یک مقام ارشد اتحادیه اروپا روز پنجشنبه ۱۹ بهمن گفته است، در صورتی که آمریکا از توافق هسته ای با ایران، برجام خارج شود و تحریم های بین المللی علیه ایران را احیا کند اتحادیه اروپا ممکن است با وضع قوانین جدیدی از معاملات شرکت های اروپایی با ایران در برابر تحریم ها حفاظت کند.
به گزارش خبرگزاری رویترز از زمان لغو بخش اعظم تحریم های اقتصادی علیه ایران در سال ۲۰۱۶ کشورهای اروپایی در پی توسعه روابط تجاری و اقتصادی با ایران بوده اند.
اما دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا روز ۱۲ ژانویه اعلام کرد اگر فرانسه، آلمان و بریتانیا نقایض توافق هسته ای که از نظر او «بدترین توافق» است را بر طرف نکنند تحریم ها علیه ایران را احیا خواهد کرد. به این ترتیب عملا توافق هسته ای جامعه بین المللی با ایران تا تصمیم گیری آمریکا در اواسط ماه مه به خطر افتاده است.
با وجودیکه کشورهای اروپایی تاکید کرده اند که حتی در صورت خروج آمریکا از این توافق آنرا حفظ خواهند کرد باید راههایی برای کاهش تاثیر تحریم های آمریکا پیدا کرده و تداوم معامله شرکت های اروپایی با ایران را تضمین کند.
دنیس چائیبی، مسئول گروه کاری ویژه ایران در دستگاه سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت یکی از گزینه ها احیا «مقررات مسدود کردن» تاثیر تحریم هاست که در سال ۱۹۹۶ وضع شده و هدف آن حفاظت از شرکت های اروپایی در مقابل تحریم های آمریکاست.
آقای چائیبی در یک کنفرانس اقتصادی در پاریس گفت:«ما در حال بررسی گزینه های مختلفی هستیم . پیشبرد چنین کاری از نظر قانونی پیچیده نیست چون ابزارهای قانونی لازم وجود دارند و یک بحث و مذاکره بزرگ در داخل اتحادیه اروپا لازم ندارد.»
این مقررات در سال ۱۹۹۶و در واکنش به تحریم های بین المللی آمریکا علیه کوبا وضع شد. اتحادیه اروپا در آن زمان اعلام کرد که آمریکا با وضع این تحریم ها استقلال و تصمیم گیری کشورهای اروپایی را فدای سیاست خارجی آمریکا می کند.
دنیس چائیبی گفت:«این مقررات می تواند احیا و دوباره به اجرا گذاشته شود ولی فقط در حالتی که کاملا قطعی شود آمریکا قصد دارد تحریم های بین المللی علیه ایران را احیا کرده و آنها را به اجرا بگذارد. نمی توان آنرا از پیش به عنوان یک اقدام حفاظتی از منافع اروپا به اجرا گذاشت.»
خبرگزاری رویترز یادآوری می کند که خصیصه فراملیتی تحریم های آمریکا به این معنا است که دولت آمریکا می تواند هر شرکت یا موسسه خارجی را که با استفاده از دلار معامله می کند مجازات کند حتی اگر این موسسات از بانک های آمریکایی استفاده نکرده باشند.
طبق همین مقررات دولت آمریکا در سال ۲۰۱۴ یک بانک فرانسوی به نام بی ان پی پاریباس را ۹ میلیارد دلار جریمه کرد. هراس از چنین جریمه هایی یکی از دلایل عدم تمایل بانک ها و شرکت های بزرگ اروپایی به معامله و سرمایه گذاری در ایران است.
مقامات ایران بارها تاکید کرده اند که عدم تمایل بانک های بزرگ اروپایی به مشارکت در معاملات با ایران یکی از دلایل اصلی کندی در بهبود وضع اقتصادی آن کشور است و از رهبران اروپایی خواسته اند شرکت ها و بانک ها را به معامله با ایران تشویق کنند.
علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران از کشورهای اروپایی امضا کننده توافق هسته ای به خاطر تلاش برای حفظ این توافق قدردانی کرده ولی در عین حال از آنها خواسته است که در صورت خروج آمریکا از این توافق اقدامات عملی لازم را انجام دهند.
این در حالی است که مقام های آمریکایی می گویند، جمهوری اسلامی با ادامه دادن به فعالیت موشکی خود و فعالیت «بی‌ثبات‌کننده‌اش» در منطقه از جمله در سوریه و یمن، در واقع به «روح برجام»، توافق اتمی با گروه ۱+۵، وفادار نبوده است.
دونالد ترامپ ماه گذشته با تمدید تعلیق تحریم های هسته ای ایران برای ۱۲۰ روز اعلام کرد، این آخرین باری است که تعلیق این تحریم ها را تمدید می کند و می بایست ایرادهای «فاجعه بار» در توافق هسته ای با ایران اصلاح شوند.
دونالد ترامپ چهار شرط را برای ادامه همراهی آمریکا با برجام تعیین کرده که عبارت هستند از: «دسترسی فوری» بازرسان بین المللی به تمامی مکان ها و تاسیسات ایران، دائمی شدن محدودیت ها برای برنامه هسته ای ایران، تضمین به عدم نزدیک شدن به سلاح هسته‌ای، و محدودیت برنامه موشک‌های دوربرد ایران؛ زیرا به گفته آقای ترامپ، برنامه موشک‌های دوربرد و برنامه تسلیحات اتمی ایران «جدانشدنی هستند».