فقط چند هفته به انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا باقی مانده و هر روز بازار رقابت بین دو کاندیدای اصلی داغ و داغ تر می‌شود. به موازات رقابتی بی‌امان، بازار آمارگیری‌های علمی هم پر رونق است و ظاهرا نتایج آماری موجود نشان می دهد دو کاندیدا به نحو بی‌سابقه‌ای به یکدیگر نزدیک و نزدیک تر می‌شود.
هیلاری کلینتون در خلال دو هفته گذشته برتری مشهود خود را در سیزده ایالت از دست داد و آمارها نشان می دهند اکنون حتی در برخی از ایالت‌ها که هیلاری کلینتون (دموکرات) برتری داشت، دونالد ترامپ (جمهوریخواه) به تساوی با او رسیده یا با فاصله بسیار ناچیزی از او قرار دارد.
در اغلب موارد وقتی محبوبیت یک کاندیدا در دوران رقابت انتخاباتی کاهش پیدا می کند کاندیدای دیگر موفق می شود بخشی از آرای طرف مقابل را به سمت خود جلب کند. چنانچه افت محبوبیت به علت دلسردی رای دهندگان از هر دو کاندیدا باشد طبعا در کل فرآیند انتخاباتی از تعداد آرای به صندوق ریخته شده کم می‌شود.
در انتخابات ایالات متحده مهم است آزادی شخص رای دهنده تا آخرین لحظه اهمیت دارد و همین عامل که به شدت در برابر تحولات روزانه تاثیر پذیر است، موجب نوسان در گرایش فردی رای دهندگان می شود. مثلاً یک رای دهنده ممکن است بخاطر آخرین عبارتی که از یک کاندیدا شنیده رای نهایی خود را به سود یکی از دو نفر تغییر دهد. البته وابستگی حزبی در جای خود تاثیر می کند ولی یکی از میدانهای نبرد آرای افرادی است که وابستگی حزبی نداشته و تا آخرین لحظه بین دو حزب نوسان دارند.
این افراد در نهایت به کاندیدایی رای می دهند که مورد حمایت یک حزب است ولی برای شخص رای دهنده آن حزب عامل تصمیم گیری نیست بلکه افکار، عقاید، وعده‌ها و شخصیت کاندیدا در کنار قضاوت شخص رای دهنده موجب می‌شودکه فرد به چه کسی رای بدهد.
در ادبیات سیاسی آمریکا هر ایالتی که در آن دو حزب عمده سیاسی به اندازه مساوی از حمایت رای دهندگان برخوردار شوند به عنوان مکانی شناخته می‌شودکه می تواند بر سر نوشت انتخابات تاثیر بگذارد.
در خلال انتخابات، این نزدیکی آرا در جاهای گوناگونی اتفاق می افتد و جمع آرای مردم یک منطقه یا یک ایالت به سمت حمایت یا عدم حمایت از یک کاندیدا نوسان پیدا می کند. در ادبیات رایج انتخاباتی برای توصیف چنین نقاطی از واژه هایی همچون «سوینگ استیت» (ایالتی که دچار نوسان است) و یا «بتلگروند استیت» (میدان نبرد) استفاده می شود و پیداست که منظور از آن نقش تعیین کننده‌ای است که آن ایالت در نتیجه کلی انتخابات بازی خواهد کرد.
در طول یک انتخابات ممکن است بیش از یک «میدان نبرد» ایجاد شود . معنی چنین وضعیتی آن است که دو کاندید باید در ایالات مختلفی نتایج را به نفع خود تغییر بدهند تا بتوانند در انتخابات پیروز شوند. تا هفته پیش صحبت از این بود که هیلاری کلینتون در سیزده ایالت چنین وضعیتی دارد.
با آمارگیری‌های جدید این میدانهای نبرد اکنون محدود تر شده اند. لازم نیست که سرنوشت میدان نبرد در روز انتخابات معلوم شود. حوادث و وقایع روزنامه، نطق‌ها و بزودی منظره‌های انتخاباتی بین دو کاندیدا می تواند این نتایج را تغییر و به میزان محبوبیت یکی از کاندیداها اضافه یا از دیگری بکاهد. البته این نتایج اگرچه از طریق آمارگیری علمی به دست می آید ولی می تواند تحت تاثیر فاکتورهای گوناگونی قرار گیرد و روزانه تغییر کند.
