به دنبال بحران اقتصادی اخیر که بر کل بازارهای جهان اثر داشته است، ایران و سوریه اعلام کرده اند که اقتصاد «مستقل» این دو کشور کمتر از دیگر کشورها از این بحران لطمه می بیند.
اما اقتصاددانان منطقه خاورمیانه معتقدند که تهران و دمشق که چندین سال است هدف تحریم های ایالات متحده بوده اند، نمی توانند از اثرات این بحران که از آمریکا آغاز شد و به اروپا و آسیا رسید، مصون باشند.
خبرگزاری « رویترز» در گزارش تحلیلی خود به نقل از برخی کارشناسان نوشت: هزینه این تحریم ها بسیار بیش از منافعی است که عدم دسترسی ایران و سوریه به بازارهای مالی ایالات متحده می تواند برای این دو کشور داشته باشد.
ایالات متجده بیش از ۲۵سال است که به اقداماتی یک جانبه در برابر ایران دست زده و در سه سال گذشته در عین تلاش برای تشدید تحریم های سازمان ملل متحد بر سرِ برنامه هسته ای تهران این اقدامات را نیز تشدید کرده است. آمریکا همچنین در سال ۲۰۰۴پس از متهم کردن سوریه به حمایت از تروریسم، تحریم این کشور را نیز در برنامه کار خود قرار داد.
لویی هوبِیکا، استاد اقتصاد در دانشگاه نتردام لبنان، گفت: «تحریم ها برای اقتصاد این کشورها بسیار مخرب است»، و اشاره کرد که درست است این تحریم ها ایران و سوریه را تا اندازه ای از شوک های گاه و بی گاه جهانی سازی مصون داشته، اما در عین حال آن قدر آنها را منزوی کرده است که از دستاوردها و مزایای آن بی بهره مانده اند.
سرمایه گذاران سوری هیچ افت شدیدی را در بازار سهام محلی این کشور تجربه نکرده اند، چون این کشور اصلا بازار سهام ندارد.
- «درست است این تحریم ها ایران و سوریه را تا اندازه ای از شوک های گاه و بی گاه جهانی سازی مصون داشته، اما در عین حال آن قدر آنها را منزوی کرده است که از دستاوردها و مزایای آن بی بهره مانده اند.»
مدیر بورس ایران در گفت و گو با رویترز در پاسخ به این سوال که چرا سهام در ایران تاکنون از شوکی که بازارهای دیگر را فرا گرفته، مصون مانده است، گفت که فقدان رابطه ایران با خارج برای این کشور «نقطه قوت» است.
این در حالی است که میزان تورم در ایران با سرعتی بی سابقه بالا رفته، شاخص سهام این کشور در سال جاری ۲۰ درصد افزایش داشته است.
به گفته علی رحمانی، میزان کل سرمایه از ۴۰ میلیارد دلار در ماه ژانویه سال ۲۰۰۷در ماه اوت سال جاری به ۷۰ میلیارد رسیده است.
«ایران، ایمن از شوک های اقتصاد جهانی»
محمود احمدی نژاد، رییس جمهوری اسلامی ایران، نیز معتقد است از آنجا که اقتصاد ایران از زمان انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷روز به روز به استقلال بیشتری رسیده است، ایران بیش از کشورهای دیگر از شوک های اقتصاد جهانی در امان خواهد بود.
به گفته او، افت بهای نفت که تا اندازه ای معلول ضعیف شدن اقتصاد آمریکا، بزرگ ترین مصرف کننده نفت جهان، است، بر اقتصاد ایران اثر دارد، اما نمی تواند برنامه های اقتصادی ایران را ناکام بگذارد.
اما ایران، چهارمین صادرکننده بزرگ نفت، برای تامین بودجه خود اتکای فراوانی به درآمدهای نفتی خود دارد و به همین سبب از افت قیمت نفت خام آمریکا به ۹۳دلار در هر بشکه در روز جمعه گذشته ابراز نگرانی کرده است.
غلامحسین نوذری، وزیر نفت ایران، روز شنبه گفت: «قیمت زیر یکصد دلار نه برای تولیدکنندگان مناسب است و نه برای مصرف کنندگان.»
یک اقتصاددان ایرانی که نخواست نامش فاش شود، گفت: هیچ کشوری نمی تواند از این اغتشاش جهانی در بازارهای مالی مصون باشد.
او افزود: «این بحران در همه جای جهان وجود دارد. بانک های ایران هم از این موج در امان نیستند.»
این اقتصاددان گفت: «بانک های ایران در بازار آمریکا سرمایه گذاری مستقیم ندارند، اما به طور غیرمستقیم از طریق سرمایه گذاری در اروپا و آسیا لطمه می بینند. و این لطمه در مورد ایران به دلیل وجود تحریم ها چندبرابر می شود.»
دلالان بازارهای سهام می گویند به دلیل این که بانک های غربی رابطه خود با ایران را کاهش داده یا کلا قطع کرده اند، هزینه و ریسک رابطه تجاری با ایران افزایش یافته است.
در این میان، دشمنان همیشگی آمریکا در خاورمیانه تلاش کرده اند از بحران مالی این کشور استفاده سیاسی کنند.
اکبر هاشمی رفسنجانی، رییس سابق جمهوری اسلامی و رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام در ایران، حتی این بحران را به جنگ های جرج بوش در دو کشور افغانستان و عراق نیز مربوط می داند.
آقای رفسنجانی اخیرا در یکی از خطبه های نماز جمعه گفت: «اگر بحران اقتصادی آمریکا دارد به تهدیدی جدی برای غرب و جهان صنعتی تبدیل می شود، یکی از دلایل آن، هزینه های فراوانی است که آمریکایی ها در هفت هشت سال اخیر مجبور شده اند در این منطقه صرف کنند.»