از پیکاسو تا براک، از ون گوگ تا ماتیس و از رنوار و گوگن و مگریت تا خوان میرو و اندی وارهول و جکسون پالاک و دهها نام و شاهکار دیگر هنری را می توان یکجا دراینجا یافت: گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران.
این گنجینه -که در ۳۰ سال گذشته تنها هرازگاهی تعدادی از آثار آن برای مدتی در سالنهای موزه هنرهای معاصر به نمایش در آمده- همیشه تحسین همگان را برانگیخته است.
این آثار که تمامی آن در سالهای پیش از انقلاب به ایران راه یافتند، اغلب با تلاش فرح پهلوی، آخرین ملکه ایران، بود که ازحراجیهای لندن و نیویورک و سایر نقاط جهان خریداری شد. برخی از این آثار نیز از سوی سران کشورهای جهان، به خانواده سلطنتی ایران هدیه شد.
تابلوهایی که در زمان خود نیز اگرچه بسیار ارزشمند بودند اما گذر زمان بر ارزش آنها افزوده است؛ تنها یک تابلوی این گنجینه از جکسون پالاک از سوی شرکتهای بینالمللی بیمه، تا ۱۲۰ میلیون دلار و مجموعه این کلکسیون چندین میلیارد دلار قیمت گذاری شده است.
شاید به همین دلیل است که تاکنون هیچ شرکت بیمهای در جهان به تنهایی قادر به بیمه کردن آثار این گنجینه نبوده است.
به گفته دکتر جهانگیر کازرونی، کارشناس هنری در تهران، گرداوری نسبتا تدریجی چنین گنجینهای بود که فکر ساختن موزه هنرهای معاصر را به ذهن مسئولان وقت آورد: «علت اینکه موزه هنرهای معاصر در آن سالها شکل گرفت، به دلیل مجموعه ای بود که از هنر معاصر دنیا خریداری شده بود، به طوری که [این گنجینه] یکی از بزرگترین مجموعههای منتخب از هنرهای تجسمی آمریکا و اروپا است که یکجا جمع شده است».
جهانگیر کازرونی که خود مجموعهدار و صاحب گالری آثار هنری در تهران است، می افزاید: «قرار بود در کنار اینکه این مجموعه [برای مردم ایران] به نمایش گذاشته میشود، اقداماتی هم درباره هنر معاصر ایران انجام شود و آثار ایرانی نیز در این موزه به معرض نمایش درآید.»
در سالهای پس از انقلاب ، آن بخش از آثار هنری که از کاخهای خاندان سلطنتی و یا سایر سران حکومت پیشین به جای ماند و از وقایع دوران انقلاب -چون سرقت در ماههای اول انقلاب، فروش یکجا در کنار مبلمان و وسایل لوکس و تزئینی توقیف شده از منازل وابستگان حکومت پیشین یا مصادره و یا خروج از کشور- جان به در برد، نیز به تدریج به این گنجینه اضافه شد.
اگرچه از سرنوشت این موزه تا سالهای دولت محمد خاتمی هیچ خبر تائید شدهای در دست نبود، اما از اواسط دهه ۷۰ خورشیدی و با جان گرفتن موزه هنرهای معاصر تهران، آثارموجود در این موزه نیز در مسیر تبادلات فرهنگی، چند باری به موزههای بزرگ جهان فرستاده شدند و به نمایش در آمدند.
همین تبادلات توجه موزههای بزرگ جهان را به گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران جلب کرد.
دیری نگذشت که از سوییس تا اسپانیا و از فرانسه تا ایتالیا و حتی موزههای مهم آمریکا، همه خواستار امانت گرفتن این آثارشدند و از این رهگذر، آثار مهمی نیز به موزه هنرهای معاصرتهران برای نمایش عمومی امانت داده شد.
پس از آن بود که این مجموعه در گزارشهای منتشر شده در برخی نشریات معتبر جهان به عنوان یکی از پنج تا ۱۰ کلکسیون اول دنیا و البته بهترین و ارزشمندترین مجموعه هنری در خاورمیانه، شناسایی شد.
با این حال در سالهای اخیر ، کمتر به این گنجینه پرداخته شده است. اما مسئولان این موزه در اعلام برنامههای ماه آینده خود ، خبر از نمایش این آثار دادهاند؛ نمایشگاهی که بر اساس این خبر متشکل از ۱۲۰ یا ۱۵۰ اثر منحصر به فرد از آثار گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران خواهد بود.
