چین پس از سالها مقاومت در برابر تغییر ارزش برابری واحد پولی خود در برابر ارزهای خارجی سرانجام روز یکشنبه اعلام کرد قصد دارد ارزش یوآن در برابر دلار را انعطاف پذیر کند. همزمان بانک مرکزی چین اما اعلام کرد که انعطاف پذیری یوآن در برابر دلار به معنی افزایش یک باره ارزش یوآن نیست. چین در سالهای گذشته نرخ ارز خود را در برابر دلار آمریکا ثابت نگاه داشته است. به این خاطر از سوی ایالات متحده آمریکا زیر فشار قرار داشت تا ارزش به گفته آمریکایی ها واقعی یوآن را در مبادلات پولی و بازرگانی به کار گیرد.
پروین علیزاده، کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه در دانشگاه متروپولیتن لندن درباره اهمیت این تصمیم چین به رادیو فردا می گوید: «الان چندین سال است که آمریکا چین را تحت فشار قرار داده که نرخ را تغییر دهد به این شکل که پول چینی سالهاست به خاطر اینکه صادرات چین خیلی در جهان گل کرده و زیاد شده، قیمت پول چینی باید به نسبت دلار یا پوند خیلی بالاتر از آن چیزی باشد که الان هست. اما دولت چین این پول را مخصوصاً ثابت نگاه داشته بود با قیمت دلار و نگذاشته که این پول به آن حدی که بازار واقعاً می خواهد بالا برود. این باعث شده بود که صادرات چین بسیار شکفته شود و شکوفایی اش در مقایسه با بازار آمریکا مشهود بود. یک چیزی بین ۴۰ تا ۵۰ درصد از صادرات چین به آمریکا می رود. ولی این برای آمریکا که دارای بزرگترین کمبود موازنه پرداخت تجاری است، مسائل زیادی را به دنبال داشته. برای همین آمریکا به چین فشار آورده که این رابطه پولی را تغییر دهد. البته این را هم باید یادآوری کنم که این کاری که چین کرده که کالاهای خود را به این ارزانی به جهان فروخته از نقطه نظر تورم جهانی برای جهان خوب بوده. والا تورم جهانی بالاتر می رفت. ولی برای موازنه پرداخت های آمریکایی خیلی خوب نبوده. سرانجام چین پذیرفته که این رابطه را تغییر دهد اما نه به آن شکلی که آمریکا خواهان آنست مثلاً بین ۱۵ تا ۳۰ درصد ارزش پولش را بالا ببرد. بلکه به این شکل که دیگر آن اتصال پول چینی به دلار را می خواهد بردارد و پول چینی را می خواهد در بازار، آزاد بگذارد که پول خودش ارزش خودش را پیدا کند.»
اگر چینی ها به این قولی که دادند، وفا کنند، چه تاثیری روی شرکای تجاری چین و برای اقتصاد جهان در مجموع خواهد داشت؟
بستگی به این دارد که قیمت پول چینی چقدر بالا برود. اگر ۵ یا ۱۰ درصد برود بالا چندان تغییری محسوس نخواهد بود. اما اگر خیلی بالاتر از این برود، که به نظر من بعید می آید در کوتاه مدت به خصوص، می تواند آثار تورمی در جهان داشته باشد. ولی از نقطه نظر خود چین این ممکن است خیلی مسائل مشکلی نباشد. به خاطر اینکه الان بازار داخلی چین در حال شکوفایی است. برای آمریکا می تواند تا حدی تورم زا باشد. آمریکا خیلی وابسته است به این صادرات، اگر قیمت اینها برود بالا، تاحدی می تواند روی قیمتهای آمریکا تاثیر بگذارد. برای آمریکا از یک نظر می تواند خیلی مثبت باشد. ممکن است صادرات چین کمتر شود و صادرات آمریکا بیشتر شود و موازنه پرداخت های آمریکا تا حدی بهبود پیدا کند. ولی اینکه چه مقدار و اینکه تاثیر عمیقی داشته باشد در کوتاه مدت به نظر خیلی بعید می آید.
برای اقتصاد چین واردات به چین ارزان تر می شود و طبیعی است که چین باید آگاهانه با این پیامد هم برنامه ریزی کرده باشد. آیا همینطور است؟
حتماً. چین الان خودش را در موقعیتی قوی تر حس می کند. بازار داخلی اش در حال شکوفایی است و نگران آن نیست که این واردات بیایند و بازار داخلی را قبضه کنند. چون باز بستگی دارد که این تفاوت قیمت چقدر باشد. بعید به نظر می آید که چین در کوتاه مدت قیمت پول خودش را ناگهان بالا ببرد. این اتفاقی است که در دهه ۶۰ و ۷۰ برای ژاپن افتاد. ژاپن هم پول خودش را در یک رابطه خیلی تنگاتنگ با دلار قرار داده بود که بتواند صادرات وسیعی داشته باشد به اروپا و آمریکا ولی این تغییرات به صورت ناگهانی نبود.
