«تقلب در انتخابات» یکی از نگرانی های اصلی به هنگام برگزاری انتخابات در بسیاری از نقاط جهان است. در ایران نیز در کنار انتقادهایی چون «آزاد نبودن حق انتخاب»، نگرانی از تقلب، شرایط برگزاری انتخابات را پیچیده تر کرده است.
در آخرین انتخاباتی که در ایران برگزار شد، مهدی کروبی، رییس سابق مجلس، سیاستمدار باسابقه و نامزد ریاست جمهوری، با صراحت مدعی شد که در انتخابات، تقلب رخ داده است.
روز جمعه، دولت محمود احمدی نژاد، نخستین انتخابات را برگزار می کند و بسیاری این اتفاق را آزمونی برای محک دخالت احتمالی دولت در نتایج ارزیابی می کنند.
عيسی سحرخيز، روزنامه نگار در ايران در مصاحبه با رادیو فردا می گوید که تصميم مردم ايران برای تماشاچی نبودن و ايفای نقش فعال در این انتخابات، عامل مهمی در سالم برگزار شدن انتخابات خواهد بود:
آقای سحرخيز، پيش از برگزاری انتخابات روز جمعه در ايران، برخی از چهره ها و نيز احزاب و سازمان های اصلاح طلب درباره احتمال تقلب در انتخابات هشدار دادند. دليل اين ابراز نگرانی ها چيست؟
در انتخابات مجلس و رياست جمهوری، با وجود آنکه برگزارکننده انتخابات، دولت آقای خاتمی و به معنای ديگر، اصلاح طلب ها بودند، شاهد تقلب های متعددی بوديم که در همه سطوح به آن اعتراض شد. به ويژه در پی انتخابات رياست جمهوری، به جز آقای احمدی نژاد، ساير نامزدها، حتی نامزدهای ديگر محافظه کاران، مانند آقای قاليباف، که پيشينه نظامی داشت، نسبت به نتيجه انتخابات اعتراض داشتند.
مواردی که باعث شد نامزدها به نتيجه انتخابات معترض باشند و آنها را به عنوان نمونه های تقلب بخوانند چه بود؟
موارد متعددی وجود داشت. از جمله استفاده از شناسنامه های خاص و حتی چاپ شناسنامه. در اين ارتباط آمارهايی تا ۱۲ ميليون رای تقلبی ارائه شده بود که برخی از اين موارد از سوی آقای هاشمی رفسنجانی و ستادشان مطرح می شد.
درهمين خصوص، همه پذيرفتند، که نتيجه انتخابات رياست جمهوری، برآمده از فعاليت يک جريان، که حزب پادگانی نام گرفت، بوده است.
آيا منتقدين معتقدند که چنين روندی در اين اتخابات ازسرگرفته خواهد شد؟
وضعيت در انتخابات جديد، به گونه ای است که به دليل يک دست شدن قوه مجريه و شورای نگهبان، که بر روند انتخابات نظارت دارند، همه را نگران کرده است. اين نگرانی به شکلی است که حتی مراجع تقليد در ايران، مانند آيت الله فاضل لنکرانی بر ضرورت حفظ امانت داری در انتخابات تاکيد کرده اند. يا آيت الله مکارم شيرازی گفته است يک رای تقلبی می تواند اعتبار انتخابات را از بين ببرد.
در کنار اين پيش زمينه هايی که موجب اين نگرانی ها شده است، مسايلی از جمله انتقال صدها هزار بسيجی به تهران برای رای دادن، حفاظت بسيجيان از صندوق های رای به جای نيروی انتظامی و نيز انتقال صندوق ها از شعب رای گيری به مناطق ديگر برای شمارش آرا بدون نظارت نمايندگان نامزدها، نگرانی احزاب و سازمان های اصلاح طلب از بروز تقلب در انتخابات، بويژه در انتخابات شهر و روستا، برانگيخته شده است.
با اين وصف، چه عواملی می توانند برطرف کننده اين نگرانی ها در انتخابات باشند؟
در بعضی شهرها، دو انتخابات شوراها و خبرگان و در برخی ديگر، سه انتخابات، يعنی انتخابات مياندوره ای مجلس، برگزار می شود.
در اين ميان، پيش بينی می شود که شاهد حضور بيشتر مردم در انتخابات شوراها خواهيم بود. در مورد اين انتخابات، اگر حجم حضور مردم گسترده وبه گونه ای باشد که طرف مقابل، حاشيه امنی را برای دستکاری درانتخابات و تاثيرگذاری بر نتايج آن پيدا نکند، می توان اميد داشت که انتخابات، به طورسالم برگزار شود.
در عين حال، حضور گسترده مردم کمک می کند، که گزارش تخلف های احتمالی به نمايندگان و بازرسان انتخاباتی ارائه شود و اين عامل ديگری برای جلوگيری از تخلف در انتخابات به شمار می رود.
از سوی ديگر، رقابت محافظه کاران و اختلاف نظرهايشان دراين مقطع می تواند آنان را رودروری همديگر قرار دهد و هر کدام از آنها مانع تقلب از سوی ديگری خواهد شد.
با اين همه تصميم مردم ايران برای تماشاچی نبودن و ايفای نقش فعال درانتخابات روز جمعه، عامل مهمی در سالم برگزار شدن انتخابات خواهد بود.