انفجار اخیر در پایگاه نظامی سپاه پاسداران ایران باعث توجه رسانه‌های بین‌المللی به دلایل و چگونگی وقوع این حادثه شده است. از طرف دیگر در حالی که ایران این واقعه را انفجار در حین جابه‌جایی مهمات توصیف کرده است، خبرهای دیگری نیز در این باره منتشر شده است.
رادیوفردا در همین زمینه نظر مراد ویسی، مدرس پیشین دروس «ارتش و سیاست» و «سازمان و تشکیلات نیروهای مسلح» در دانشکده خبر تهران و از همکاران کنونی رادیوفردا، را جویا شده و نخست از وی درباره مفروضات مطرح شده درباره این انفجار پرسیده است.
۱-فرض انفجار مهمات
۲-فرض خرابکاری نیروی خارجی و به طور خاص اسرائیل
۳-فرض تست نظامی ناموفق
۴-فرض حمله هوایی و موشکی
در مورد فرض خرابکاری، مجله تایم مدعی انجام این کار توسط موساد، سازمان اطلاعات خارجی اسرائیل، شده است. ولی سیاست رسمی اسرائیل در این نوع موارد این است که نه تایید می‌کند و نه تکذیب. اگرچه اهود باراک، وزیر دفاع اسرائیل، در گفت‌وگو با رادیوی نظامی این کشور گفته است که ما نمی‌دانیم چه بوده، ولی از این بیشتر هم باشد خوشحال می‌شویم.
فرض انفجار انبار مهمات را خود جمهوری اسلامی مطرح کرده است. انفجار مهمات معمولا در مواردی که مشاهده شده چند ویژگی دارد. اول این که انفجار معمولا یک‌باره نیست و مدتی طول می‌کشد. دوم این که بسته به نوع مهمات موجود در انبار و نیز نوع منفجر شدن آن صداهای متنوع و مختلفی دارد و سوم این که انفجار انبار مهمات معمولا دود خاکستری یا دود خاکی‌رنگ دارد که هر چه منطقه خاکی‌تر باشد دود می‌تواند خاکی‌رنگ‌تر باشد. البته دود انفجار تهران بیشتر سفید بود.
فرض حمله موشکی یا هوایی نیز در تئوری و به شکل بالقوه ممکن است، ولی نیاز به ضربه زدن خیلی دقیق و نقطه‌ای دارد که ما اطلاعاتی در مورد اثبات یا ابطال آن نداریم.
در مورد فرض تست ناموفق احتمالا موشکی نیز ما اطلاعاتی نداریم که حاکی از تست باشد، ولی سوالی که این روز‌ها مطرح شده این است که چرا فرمانده ارشد موشکی سپاه در محل انفجار حاضر بوده است.
به نظر می‌رسد طبق رویه‌ای که آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان فرمانده کل قوا از حدود دو سال قبل و در چارچوب جنگ نامتقارن دستور داده، فرماندهان سپاه باید در محل ماموریت اصلی خود و به شکل میدانی مستقر شوند و به همین دلیل به طور علنی اعلام شده که ستاد فرماندهی نیروی دریایی سپاه از تهران به بندرعباس در سواحل خلیج فارس منتقل شد و بنابراین حضور فرمانده موشکی سپاه در محل پایگاه منفجر شده غیرعادی نیست، اما رسما گفته نشده که آنجا یک پایگاه موشکی بوده است، ولی سردار مولوی جانشین فرمانده سازمان جهاد خودکفایی سپاه اعلام کرده که سرلشکر تهرانی مقدم در حین کار پژوهشی و تحقیقاتی شهید شده است.
طبق اطلاعاتی که از محل انفجار منتشر شده، انفجار در منطقه‌ای بین کرج، شهریار و تهران رخ داده، یعنی در منطقه بیدگنه شهرستان ملارد. و طبق اعلام‌های رسمی و علنی حداقل چهار پادگان بزرگ در این منطقه حضور دارند. پادگان اول پادگان امیرالمومنین است که سرتیپ محمد اسماعیل کوثری، فرمانده پیشین سپاه تهران و نماینده کنونی مجلس، گفته است که انفجار در آن صورت گرفته است.
پادگان دوم پادگان نیروی زمینی به نام مدرس است که آدرسش هم بر روی اینترنت به طور علنی اعلام شده و پادگان آموزشی نیروی زمینی است. پادگان سوم المهدی است و پادگان چهارم موسوم به صنایع شهید افشردی است که طبق اعلام علنی و رسمی در اینترنت پایگاه هوافضاست.
بله. انفجار مشابهی در بیست مهر سال گذشته در یک پایگاه سپاه در شهر خرم‌آباد در جنوب غربی ایران رخ داد. حدود ۳۰ نفر در این انفجار کشته و مجروح شدند. همان موقع هم شایعه خرابکاری و شایعه این که آنجا پایگاه موشکی سپاه بوده منتشر شد و شایع شد که به این دلیل در آن پایگاه خرابکاری شده که نزدیک‌ترین فاصله را به اسرائیل داشته است. صحت و سقم این شایعه معلوم نشد، ولی وقتی نقشه را نگاه می‌کنید، این حرف که خرم‌آباد نزدیک‌ترین فاصله مستقیم از خاک ایران به اسرائیل را دارد درست به نظر می‌رسد. البته سپاه همان موقع اعلام کرد که این انفجار انفجار انبار مهمات بوده است.
ولی در مجموع تمامی حدس و گمان‌های مطرح شده در همین حد است و اثبات یا ابطال آنها دشوار است و نمی‌شود در مورد آنها قضاوت کرد.
