اولین سفر خارجی دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا، سفری نه روزه است که پیش از آغاز آن، مقامهای کاخ سفید بر این جنبه آن تأکید کردند، که آقای ترامپ در طول این سفر به مراکز اصلی اسلام، یهودیت و مسیحیت خواهد رفت. مقصد اول عربستان سعودی بود و حال روز دوشنبه آقای ترامپ وارد اسرائیل شد.
این اولین پرواز از ریاض به تل آویو بود که گزارش شدهاست. میان اسرائیل و عربستان سعودی هیچ پرواز مستقیمی انجام نمیشود. این پرواز با واکنش بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل هم روبهرو شد که در فرودگاه و در مراسم استقبال از آقای ترامپ، ابراز امیدواری کرد «روزی یک نخستوزیر اسرائیل بتواند از تلآویو به سوی ریاض پرواز کند».
ورود آقای ترامپ به اسرائیل پس از سفری در عربستان انجام شد که طی آن رییس جمهوری آمریکا خواستار همکاری بیشتر عربستان و متحدانش در مبارزه با تروریسم و افراط گرایی شده بود و از امیدهایش برای صلح گفت.
آقای ترامپ پس از مراسم استقبال در تلآویو با هلیکوپتر به بیتالمقدس یا اورشلیم رفت، و در آنجا روز خود را با دیدار با رووِن ریولین رئیسجمهور اسرائیل ادامه داد.
پس از این دیدار، رئیسجمهور آمریکا، بار دیگر به موضوع اصلی سفرش در عربستان بازگشت و اینبار گفت: «آمریکا و اسرائیل میتوانند با یک صدا بگویند که ایران هیچگاه نباید به سلاح اتمی دست یابند، و ایران باید فورا آموزش و تجهیز و کمک مالی به تروریستها و شبه نظامیان دست بردارد.»
تحلیلگرانی چون یوسی مکلبرگ، تحلیلگر بنیاد چاتم هاوس در بریتانیا، سفر دونالد ترامپ از عربستان به اسرائیل را در عین حال که نمادین میبینند، اما معتقدند واقعیتهای موجود نیز حاکی از هماهنگ شدن سیاستهای کشورهای سنی خاورمیانه با اسرائیل است.
آقای مکلبرگ دراینباره به رادیوفردا میگوید: «به نظرم ورای نمادین بودن این حرکت، یک نوع واقعگرایی هم هست. به صورت تدریجی میبینیم که نوعی منافع مشترک میان برخی از کشورهای سنی منطقه خصوصاً عربستان سعودی، مصر و اردن با اسرائیل به وجود آمده است. روز یکشنبه در سخنرانی ترامپ و ملک سلمان هم این را می توان دید که از این سخن گفتند که تهدید اصلی در خاورمیانه ایران و حمایت ایران از گروههای مسلح است. در نتیجه تجمیع این منافع بین این کشورهای سنی و اسرائیل، که آنچنان هم تازگی ندارد، به نظرم بخشی از تلاشهای پیرامون این سفر است.»
اما روی دیگر هماهنگی سیاست های این کشورهای خاورمیانه با اسرائیل را مئیر جاودانفر، تحلیلگر سیاسی ساکن اسرائیل، در پیوند با اختلاف گروههای فلسطینی با یکدیگر ارزیابی میکند که میگوید میتواند یک فرصت طلایی برای اسرائیل باشد.
آقای جاودانفر به رادیوفردا میگوید: «آنها میدانند که سیاستهای اسرائیل در کمبود پیشرفت در مسئله صلح مقصر است اما آگاه هم شدهاند که فقط اسرائیل مقصر نیست. سازمان آزادیبخش فلسطین و حماس هم مقصر هستند چون دائم با هم دعوا میکنند و نتوانستهاند یک انسجام حداقلی در زمانی که لازم است نشان دهند و اینها موجب شده که دیدگاه این کشورها خیلی مثبتتر به دولت اسرائیل شود و هم اکنون دولت اسرائیل با یک فرصت طلایی روبهروست که این کشورها حتی حاضرند روابط خود را با اسرائیل بیشتر و بهتر بکنند. تنها قیمت این است که آقای نتانیاهو باید دست از شهرکسازی بردارد و اقدامات مثبتی را انجام دهد».
اما در کنار اهمیت سفر دونالد ترامپ از عربستان سعودی به اسرائیل، و پیام های پیرامون آن، این سفر پیش از هر چیز، مربوط با روابط دو جانبه آمریکا و اسرائیل است. روابطی که در مقاطعی در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما پرتنش جلوه می کرد. اما یوسی مکلبرگ در بریتانیا معتقد است یک نوع بدفهمی از آن دوران وجود دارد و اگرچه تنش بین دو رهبر وجود داشت، روابط استراتژیک دو کشور بسیار نزدیک ادامه یافت.
آقای مکلبرگ استاد دانشگاه ریجنتز در لندن، میگوید اما نمیتوان هنوز درباره آینده روابط آمریکا و اسرائیل، تصویری دقیق داشت و میافزاید: «هم اکنون سخت است که بدانیم وضعیت چگونه است و منظورش از دستیابی به توافق چیست و این به دلیل غیرقابل پیشبینی بودن ترامپ است. راستش او فشار بیشتری بر اسرائیل خواهد آورد تا شهرکسازیها را کاهش دهد. او چندباری اخیراً گفته است که بخشی از پیشرفت در گرو کاهش شهرکسازیهاست. در نتیجه من خیلی مطمئن نیستم که رابطه ترامپ با نتانیاهو خیلی بهتر باشد. مطمئناً تفاوت خواهد داشت چون ترامپ با خیلی از رؤسای جمهوری که میشناسیم تفاوت دارد. او شاید اصلاً از روند دستیابی به توافق صلح منصرف شود، شاید هم فشاری بیشتر از اوباما بر دولت اسرائیل بیاورد.»
دونالد ترامپ اولین رئیسجمهوری است که دوران حضورش در کاخ سفید، به دیوار ندبه رفت. دیواری که مقدسترین مکان دینی یهودیان دنیاست، و در منطقه مورد مناقشه بین اسرائیلیها و فلسطینیها در بیتالمقدس قرار دارد. از همین رو هم رؤسای جمهوری پیشین تلاش کردند، با بازدید نکردن از آن، به تنش بیشتر دامن نزنند.
حال بنا بر گزارشها، مشاوران آقای ترامپ هم برای جلوگیری از مشکلآفرین شدن این بازدید، درخواست نخستوزیر اسرائیل برای همراهی کردن آقای ترامپ را نپذیرفتند.
رئیسجمهور آمریکا قرار است بعد از دیدار با مقامهای ارشد اسرائیل در روز دوشنبه، روز سهشنبه با محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی در بیت لحم دیدار کند. شهری که از روز دوشنبه شاهد اعتراضاتی به سفر رئیسجمهور آمریکا بوده است.