این گنجینه -که در ۳۰ سال گذشته تنها هرازگاهی تعدادی از آثار آن برای مدتی در سالنهای موزه هنرهای معاصر به نمایش در آمده- همیشه تحسین همگان را برانگیخته است.
این آثار که تمامی آن در سالهای پیش از انقلاب به ایران راه یافتند، اغلب با تلاش فرح پهلوی، آخرین ملکه ایران، بود که ازحراجیهای لندن و نیویورک و سایر نقاط جهان خریداری شد. برخی از این آثار نیز از سوی سران کشورهای جهان، به خانواده سلطنتی ایران هدیه شد.
تابلوهایی که در زمان خود نیز اگرچه بسیار ارزشمند بودند اما گذر زمان بر ارزش آنها افزوده است؛ تنها یک تابلوی این گنجینه از جکسون پالاک از سوی شرکتهای بینالمللی بیمه، تا ۱۲۰ میلیون دلار و مجموعه این کلکسیون چندین میلیارد دلار قیمت گذاری شده است.
شاید به همین دلیل است که تاکنون هیچ شرکت بیمهای در جهان به تنهایی قادر به بیمه کردن آثار این گنجینه نبوده است.
به گفته دکتر جهانگیر کازرونی، کارشناس هنری در تهران، گرداوری نسبتا تدریجی چنین گنجینهای بود که فکر ساختن موزه هنرهای معاصر را به ذهن مسئولان وقت آورد: «علت اینکه موزه هنرهای معاصر در آن سالها شکل گرفت، به دلیل مجموعه ای بود که از هنر معاصر دنیا خریداری شده بود، به طوری که [این گنجینه] یکی از بزرگترین مجموعههای منتخب از هنرهای تجسمی آمریکا و اروپا است که یکجا جمع شده است».
جهانگیر کازرونی که خود مجموعهدار و صاحب گالری آثار هنری در تهران است، می افزاید: «قرار بود در کنار اینکه این مجموعه [برای مردم ایران] به نمایش گذاشته میشود، اقداماتی هم درباره هنر معاصر ایران انجام شود و آثار ایرانی نیز در این موزه به معرض نمایش درآید.»
در سالهای پس از انقلاب ، آن بخش از آثار هنری که از کاخهای خاندان سلطنتی و یا سایر سران حکومت پیشین به جای ماند و از وقایع دوران انقلاب -چون سرقت در ماههای اول انقلاب، فروش یکجا در کنار مبلمان و وسایل لوکس و تزئینی توقیف شده از منازل وابستگان حکومت پیشین یا مصادره و یا خروج از کشور- جان به در برد، نیز به تدریج به این گنجینه اضافه شد.
اگرچه از سرنوشت این موزه تا سالهای دولت محمد خاتمی هیچ خبر تائید شدهای در دست نبود، اما از اواسط دهه ۷۰ خورشیدی و با جان گرفتن موزه هنرهای معاصر تهران، آثارموجود در این موزه نیز در مسیر تبادلات فرهنگی، چند باری به موزههای بزرگ جهان فرستاده شدند و به نمایش در آمدند.
همین تبادلات توجه موزههای بزرگ جهان را به گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران جلب کرد.
دیری نگذشت که از سوییس تا اسپانیا و از فرانسه تا ایتالیا و حتی موزههای مهم آمریکا، همه خواستار امانت گرفتن این آثارشدند و از این رهگذر، آثار مهمی نیز به موزه هنرهای معاصرتهران برای نمایش عمومی امانت داده شد.
پس از آن بود که این مجموعه در گزارشهای منتشر شده در برخی نشریات معتبر جهان به عنوان یکی از پنج تا ۱۰ کلکسیون اول دنیا و البته بهترین و ارزشمندترین مجموعه هنری در خاورمیانه، شناسایی شد.
با این حال در سالهای اخیر ، کمتر به این گنجینه پرداخته شده است. اما مسئولان این موزه در اعلام برنامههای ماه آینده خود ، خبر از نمایش این آثار دادهاند؛ نمایشگاهی که بر اساس این خبر متشکل از ۱۲۰ یا ۱۵۰ اثر منحصر به فرد از آثار گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران خواهد بود.