سازمان گزارشگران بدون مرز در تازه‌ترین اطلاعیه خود از مهاجرت گسترده روزنامه‌نگاران ایرانی به خارج از کشور در پی رخدادهای پس از انتخابات ۲۲ خرداد خبر داده است. به گفته گزارشگران بدون مرز، این بزرگترین فرار جمعی روزنامه‌نگاران ایرانی پس از انقلاب ۱۳۵۷ است.
سازمان گزارشگران بدون مرز می‌افزاید: در پی بازداشت شماری از روزنامه‌نگاران در پی اعتراضات به نتیجه اعلام شده انتخابات، عکاسان و روزنامه‌نگاران روزنامه‌های توقیف شده، و وبلاگ‌نویسان متهم به اقدام علیه امنیت ملی شده‌اند.
رضا معینی، دبیر بخش ایران سازمان گزارشگران بدون مرز، در گفت‌وگو با رادیو فردا به پرسش‌هایی در این ارتباط پاسخ داده است.
- رادیوفردا: آقای معینی، درباره شمار روزنامه‌نگارانی که از کشور گریخته‌اند چه اطلاعاتی دارید؟
رضا معینی: تا آنجايی که ما اطلاع داريم بيش از ۴۰ روزنامه‌نگار و وب‌نگار طی اين مدت از ايران خارج شده‌اند، اما فکر می‌کنيم اين آمار بايد بيشتر باشد.
- شما در بخشی از اطلاعيه به روزنامه‌نگارانی اشاره می‌کنيد که اين شانس را داشته‌اند تا به کشورهای اروپايی و يا آمريکا مهاجرت کنند. آيا نگران سرنوشت آنهايی هستيد که به کشورهای همسايه رفته‌اند؟
ما در درجه اول نگران سرنوشت همه روزنامه‌نگاران در ايران هستيم، چون تبعيد آن سوی سرکوب است. وقتی سرکوب به اين شکل بی‌رويه ادامه دارد، اين روزنامه‌نگار نمی‌تواند در فضای آزاد حرف بزند و اصلاً نمی‌تواند زندگی کند، به همين دليل مجبور به فرار می‌شود.
البته بخشی از نگرانی هم مربوط به روزنامه‌نگارانی است که در کشورهای همسايه پراکنده هستند، چون همچنان وضعيت آنها در معرض تهديد است.
- در اين اطلاعيه اشاره شده که کنوانسيون ۱۹۵۱ ژنو نمی‌تواند به تنهايی پاسخگوی شرايط روزنامه‌نگاران گريخته از ايران باشد. فکر می‌کنيد ورای کنوانسيون ۱۹۵۱ ژنو چه اقدامات ديگری بايد انجام شود؟
اکنون بسياری از مراجع حکومتی در اروپا عملاً در جهت لغو اين کنوانسيون پيش می‌روند. منظور ما نفی آن نيست، بلکه آن را قبول داريم و از آن حمايت می‌کنيم، اما در شرايط معينی برای برخی از روزنامه‌نگاران از جمله روزنامه‌نگاران ايرانی، يک روزنامه‌نگار نمی‌تواند ماه‌ها در کميسريای عالی پناهندگی معطل بماند تا پرونده‌اش مورد بررسی قرار گيرد.
ما به نام آزادی از کشورهای اروپايی و ديگر کشورهای آزاد جهان خواسته‌ايم تا درهای کشورها را باز بگذارند و خارج از ضوابط کنوانسيون به اين روزنامه‌نگاران ويزا بدهند تا آنها زودتر به محلی امن‌تر از جايی که هستند بروند.
- شما اين امکان را داريد که در جهت تسهيل مقررات اداری مربوط به پناهندگی با مقام‌های مربوطه وارد گفت‌وگو شويد تا کمک بيشتری برای پناه دادن به روزنامه‌نگاران ايرانی انجام شود؟
ما به طور عملی اين کار را انجام داده و می‌دهيم. ولی با توجه به وسعت مناطق و تعداد روزنامه‌نگارانی که گريخته‌اند، بايد اين اطلاعيه را صادر می‌کرديم تا از همه بخواهيم در اين زمينه کمک کنند.
- روزنامه‌نگارانی که از ايران خارج می‌شوند امکان اين را دارند که حرفه خود را در کشورهای ديگر دنبال کنند؟
اين سؤالی دشوار است و ما سال‌هاست نه تنها در ارتباط با روزنامه‌نگاران ايرانی بلکه در ارتباط با تمام روزنامه‌نگاران تبعيدی با اين مشکل علاج‌ناپذير روبه‌رو هستيم.
اما علت اصلی فرار روزنامه‌نگاران کار نيست، يعنی آنها برای پيدا کردن کار مهاجرت نکرده‌اند، علت فرار آنها سرکوب و فشارهای سياسی است.
- آقای معينی، شما به راه‌اندازی سايت «خبرنگاران ايران» اشاره کرده‌ايد. آيا گزارشگران بدون مرز در راه‌اندازی اين سايت خبری نقش داشته است؟
ما به راه‌اندازی آن کمک کرده‌ايم، ولی هيچ نقش و اعمال نظری در چهارچوب تحريريه آن نداريم و تمام آن کار روزنامه‌نگاران ايرانی است. ما فقط می‌خواستيم بگوييم روزنامه‌نگاران ايران می‌توانند کارشان را انجام دهند.
- گويا راهنمای ويژه پناهندگی هم برای روزنامه‌نگاران تبعيدی منتشر کرده‌ايد. آيا روزنامه‌نگاران می‌توانند به راحتی به اين نشريه دسترسی داشته باشند؟
بله، متأسفانه به دليل وضعيت خاصی که پس از انتخابات خردادماه درايران پيش آمده ترجمه اين راهنمای پناهندگی هنوز تکميل نشده است، ولی به زودی به فارسی هم منتشر خواهد شد و اين تلاشی بود برای کمک به روزنامه‌نگاران.