مجمع روحانیون مبارز و مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم دو تشکل عمده روحانیون اصلاحطلب در ایران، با انتشار بیانیههای جداگانهای ضمن انتقاد شدید از بیانیه جامعه مدرسین در رد مرجعیت آیتالله صانعی، بر مراتب علمی و اخلاقی آیتالله صانعی تأکید کردهاند.
بیانیه این دو نهاد روحانی در حمایت از مرجعیت آیتالله صانعی پس از آن منتشر میشود که در روزهای اخیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، نهاد حوزوی حامی دولت، اعلام کرد که از نظر این جامعه آیتالله صانعی فاقد ملاکهای لازم برای مرجعیت است.
در عین حال با وجود آنکه برخی از اعضای این جامعه بر فقهی بودن این اظهار نظر تأکید داشتند، برخی دیگر از اعضا این اقدام را واکنشی به مواضع سیاسی آیتالله صانعی خواندند و آن را با جریان خلع مرجعیت آیتالله کاظم شریعتمداری در سالهای نخست انقلاب اسلامی مقایسه کردند.
اکنون مجمع روحانیون مبارز که توسط محمد خاتمی و محمد موسوی خوئینیها اداره میشود با انتشار بیانیهای درباره مرجعیت آیتالله یوسف صانعی از وی به عنوان «عالم و استاد برجسته فقه در حوزههای علمیه» نامبرده و تأکید کرده است که «جای هیچ گونه تردیدی در مرجعیت ایشان نیست».
بر اساس نظر فقهی بسیاری از عالمان شیعه، مرجع تقلید بایستی که مرد، بالغ، عاقل، شيعه دوازده امامى، حلالزاده، زنده، عادل و نيز اعلم باشد. همچنین فقه شیعه، شناخت مجتهد جایز التقلید را از سه راه ممکن میداند که شامل یقین خود مقلد، تصدیق دو نفر عالم عادل و تصدیق عدهاى از اهل علم است.
در بیانیه مجمع روحانیون مبارز همچنین تأکید شده است که «عدالت و اخلاص آیتالله صانعی مورد تأیید عالمان برجسته حوزههای علمیه و خیل عظیمی از مقلدان بوده و هست و ایشان دهها سال است که به عنوان استاد برجسته فقه آل محمد در حوزه علمیه قم شاگردان فاضل و متعهد زیادی را تربیت نمودهاند و از زمانی که به عنوان مرجع تقلید در جامعه اسلامی ایران مطرح گردیدند همواره بر مقلدان ایشان افزوده شده و امروز جای هیچگونه تردیدی در مرجعیت ایشان نیست».
مجمع روحانیون همچنین افزوده است که مرجعیت آیتالله یوسف صانعی «با بیانیه یک گروه مورد پذیرش مقلدان قرار نگرفته است که با بیانیه گروهی دیگر از اعتبار بیفتد».
علاوه بر مجمع روحانیون مبارز، مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم نیز در بیانیهای از اقدام جامعه مدرسین در انکار مرجعیت آیتالله صانعی انتقاد کرد.
در این بیانیه آمده است: «موقعيت مرجعيت مثل مناصب حکومتی نيست که شخص، گروه، نهاد و تشکلی برای خود حقی در نصب و عزل آن قائل باشد».
اين تشکل مذهبی اقدام جامعه مدرسين حوزه علميه در نفی مرجعيت آيتالله صانعی را سياسی ارزيابی کرد و افزود:«معرفیهايی که از سوی نهادها و تشکلهايی با صبغه سياسی صورت گرفته است، چندان مؤثر نبوده ونيز تجربه نشان داده که عده زيادی از مردم به مراجع تقليد خارج از فهرستهای ارائه شده مراجعه کرده اند.»
همزمان با حمایت این دو تشکل روحانی اصلاحطلب از مرجعیت آیتالله صانعی، سایت رسمی این مرجع تقلید از تشدید فشار نهادهای امنیتی برای جلوگیری از فعالیت دفاتر وی و از جمله تعطیلی دفتر آیتالله صانعی در گرگان با مصوبه شورای تأمین استان گلستان خبر داده است.
سایت آیتالله صانعی تأکید کرده که «قطع نظر از قانونی بودن یا نبودن مصوبه قابل ذکر است که تعطیل نمودن دفتر یک مرجع تقلید و قطع ارتباط مقلدان جهت پاسخگویی به مسائل شرعی و حلال و حرام الهی و بیان احکام اسلام از سنتهای سیئه کم نظیر اگر نگوییم بینظیر در طول تاریخ شیعه است».
آیت الله یوسف صانعی که اکنون ۷۲ سال دارد از شاگردان آیتالله بروجردی، آیتالله اراکی، آیتالله محقق داماد و آیتالله خمینی است که بیش از ۱۶ سال پیش با انتشار رساله توضیحالمسائل به عنوان مرجع تقلید مقلدان بسیاری را جذب کرده است.
