بلند پروازی‌های اسرائیل برای تصرف بخش‌های هر چه گسترده‌تری از اراضی فلسطینیان را به پیش برده و مانع از شکل‌گیری یک کشور مستقل فلسطینی خواهد شد. ادامه شهرک‌سازی برخلاف فرمول «زمین در برابر صلح» است که سنگ بنای طرح صلح خاورمیانه بوده است.
صائب عریقات می‌افزاید که برای فلسطینیان این روند به معنای سرقت بخش بزرگتری از خاک و سرزمین مادری است و همزمان با آن امید فلسطینیان به آزادی و کسب حرمت انسانی رو به کاهش گذاشته است. همزمان با ادامه تلاش‌های موجود برای صلح، سیاست‌های اسرائیل تحمیل محدودیت‌ها و سختی‌های بیشتر به ساکنان کرانه غربی رود اردن و محاصره و حمله به نوار غزه بوده است. در این حملات بی‌رحمانه و بی‌مهار تعداد زیادی از غیرنظامیان و زنان و کودکان فلسطینی به قتل رسیده‌اند. با این اوصاف هیچ جای تعجب ندارد اگر روند صلح خاورمیانه کاملاً بی‌اعتبار شده باشد.
هیچ فلسطینی حاضر به پذیرش ادامه شهرک‌سازی و تصرف اراضی فلسطینیان نیست، خواه در بخش شرقی بیت‌المقدس باشد و خواه در نقاط دیگر از اراضی اشغالی. و هیچکس که طرفدار راه حل موجودیت دو کشور مستقل است نمی‌تواند شهرک‌سازی‌ها را بپذیرد.
صائب عریقات تأکید می‌کند که توقف همه جانبه شهرک‌سازی تنها معیاری است که با آن می‌توان وفاداری اسرائیل به طرح صلح و موجودیت کشور فلسطینی را سنجید. آنچه که دولت اسرائیل به عنوان تعیین یک مهلت قانونی برای کنترل شهرک‌سازی اعلام کرد در عمل یک کلاه شرعی بود. در شش ماهه اول این مهلت بیش از سه هزار واحد ساختمانی جدید برای یهودیان احداث شده و همزمان تعداد بیشتری از خانه‌های فلسطینیان ویران و جاده‌های جداگانه بیشتری برای تردد شهرک‌نشینان احداث شده است.
این مقام فلسطینی یادآوری می‌کند که فلسطینیان همواره تلاش کرده‌اند که به طور جدی با دولت اسرائیل وارد مذاکره شده و مسائل مهم مورد اختلاف مثل سرنوشت بیت‌المقدس، شناسایی مرزهای سال ۱۹۶۷، حقوق آوارگان و مسئله بهره‌برداری از آب و شهرک‌سازی یهودیان را به بحث بگذارند.
ولی در مقابل اسرائیل همواره از پاسخگویی به این مسائل مهم می‌گریزد و حتی توافقات قراردادهای اولیه صلح را زیر پا می‌گذارد. با یک چنین تاریخچه‌ای اصلاً ضرورتی ندارد که اسرائیل وانمود کند که به راه حل موجودیت دو کشور کنار یکدیگر اعتقاد دارد. در شرایطی که جامعه بین‌المللی حتی نمی‌تواند اسرائیل را وادار کند که شهرک‌سازی را متوقف کند فلسطینیان چه شانسی برای توافق بر سر تمام مسائل مهم دیگر با اسرائیل دارند؟
صائب عریقات در پایان مطلب خود در روزنامه واشنگتن پست می‌نویسد که روند صلح خاورمیانه بیش از هر چیز دیگر به کسب اعتبار نیاز دارد. تنها مذاکره براساس اصول و موازین پذیرفته شده بین‌المللی که طبق آن هر دو طرف به این قوانین متعهد و پاسخگو باشند امکان یک صلح پایدار را فراهم خواهد کرد.
اگر اسرائیل از متوقف کردن کامل شهرک‌سازی‌ها براساس قوانین بین‌المللی سرباز بزند راه حل این بن‌بست مجبور کردن فلسطینیان به عقب‌نشینی بیشتر و کوتاه آمدن در برابر تجاوز اسرائیل نیست. تنها راه برون‌رفت از این بن‌بست اعمال فشار به اسرائیل برای تمکین به ضرورت‌های برقراری یک صلح پایدار و عادلانه است.