کتاب هفته؛ گلشن حقيقت،عرفان اسلامی به روايت دکتر حسين نصر

«گلشن حقيقت»،از تازه ترين آثار دکتر حسين نصر،که ترجمه فارسی آن نيز در هفته های اخير در ايران منتشر شد،از نادر آثاری است که در آن کارشناسی برجسته حکمت و عرفان اسلامی را نه چون موضوع رساله ای پژوهشی و تاريخی، که از درون می نگرد.

اين کتاب را که متن انگليسی آن در سال ۲۰۰۷ منتشر شد،انشاء‌الله رحمتی به فارسی ترجمه کرده است. دکتر حسين نصر را از معتبرترين و مشهورترين اسلام شناسان معاصر و از مراجع مسلم فلسفه و حکمت اسلامی می دانند.

برخورد دکتر حسين نصر با حکمت و فلسفه اسلامی از نخستين اثر او در دهه ۴۰ تا کنون برخوردی نظامند و متکی براسلوبی است که او آن را از متن سنت اسلامی استخراج کرده و آن را از برخورد روحانيون و متکلمان سنتی از سوئی و از برخورد رفرميست های مذهبی از ديگر سو متمايز می داند.

از منظر دکتر حسين نصر متکلمان و روحانيون سنتی فلسفه و حکمت اسلامی را به تقريب حذف و کلام و فقه اسلامی را با اسلوب کهن نقلی و متکی بر ايمان جزمی درک و معرفی می کنند و رفرميست های مذهبی می کوشند تا متون اسلامی را به ياری مفاهيم و اسلوب های به ناقص برگرفته از فرهنگ غرب و مدرنيته درک و تحليل کنند.

دکتر حسين نصر بر آن است که حکمت و فلسفه اسلامی را نه از ديدگاه محققان غير اسلامی و نه از منظر متکلمان و فقها و رفرميست های مذهبی،نه چون موضوع بررسی و شناخت و نه چون جزميات ثابت يا حقيقتی نسبی که ادامه حيات آن به سازگاری با دستاوردهای مدرنيته مشروط است،که از درون و چون سنتی قدسی درک بايد کرد که به ياری عقل و درون تابی به شناخت نظری و تجربه درونی حقيقت مطلق راه می برد.
«دکتر نصر در دهه چهل شمسی و در دورانی به ايران بازگشت که نسل دوم رفرميست های مذهبی ايران،از جمله دکتر علی شريعتی و مهندس مهدی بازرگان،می کوشيدند تا قرائتی غير سنتی و سازگار با علوم تجربی، مدرنيته و مديريت نوين اجتماعی از اسلام به دست دهند.»

تاکيد دکتر حسين نصر بر هويت سنتی عرفان،حکمت و فلسفه اسلامی او را در عرصه فلسفه سياسی به اصول گرايان سنتی نزديک می کند اما احاطه گسترده او بر متون فلسفه و حکمت اسلامی،آگاهی گسترده او از فرهنگ غربی و علوم تجربی او را به يکی از مراجع مسلم اسلام شناسی و متخصصان معتبر فلسفه و حکمت اسلامی برکشيده است.

دکتر حسين نصر در سال ۱۳۱۲ در خانواده ای روحانی و پزشک در تهران چشم به جهان گشود. پدر او پزشک دربار بود و نصر از ۱۲ سالگی برای ادامه تحصيل به آمريکا اعزام شد.

نصر در دانشگاه های هاروارد و ام.آی.تی در فيزيک نظری تحصيل و دو دکترای خود را در ژئوفيزيک و تاريخ علم با گرايش علوم اسلامی از اين دو آکادمی معتبر دريافت کرد.نصر به دوران تحصيل در آمريکا از محضر معتبرترين فلاسفه و اسلام شناسان آمريکائی و اروپائی نيز بهره گرفت.

نخستين اثر نصر با عنوان «علم و تمدن در اسلام» در ۲۵ سالگی او در آمريکا منتشر شد.

دکتر نصر در دهه چهل شمسی و در دورانی به ايران بازگشت که نسل دوم رفرميست های مذهبی ايران،از جمله دکتر علی شريعتی و مهندس مهدی بازرگان،می کوشيدند تا قرائتی غير سنتی و سازگار با علوم تجربی، مدرنيته و مديريت نوين اجتماعی از اسلام به دست دهند. هم در آن روزگار گرايش حفظ و احياء سنت و هويت در فرهنگ ايرانی بالا گرفته و حتی دفتر ملکه ايران ،فرح پهلوی نيز به يکی از مراکز اصلی احياء فرهنگ سنتی ايرانی ـ اسلامی بدل شده بود.

دکتر حسين نصر که دل با گرايش احياء سنت داشت و با دربار ايران نزديک بود،در دانشگاه تهران به تدريس پرداخت و چندی بعد به رياست دانشگاه صنعتی آريامهر،دانشگاه صنعتی شريف کنونی،منصوب شد و انجمن حکمت و فلسفه را بنیان نهاد.

دکتر حسين نصر به دوران اقامت در ايران با هانری کربن،اسلام شناس برجسته فرانسوی در تاليف کتاب «تاريخ فلسفه اسلامی» همکاری کرد و در محضر معتبرترين مراجع اسلام شناسی آن روزگار از جمله سيد محمد کاظم عصار،علامه محمد حسن طباطبائی و عبدالحسن قزوينی تحصيلات اسلام شناسی خود را ادامه داد.

دکتر حسين نصر که در آخرين سال های سلطنت سلسله پهلوی به رياست دفتر فرح پهلوی منصوب شده بود،پس از انقلاب به آمريکا مهاجرت کرد و در دانشگاه های آن ديار،از جمله دانشگاه جرج واشنگتن، به تدريس پرداخت.

دکتر نصر تا کنون بيش از ۵۰ کتاب و صدها مقاله معتبر و مرجع در باره فلسفه و حکمت اسلامی به زبان های انگليسی و فارسی تاليف کرده و برخی آثار او به فارسی نيز ترجمه و در ايران متنشر شده اند.

انشاء‌الله رحمتی،مترجم گلشن حقيقت،عضو هیأت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی تهران است و پيش از اين کتاب‌های «نقد عقل عملی»اثر کانت،«شهر خدا» نوشته‌ آگوستين و کتاب‌های «دين و نظم طبيعت»، «معرفت و اسلام و تنگناهای انسان متجدد» و «معنويت و آرمان‌ها و واقعيت‌های اسلام» نوشته دکترحسين نصر را ترجمه کرده است.