وی که از مراجع مترقی و نوگرا به شمار میرود به اصلاحطلبان نیز نزدیک است و در ماههای اخیر نیز بارها در بیانیه ها و سخنرانی های خود به کارگیری خشونت علیه مردم و به ویژه برگزاری دادگاههای پس از انتخابات و اعترافگیری اجباری را محکوم کرده است.
دفتر آیتالله صانعی، هنوز به موضوع نفی مرجعیت وی توسط جامعه مدرسین حوزه علمیه قم واکنش رسمی نشان نداده است.
بیانیه این دو نهاد روحانی در حمایت از مرجعیت آیتالله صانعی پس از آن منتشر میشود که در روزهای اخیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، نهاد حوزوی حامی دولت، اعلام کرد که از نظر این جامعه آیتالله صانعی فاقد ملاکهای لازم برای مرجعیت است.
بیشتر بخوانید:
اکنون مجمع روحانیون مبارز که توسط محمد خاتمی و محمد موسوی خوئینیها اداره میشود با انتشار بیانیهای درباره مرجعیت آیتالله یوسف صانعی از وی به عنوان «عالم و استاد برجسته فقه در حوزههای علمیه» نامبرده و تأکید کرده است که «جای هیچ گونه تردیدی در مرجعیت ایشان نیست».
بر اساس نظر فقهی بسیاری از عالمان شیعه، مرجع تقلید بایستی که مرد، بالغ، عاقل، شيعه دوازده امامى، حلالزاده، زنده، عادل و نيز اعلم باشد. همچنین فقه شیعه، شناخت مجتهد جایز التقلید را از سه راه ممکن میداند که شامل یقین خود مقلد، تصدیق دو نفر عالم عادل و تصدیق عدهاى از اهل علم است.
در بیانیه مجمع روحانیون مبارز همچنین تأکید شده است که «عدالت و اخلاص آیتالله صانعی مورد تأیید عالمان برجسته حوزههای علمیه و خیل عظیمی از مقلدان بوده و هست و ایشان دهها سال است که به عنوان استاد برجسته فقه آل محمد در حوزه علمیه قم شاگردان فاضل و متعهد زیادی را تربیت نمودهاند و از زمانی که به عنوان مرجع تقلید در جامعه اسلامی ایران مطرح گردیدند همواره بر مقلدان ایشان افزوده شده و امروز جای هیچگونه تردیدی در مرجعیت ایشان نیست».
مجمع روحانیون همچنین افزوده است که مرجعیت آیتالله یوسف صانعی «با بیانیه یک گروه مورد پذیرش مقلدان قرار نگرفته است که با بیانیه گروهی دیگر از اعتبار بیفتد».
علاوه بر مجمع روحانیون مبارز، مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم نیز در بیانیهای از اقدام جامعه مدرسین در انکار مرجعیت آیتالله صانعی انتقاد کرد.
در این بیانیه آمده است: «موقعيت مرجعيت مثل مناصب حکومتی نيست که شخص، گروه، نهاد و تشکلی برای خود حقی در نصب و عزل آن قائل باشد».
اين تشکل مذهبی اقدام جامعه مدرسين حوزه علميه در نفی مرجعيت آيتالله صانعی را سياسی ارزيابی کرد و افزود:«معرفیهايی که از سوی نهادها و تشکلهايی با صبغه سياسی صورت گرفته است، چندان مؤثر نبوده ونيز تجربه نشان داده که عده زيادی از مردم به مراجع تقليد خارج از فهرستهای ارائه شده مراجعه کرده اند.»
همزمان با حمایت این دو تشکل روحانی اصلاحطلب از مرجعیت آیتالله صانعی، سایت رسمی این مرجع تقلید از تشدید فشار نهادهای امنیتی برای جلوگیری از فعالیت دفاتر وی و از جمله تعطیلی دفتر آیتالله صانعی در گرگان با مصوبه شورای تأمین استان گلستان خبر داده است.
سایت آیتالله صانعی تأکید کرده که «قطع نظر از قانونی بودن یا نبودن مصوبه قابل ذکر است که تعطیل نمودن دفتر یک مرجع تقلید و قطع ارتباط مقلدان جهت پاسخگویی به مسائل شرعی و حلال و حرام الهی و بیان احکام اسلام از سنتهای سیئه کم نظیر اگر نگوییم بینظیر در طول تاریخ شیعه است».
آیت الله یوسف صانعی که اکنون ۷۲ سال دارد از شاگردان آیتالله بروجردی، آیتالله اراکی، آیتالله محقق داماد و آیتالله خمینی است که بیش از ۱۶ سال پیش با انتشار رساله توضیحالمسائل به عنوان مرجع تقلید مقلدان بسیاری را جذب کرده است.
وی که از مراجع مترقی و نوگرا به شمار میرود به اصلاحطلبان نیز نزدیک است و در ماههای اخیر نیز بارها در بیانیه ها و سخنرانی های خود به کارگیری خشونت علیه مردم و به ویژه برگزاری دادگاههای پس از انتخابات و اعترافگیری اجباری را محکوم کرده است.
دفتر آیتالله صانعی، هنوز به موضوع نفی مرجعیت وی توسط جامعه مدرسین حوزه علمیه قم واکنش رسمی نشان نداده است.