شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن، روز جمعه ۲۹ آذر ابراز امیدواری کرد که ایران به «تمامی تعهدات» خود در توافق هسته‌ای پایبند بماند.
به گزارش رویترز، اظهارات شینزو آبه قبل از دیدار با حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی ایران، ایراد می‌شد.
بنابر همین گزارش، نخست‌وزیر ژاپن در عین حال از ایران خواست که نقشی «سازنده» برای استقرار صلح در منطقه خاورمیانه بازی کند. وی همچنین گفت کشورش «هر چه در توان دارد» را برای تضمین صلح در خاورمیانه به کار خواهد بست.
اظهارات نخست وزیر ژاپن در حالی ایراد شده است که جمهوری اسلامی در چهار مرحله مختلف از تعهدات خود در برجام عدول کرده است؛ اقدامی که با واکنش منفی کشورهای اروپایی باقی‌مانده در برجام روبه‌رو شده است.
مقام‌های جمهوری اسلامی می‌گویند «کاهش تعهدات» برجامی‌شان در واکنش به خروج آمریکا از این توافق و بازگرداندن تحریم‌ها صورت گرفته است.
حسن روحانی در روزهای اخیر برای شرکت در نشست سران سازمان همکاری اسلامی به مالزی رفته بود و روز جمعه از کوالالامپور وارد توکیو شد.
شینزو آبه پیش از این بارها بر تلاش ژاپن برای ایفای نقش فعال‌تر در کاهش تنش‌ها در خاورمیانه و حل بن‌بست هسته‌ای بین تهران و واشینگتن تاکید کرده و این دهمین دیدار او با حسن روحانی خواهد بود.
این سفر در حالی صورت می‌گیرد که تنش‌ها بین ایران و آمریکا تشدید شده و سرنوشت توافق هسته‌ای نیز که آمریکا سال گذشته از آن خارج شد در ابهام قرار دارد.
ژاپن از متحدان آمریکاست و با ایران نیز روابط خوبی دارد. با این حال پس از بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران، ژاپن که عمده‌ترین مشتری نفت ایران بود، خرید نفت از تهران را متوقف کرد.
آمریکا پس از بازگرداندن تحریم‌ها، به هشت کشور به مدت شش ماه معافیت داد تا خرید نفت ایران را به طور محدود ادامه دهند؛ ژاپن نیز از جمله این کشورها بود.
مقام‌های دولت روحانی بارها اعلام کرده‌اند که میزان صادرات نفت، مهم‌ترین منبع درآمد کشور «به شدت کاهش یافته است».
همچنین به نوشته خبرگزاری فرانسه، این نخستین سفر خارجی حسن روحانی پس از سرکوب اعتراض‌های ماه گذشته در ایران است که در اعتراض به سه برابر شدن قیمت بنزین آغاز شد.
تهران با تحریم‌های گسترده و شدید ایالات متحده روبه‌رو است و ژاپن تا پیش از خروج آمریکا از توافق برجام و بازگشت تحریم‌ها از مهم‌ترین خریداران نفت ایران بود.
با وجود گمانه‌زنی‌های گسترده رسانه‌ها درباره نقش ژاپن در میانجیگری بین ایران و آمریکا، در روزهای اخیر دو مقام جمهوری اسلامی، سخنگوی دولت و سخنگوی وزیر خارجه ایران، گفتند که این سفر «ربطی به مذاکره با آمریکا ندارد» و تهران فقط «ابتکار عمل‌های» مقامات ژاپنی را بررسی خواهد کرد.
همچنین به گفته عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، محور مذاکرات روحانی - آبه در این سفر «موضوع برجام و تحولات منطقه» خواهد بود.
در همین حال عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران که چند هفته پیش پیام حسن روحانی به شینزو آبه را به ژاپن برده بود هم گفته که احتمال آغاز مذاکره میان ایران و آمریکا در سفر حسن روحانی به توکیو وجود ندارد.
شینزو آبه که با دونالد ترامپ مناسبات گرمی دارد در ماه ژوئن امسال نیز با هدف میانجیگری بین ایران و آمریکا به تهران سفر کرد ولی تلاش او به نتیجه نرسید.
دولت شینزو آبه در عین حال قرار است یک طرح بحث برانگیز برای اعزام نیروی دریایی به آب‌های خاورمیانه را تصویب کند. اما ژاپن اعلام کرده که نیروهای این کشور به ائتلاف دریایی که آمریکا برای حفاظت از کشتیرانی در منطقه تشکیل داده است نخواهند پیوست.
در ماه ژوئن امسال یک نفتکش که با پرچم ژاپن تردد می‌کرد در خلیج عمان هدف حمله قرار گرفت. آمریکا، ایران را مسئول این حمله معرفی کرد و از ژاپن خواست به ائتلاف نظامی به رهبری ایالات متحده برای حفاظت از کشتیرانی در منطقه بپیوندد.
آن‌طور که رسانه‌ها پیش از این خبر دادند قرار است سران ژاپن و ایران در این زمینه نیز با یکدیگر گفت‌و‌گو کنند.
مرتضی رحمانی موحد، سفیر ایران در ژاپن نیز به شبکه جام جام گفته باتوجه به روابط حسنه ایران و ژاپن که ۹۰ سال از عمر آن می‌گذرد، ایران انتظار دارد که ژاپن برای رفع فشارهای بین‌المللی علیه ایران اقداماتی انجام دهد.
خبرگزاری ایرنا وابسته به دولت جمهوری اسلامی نوشته «تقویت روابط اقتصادی، گره‌گشایی از برجام، اجرای تعهدات همه جوانب ذی‌ربط در قبال توافق هسته‌ای، امنیت کشتیرانی در منطقه، اعزام نظامیان ژاپن موسوم به خاورمیانه و تقویت روابط تجاری طرفین» از جمله اهم مسایلی است که رئیس جمهوری ایران در این سفر پیگیری می‌کند.
شماری از رسانه‌های نزدیک به دولت، از جمله خبرگزاری ایسنا ابراز امیدواری کرده‌اند دیدار روحانی و آبه بتواند «گره‌ای را از مشکلات و فشارهایی که کشور با آن مواجه است با همکاری شرقی‌ترین کشور آسیا باز کند.»