رادیوفردا در همین زمینه نظر مراد ویسی، مدرس پیشین دروس «ارتش و سیاست» و «سازمان و تشکیلات نیروهای مسلح» در دانشکده خبر تهران و از همکاران کنونی رادیوفردا، را جویا شده و نخست از وی درباره مفروضات مطرح شده درباره این انفجار پرسیده است.
- آقای ویسی، تا حالا چه فرضیاتی درباره انفجار پایگاه نظامی سپاه در ملارد مطرح شده است؟
۱-فرض انفجار مهمات
۲-فرض خرابکاری نیروی خارجی و به طور خاص اسرائیل
۳-فرض تست نظامی ناموفق
۴-فرض حمله هوایی و موشکی
- برای هر یک از این مفروضات چه شواهد و قرائنی ارائه شده است؟
در مورد فرض خرابکاری، مجله تایم مدعی انجام این کار توسط موساد، سازمان اطلاعات خارجی اسرائیل، شده است. ولی سیاست رسمی اسرائیل در این نوع موارد این است که نه تایید می‌کند و نه تکذیب. اگرچه اهود باراک، وزیر دفاع اسرائیل، در گفت‌وگو با رادیوی نظامی این کشور گفته است که ما نمی‌دانیم چه بوده، ولی از این بیشتر هم باشد خوشحال می‌شویم.
فرض انفجار انبار مهمات را خود جمهوری اسلامی مطرح کرده است. انفجار مهمات معمولا در مواردی که مشاهده شده چند ویژگی دارد. اول این که انفجار معمولا یک‌باره نیست و مدتی طول می‌کشد. دوم این که بسته به نوع مهمات موجود در انبار و نیز نوع منفجر شدن آن صداهای متنوع و مختلفی دارد و سوم این که انفجار انبار مهمات معمولا دود خاکستری یا دود خاکی‌رنگ دارد که هر چه منطقه خاکی‌تر باشد دود می‌تواند خاکی‌رنگ‌تر باشد. البته دود انفجار تهران بیشتر سفید بود.
فرض حمله موشکی یا هوایی نیز در تئوری و به شکل بالقوه ممکن است، ولی نیاز به ضربه زدن خیلی دقیق و نقطه‌ای دارد که ما اطلاعاتی در مورد اثبات یا ابطال آن نداریم.
در مورد فرض تست ناموفق احتمالا موشکی نیز ما اطلاعاتی نداریم که حاکی از تست باشد، ولی سوالی که این روز‌ها مطرح شده این است که چرا فرمانده ارشد موشکی سپاه در محل انفجار حاضر بوده است.
- دقیقا. چرا عالی‌ترین فرمانده موشکی سازمان جهاد خودکفایی سپاه در محل انفجار حاضر بوده است؟
به نظر می‌رسد طبق رویه‌ای که آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان فرمانده کل قوا از حدود دو سال قبل و در چارچوب جنگ نامتقارن دستور داده، فرماندهان سپاه باید در محل ماموریت اصلی خود و به شکل میدانی مستقر شوند و به همین دلیل به طور علنی اعلام شده که ستاد فرماندهی نیروی دریایی سپاه از تهران به بندرعباس در سواحل خلیج فارس منتقل شد و بنابراین حضور فرمانده موشکی سپاه در محل پایگاه منفجر شده غیرعادی نیست، اما رسما گفته نشده که آنجا یک پایگاه موشکی بوده است، ولی سردار مولوی جانشین فرمانده سازمان جهاد خودکفایی سپاه اعلام کرده که سرلشکر تهرانی مقدم در حین کار پژوهشی و تحقیقاتی شهید شده است.
- در مورد محلی که انفجار صورت گرفته چه اطلاعاتی منتشر شده است؟
طبق اطلاعاتی که از محل انفجار منتشر شده، انفجار در منطقه‌ای بین کرج، شهریار و تهران رخ داده، یعنی در منطقه بیدگنه شهرستان ملارد. و طبق اعلام‌های رسمی و علنی حداقل چهار پادگان بزرگ در این منطقه حضور دارند. پادگان اول پادگان امیرالمومنین است که سرتیپ محمد اسماعیل کوثری، فرمانده پیشین سپاه تهران و نماینده کنونی مجلس، گفته است که انفجار در آن صورت گرفته است.
پادگان دوم پادگان نیروی زمینی به نام مدرس است که آدرسش هم بر روی اینترنت به طور علنی اعلام شده و پادگان آموزشی نیروی زمینی است. پادگان سوم المهدی است و پادگان چهارم موسوم به صنایع شهید افشردی است که طبق اعلام علنی و رسمی در اینترنت پایگاه هوافضاست.
- و در نهایت آیا سوابقی از انفجارهای مشابه در ایران وجود داشته است؟
بله. انفجار مشابهی در بیست مهر سال گذشته در یک پایگاه سپاه در شهر خرم‌آباد در جنوب غربی ایران رخ داد. حدود ۳۰ نفر در این انفجار کشته و مجروح شدند. همان موقع هم شایعه خرابکاری و شایعه این که آنجا پایگاه موشکی سپاه بوده منتشر شد و شایع شد که به این دلیل در آن پایگاه خرابکاری شده که نزدیک‌ترین فاصله را به اسرائیل داشته است. صحت و سقم این شایعه معلوم نشد، ولی وقتی نقشه را نگاه می‌کنید، این حرف که خرم‌آباد نزدیک‌ترین فاصله مستقیم از خاک ایران به اسرائیل را دارد درست به نظر می‌رسد. البته سپاه همان موقع اعلام کرد که این انفجار انفجار انبار مهمات بوده است.
ولی در مجموع تمامی حدس و گمان‌های مطرح شده در همین حد است و اثبات یا ابطال آنها دشوار است و نمی‌شود در مورد آنها قضاوت کرد.