اعلام این تصمیم از سوی آمریکا با استقبال رو به رو شد. باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا و تیموتی گیتنر، وزیر خزانه داری این کشور با ابراز خرسندی از این تصمیم اظهار امیدواری کردند این سیاست هرچه زودتر توسط چین به اجرا در آید. از سوی دیگر اعلام این تصمیم به افزایش چشمگیر شاخص های بازارهای بورس جهان دامن زد به گونه ای که ارزش سهام در بورس های آسیایی بالاترین افزایش خود را طی هفت ماه اخیر تجربه کرد.
پروین علیزاده، کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه در دانشگاه متروپولیتن لندن درباره اهمیت این تصمیم چین به رادیو فردا می گوید: «الان چندین سال است که آمریکا چین را تحت فشار قرار داده که نرخ را تغییر دهد به این شکل که پول چینی سالهاست به خاطر اینکه صادرات چین خیلی در جهان گل کرده و زیاد شده، قیمت پول چینی باید به نسبت دلار یا پوند خیلی بالاتر از آن چیزی باشد که الان هست. اما دولت چین این پول را مخصوصاً ثابت نگاه داشته بود با قیمت دلار و نگذاشته که این پول به آن حدی که بازار واقعاً می خواهد بالا برود. این باعث شده بود که صادرات چین بسیار شکفته شود و شکوفایی اش در مقایسه با بازار آمریکا مشهود بود. یک چیزی بین ۴۰ تا ۵۰ درصد از صادرات چین به آمریکا می رود. ولی این برای آمریکا که دارای بزرگترین کمبود موازنه پرداخت تجاری است، مسائل زیادی را به دنبال داشته. برای همین آمریکا به چین فشار آورده که این رابطه پولی را تغییر دهد. البته این را هم باید یادآوری کنم که این کاری که چین کرده که کالاهای خود را به این ارزانی به جهان فروخته از نقطه نظر تورم جهانی برای جهان خوب بوده. والا تورم جهانی بالاتر می رفت. ولی برای موازنه پرداخت های آمریکایی خیلی خوب نبوده. سرانجام چین پذیرفته که این رابطه را تغییر دهد اما نه به آن شکلی که آمریکا خواهان آنست مثلاً بین ۱۵ تا ۳۰ درصد ارزش پولش را بالا ببرد. بلکه به این شکل که دیگر آن اتصال پول چینی به دلار را می خواهد بردارد و پول چینی را می خواهد در بازار، آزاد بگذارد که پول خودش ارزش خودش را پیدا کند.»
اگر چینی ها به این قولی که دادند، وفا کنند، چه تاثیری روی شرکای تجاری چین و برای اقتصاد جهان در مجموع خواهد داشت؟
بستگی به این دارد که قیمت پول چینی چقدر بالا برود. اگر ۵ یا ۱۰ درصد برود بالا چندان تغییری محسوس نخواهد بود. اما اگر خیلی بالاتر از این برود، که به نظر من بعید می آید در کوتاه مدت به خصوص، می تواند آثار تورمی در جهان داشته باشد. ولی از نقطه نظر خود چین این ممکن است خیلی مسائل مشکلی نباشد. به خاطر اینکه الان بازار داخلی چین در حال شکوفایی است. برای آمریکا می تواند تا حدی تورم زا باشد. آمریکا خیلی وابسته است به این صادرات، اگر قیمت اینها برود بالا، تاحدی می تواند روی قیمتهای آمریکا تاثیر بگذارد. برای آمریکا از یک نظر می تواند خیلی مثبت باشد. ممکن است صادرات چین کمتر شود و صادرات آمریکا بیشتر شود و موازنه پرداخت های آمریکا تا حدی بهبود پیدا کند. ولی اینکه چه مقدار و اینکه تاثیر عمیقی داشته باشد در کوتاه مدت به نظر خیلی بعید می آید.
برای اقتصاد چین واردات به چین ارزان تر می شود و طبیعی است که چین باید آگاهانه با این پیامد هم برنامه ریزی کرده باشد. آیا همینطور است؟
حتماً. چین الان خودش را در موقعیتی قوی تر حس می کند. بازار داخلی اش در حال شکوفایی است و نگران آن نیست که این واردات بیایند و بازار داخلی را قبضه کنند. چون باز بستگی دارد که این تفاوت قیمت چقدر باشد. بعید به نظر می آید که چین در کوتاه مدت قیمت پول خودش را ناگهان بالا ببرد. این اتفاقی است که در دهه ۶۰ و ۷۰ برای ژاپن افتاد. ژاپن هم پول خودش را در یک رابطه خیلی تنگاتنگ با دلار قرار داده بود که بتواند صادرات وسیعی داشته باشد به اروپا و آمریکا ولی این تغییرات به صورت ناگهانی نبود.
اعلام این تصمیم از سوی آمریکا با استقبال رو به رو شد. باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا و تیموتی گیتنر، وزیر خزانه داری این کشور با ابراز خرسندی از این تصمیم اظهار امیدواری کردند این سیاست هرچه زودتر توسط چین به اجرا در آید. از سوی دیگر اعلام این تصمیم به افزایش چشمگیر شاخص های بازارهای بورس جهان دامن زد به گونه ای که ارزش سهام در بورس های آسیایی بالاترین افزایش خود را طی هفت ماه اخیر تجربه کرد.