شهر خاموش: کلهر و بروکلین رایدر، کمانچه و ویولن

کیهان کلهر و «بروکلین رایدر»

کیهان کلهر و گروه « بروکلین رایدر» -که از نوازندگان تجربی سازهای زهی تشکیل شده- در کنسرتی در تالار رویس هال دانشگاه لس آنجلس، برای نخستین بار بخش‌هایی از آلبوم تازه کار مشترکی به نام «شهر خاموش» که به زودی در آمریکا منتشر خواهد شد را برای گروه کثیری از تماشاگران علاقمند نواختند.

این برنامه در تالار رویس هال یکی از موفق‌ترین کنسرت‌های سالیانه دانشگاه لس آنجلس محسوب می‌شود که هر سال میزبان برخی از برجسته‌ترین چهره‌های هنری آمریکا و جهان است.

کیهان کلهر، آهنگساز و نوازنده برجسته کمانچه به همراه گروه چهار نفره جوان و ماجراجوی بروکلین رایدر، روی صحنه رویس هال دانشگاه لس آنجلس توانستند جنبه‌های مشترک دوفرهنگ ایران و آمریکا را در موسیقی به نمایش بگذارند.

کیهان کلهر، نامزد دریافت جایزه گرامی، برای آلبوم «غزال»، که نتیجه همکاری با موسیقی‌دان‌های سنتی ایرانی و هندی، از جمله استاد سیتار شجاع حسین خان بود، آخرین بار به همراه استادان موسیقی سنتی ایران، حسین علیزاده و محمد رضا شجریان بر روی صحنه رویس هال ظاهر شد.

کلهر که همواره به دنبال راه‌های تازه برای دست یابی به گوشه‌های کشف نشده موسیقی از راه همکاری با گروه‌های مختلف است، با اعضای گروه «بروکلین رایدر» هنگامی که با « یویوما» نوازنده برجسته ویولن سل بر روی پروژه « جاده ابریشم» کار می‌کرد آشنا شد.

کنسرت رویس‌هال با یک قطعه سنتی ایرانی به نام «پرواز» آغاز شد و دربخش دوم با یک قطعه ۲۸ دقیقه ای از هم نوازی برای کمانچه و سازهای زهی از ساخته‌های کیهان کلهر به نام « شهر خاموش» و قطعه‌ای به نام «بروکلسکا» از ساخته‌های کالین جکوبسون از گروه بروکلین رایدر به پایان رسید.

کیهان کلهر، نامزد دریافت جایزه گرامی، برای آلبوم «غزال»، که نتیجه همکاری با موسیقی‌دان‌های سنتی ایرانی و هندی، از جمله استاد سیتار شجاع حسین خان بود، آخرین بار به همراه استادان موسیقی سنتی ایران، حسین علیزاده و محمد رضا شجریان بر روی صحنه رویس هال ظاهر شد.

کالین جکوبسون نوازنده جوان ویولن، آهنگساز و رهبر گروه بروکلین رایدر همراه اریک جکوبسون نوازنده ویولن سل، اخیرا سفر کوتاهی به ایران داشته اند.

او از تاثیراتی که هنر کیهان کلهر بر او داشته به رادیو فردا می‌گوید: «این فرصتی بود که من بتوانم مدت زمانی کوتاه را با کیهان کلهر، این کمانچه‌نواز و آهنگساز کم‌نظیر بگذرانم. به جرات می‌توانم بگویم که تمام خلاقیت من از آن زمان تا کنون مدیون این تجربه و آموخته‌هایی است که از این سفر و در مکتب کیهان کلهر به دست آورده‌ام. »

دکتررضا ترشیزی، نوازنده، آهنگساز، نقدنویس و کارشناس موسیقی ساکن لس آنجلس و یکی از حاضران در کنسرت کیهان کلهر و بروکلین رایدر، پس از اجرای برنامه در گفت‌وگویی با رادیو فردا درباره این برنامه و «مشکلاتی» که عرضه موسیقی سنتی ایرانی در سطح جهانی دارد می‌گوید: « برای یک هنرمند مسئله‌ای که بسیار حائز اهمیت است این است که او بتواند هر آنچه در دل دارد را با همه زیبایی و مفاهیم با انسان‌های دیگر تقسیم کند. فرهنگ ایران به علت پیچیدگی‌هایی که در آن وجود دارد انتقال این مفاهیم به دنیای امروز را بسیار مشکل کرده است. ما یک موسیقی مقامی داریم که در آن دستگاه‌ها و گوشه‌های مختلف وجود دارد و این‌ها چیزی نیستند که بتوان به آسانی در چهارچوب موسیقی روز دنیا گنجاند. این موسیقی به شکل سنتی آن همواره توسط استادان بزرگ در گوشه و کنار دنیا اجرا شده است اما ما همیشه در این فکر بوده‌ایم که آن را به صورتی قابل هضم به دنیا عرضه کنیم .»

دکتر ترشیزی در ادامه این سخنان به نقش نیما یوشیج در شعر پارسی اشاره می‌کند «که قالب‌های سنتی را شکست و شعر را به صورتی درآورد که شاعر برای بیان احساسات خود ناچار مجبور به رعایت این قالب‌ها نشود.»

رضا ترشیزی با مقایسه شعر نو و نوازندگی کیهان کلهر می‌گوید: « اجرای کیهان کلهر در این کنسرت به وضوح شکستن این قالب‌ها را در موسیقی سنتی نشان می‌دهد. کلهربا ساز سنتی (کمانچه) خود پا به پای سازهای زهی غربی که ویولن، ویولا، چلو و آلتا بودند حرکت می‌کرد و ملودی‌های سه گاه، نوا و اصفهان را با چنان ترکیب قابل قبولی از لحاظ هارمونیک و اجرایی بازسازی کرده بود که نه تنها برای نوازندگان سازهای زهی غربی نا آشنا نبود، بلکه به هیچ عنوان از چهارچوب‌ها و موازین و قوانین علمی موسیقی جهان و موسیقی سنتی ایرانی نیز بیرون نبود.»

شب فراموش‌نشدنی دانشگاه لس آنجلس در ساعتی کمانچه، موسیقی سنتی ایران، موسیقی غربی و حتی ساختارشکنی نیمایی را یک‌جا به تماشگران عرضه کرد.