بر اساس آخرین آمارها که توسط «پولیتیکو» بروز رسانی می شود در حال حاضر کلینتون و ترامپ در یازده ایالت کلرادو، فلوریدا، آیوا، میشیگان، نوادا، نیوهمپشایر، کارولینای شمال، اوهایو، پنسیلوانیا، ویرجینیا، و ویسکانسین با وضعیت "ایالت میدان نبرد" مواجه هستند.
برای درک پدیده «میدان نبرد» باید به مفاهیم اصلی در انتخابات آمریکا توجه کرد. بسیاری از ایالات به طور سنتی دارای آرای اکثریت متمایل به دموکرات‌ها (موسوم به ایالات آبی رنگ) و یا اکثریت متمایل به جمهوری خواهان (موسوم ایالات قرمز رنگ) تقسیم می شوند. توجه کرد که «کالج انتخاباتی» الکترل کالج آمریکا نهادی است که هر چهار سال رئیس جمهور و معاونش را انتخاب می کند. گرچه اینکار به طور غیر مستقیم صورت و از طریق نمایندگانی موسوم به «انتخاب کننده» صورت می گیرد که از یک کاندیدای ریاست جمهوری و معاونش حمایت می کنند. در هر ایالت تعداد این افراد برابر است با تعداد اعضای کنگره از همان ایالت. در مجموع ۵۳۸ انتخاب کننده (به تعداد اعضای کنگره) وجود دارد که بر طبق قانون اساسی نمیتوانند عضو دولت فدرال باشند.
ایالات قرمز و آبی (بر گفته شده از رنگ پرچم آمریکا) گاهی به عنوان ایالات «مطمئن» نامیده می شوند چرا که کاندیداهای احزاب مطمئن هستند آرای مردم آن ایالات با نوسان شدید مواجه نیست. به این ترتیب ایالتی که به عنوان آبی شناخته شده معمولا به کاندیدای دموکرات رای می دهد و ایالت قرمز به کاندیدای جمهوریخواه. ایالات دارای نوسان با رنگ بنفش نشان داده می‌شوند.
اما مشکل اصلی ایالاتی هستند که از یک انتخابات به انتخابات دیگر با نوسان آرای مردم مواجه می شوند. در نتیجه وقتی اکثریت آرای یک ایالت تغییر می کند بر آرای «انتخاب کنندگان» نیز تاثیر می گذارد و از آن طریق نتایج کلی انتخابات را دگرگون میکند.
لازم بیاد آوری است که در انتخابات سال ۲۰۰۰جرج بوش (جمهوری خواه) با ۲۷۱ رای از کالج انتخاباتی در برابر۲۶۶ رای اَل گور(دموکرات) به ریاست جمهوری رسید. در آن دوره حد اقل آرا برای کسب مقام ریاست جمهوری ۲۷۰ رای از کالج انتخاباتی بود. رای جورج بوش به دلیل کسب ۲۵ رای از کالج انتخاباتی ایالت فلوریدا از حد نصاب گذشت در حالیکه اَل گور که اکثریت آرای مردمی را داشت به خاطر۳ رای ممتنع از واشنگتن دی سی فقط ۲۶۶ رای کالج انتخاباتی را کسب کرد.
نتایج آمار خود تاثیر روانی بر تصمیم رای دهندگان تاثیر دارد. علاوه بر آن عوامل دیگری در انتخابات به صورت بالقوه می توانند در نتایج آمار اثر گذاشته و به طور غیر مستقیم بر نتیجه انتخابات اثر کند. نتایج آماری در ایالات موسوم به «میدان نبرد» دائما در نوسان هستند.
مثلاً آمارها قبل از سخنرانی یک کاندیدا می تواند به نسبت مطلب و یا سوال و جوابی که در آن رویداد مطرح می شود نوسان پیدا کند. مثلا در یک وضعیت شخص کاندیدا در مورد توانمندی زنان صحبت می کند و سخنران دیگر در مورد سیاست‌های مهاجرتی و افکار عمومی در جهت موافق و مخالف شخص کاندیدا تغییر می کند و در آمارگیری علمی می توان از طریق تطبیق با آمارهای قبلی متوجه حرکت موجی رای دهندگان از یک سو به سوی دیگر شد. به عبارت دیگر تغییرات جزئی در افکار عمومی نظر و رای مردم را تغییر می دهد و می تواند سرنوشت یک کاندیدا را در یک ایالت «میدان نبرد» عوض کند.
یکی دیگر از عواملی که می تواند در ایالات موسوم به میدان نبرد تاثیر گذار باشد برگزاری جلسات «مناظره» و یا بحث جدلی دو کاندیدا است. در طول انتخابات جاری کلینتون و ترامپ سه جلسه مناظره خواهند داشت و کاندیداهای معاونت ریاست جمهوری هم یک جلسه مناظره جداگانه خواهند داشت. اولین مجادله یا مناظره بین هیلاری کلینتون و دونالد ترامپ روز دوشنبه ۲۶ سپتامبر به صورت زنده از کانالهای مختلف رادیویی و تلویزیونی پخش خواهد شد.
به احتمال زیاد این چهار جلسه مناظره بر نتایج آماری ایالاتی که آرای آنان در مرز قرار می گیرد و می تواند به یکی از دو طرف نوسان پیدا کند تاثیر خواهد گذاشت. حتی مناظره کاندیداهای معاونت ریاست جمهوری نیز بر آرای مردم تاثیر می گذارد چرا که بسیاری از مردم به برنامه‌های دراز مدت حزبی کاری ندارند و فقط با توجه به محتوا و توان اقناعی سخنرانان و مناظره کنندگان تصمیم می گیرند که آیا رای دادن به آن کاندیدا پاسخگوی انتظارات آنان هست یا نیست.
علاوه بر آنچه که در بالا گفته شد، توجه به موارد زیر نیز به درک بیشتر قضیه کمک می کند:
ا- جمعیت آماری - در یک ایالت چند میلیون نفری ممکن است متناسب یا نماینده جمعیت رای دهنده نباشد. برای مثال در آخرین آمارگیری‌ها در ایالت ویسکانسین که قریب ۷ میلیون نفر جمعیت دارد از یک گروه ۵۷۷ نفره از رای دهندگانی که اعلام کرده بودند در انتخابات ماه نوامبر شرکت می کنند آمارگیری به عمل آمد. طبق اعلام ۴۴% از این گروه گفته اند که به هیلاری کلینتون رای خواهند داد و ۴۲% به دونالد ترامپ.
این همان وضعیت «میدان نبرد» است بخصوص وقتی توجه کنیم که ۱۲% از کل این جمعیت آماری هم اعلام کردند که اصلاً به هیچکدام رای نخواهند داد و یا اینکه هنوز نمیدانند از کدامیک حمایت خواهند کرد. افزایش و کاهش جمعیت آماری می تواند بر نتایج آمار تاثیر داشته باشد.
۲- با تغییر زمان و منبع آمار گیری نتایج متفاوتی به دست می آید. مثلاً در فاصله اواخر ماه اوت تا همین هفته جاری "«ولیتیکو» و دانشگاه «مارکت» با شیوه‌های متفاوتی در مورد وضعیت کلینتون در ایالت ویسکانسین آمار گیری کردند. نتایج از بسیاری جهات نزدیک و شبیه بوده است. در اواخر ژوئیه به طور متوسط پنج مورد آمارگیری متوالی با فواصل کوتاهی در ایالت ویسکانسین انجام شد که در آنها کلینتون تقریبا ۶% بر ترامپ برتری داشته است ( ۸/۴۵ در برابر ۴۰ درصد) در حالیکه در نوادا این آمار برابری دو کاندیدا را نشان می دهد(۸/۴۲ درصد). در بعضی دیگر از ایالات میدان نبرد مانند نیو همپشایر فاصله کمی بیشتر است (۲/۴۵در برابر ۶/۳۶)، و در کلرادو ۲/۴۶ در برابر ۴/۳۶).
۳- تغییرات در آمار گیری‌های متعدد - آمارهای قبلی دانشگاه مارکت و بخصوص یک آمار چهار سویه در همان ایالت ویسکانسین نشان می داد که۴۱% به نفع کلینتون و ۳۸% در حمایت از ترامپ در مقابل ۲ درصد به نفع حزب سبز و ۷ درصد آرا هم بلا تصمیم بوده اند.
۳- حاشیه اشتباه در آمارگیری‌ها می تواند نوسان داشته باشد.
۴- ماهیت موسسات آماری ممکن است متفاوت باشد. مثلاً موسسات خلق الساعه و جهت دار ممکن است سوالات را به نحوی طراحی کنند که به نتایج خاصی برسند.
به هر صورت تا چند هفته آینده سرنوشت انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ایالات موسوم به میدان نبرد تعیین خواهد شد.
---------------------------------------------------------------------------
* جلیل روشندل – استاد علوم سیاسی در دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی.