در پی سرشماری که دفتر محيط زيست و اداره کل حفاظت محيط زيست دراستان سيستان و بلوچستان انجام داده اند تعداد گاندو ها يا تمساح های پوزه کوتاه ايرانی دراين استان زندگی مي کنند به ۲۰۰ راس رسيده است.
گاندو، حيوان خزنده ای است با جثه ای بزرگ که طول آن به سه متر و هشتاد هم مي رسد. کلمه «گاندو» را اهالی سيستان و بلوچستان برای اين نوع از کروکوديل های ايرانی انتخاب کرده اند. اين حيوانات در آب های شيرين به سر مي برند.
رییس اداره کل حفاظت محيط زيست استان سيستان و بلوچستان ضمن اعلام خبر کاهش تعداد اين گاندوها گفته است که نسل اين گونه کمياب کروکوديل در معرض خطر است.
اسماعيل کهرم، کارشناس محيط زيست در گفت وگو با راديو فردا نسبت به خطرات زيست محيطی که نسل تمساح های پوزه کوتاه ايرانی را تهديد می کند، هشدار می دهد.
راديو فردا: نسل اين حيوان در ايران با چه خطر يا خطراتی روبرو است؟
اسماعيل کهرم: اين تمساح ها مخصوص آب شيرين هستند و در طول رودخانه های کرباز و کاجو در بلوچستان که برکه هايی يا به طور طبيعی يا توسط انسان، بوجود آمده زندگی می کنند و مهمترين مسئله ای که در زندگی اينها هست وجود آب است. وقتی که شش سال پيش و امسال هم سيستان و بلوچستان دچار خشکسالی شدند، اين تهديد مستقيمی بود برای بقای اين جانوران.
تهديد دوم توسط جانوران اهلی مثل سگ و حيوانات وحشی مانند شغال و روباه پيش می آيد. اين تمساح ها گودالی در ساحل رودخانه کنده و بعد در داخل آن تخم ريزی می کنند. حيوانات ديگر گودال را حفر می کنند و تخم ها و يا بچه های تازه درآمده را از داخل شن های ساحلی بيرون می آورند و می خورند.
- «يک فايده بسيار اساسی که (گاندوها)برای استان سيستان وبلوچستان دارد جنبه جلب توريست ها است. اين کروکوديل که تا حدود سه متر و ۸۰ سانتيمتر رشد می کند به راحتی می تواند نظر مردم را جذب کند.»
مسئله ديگری که بسيار حائز اهميت است آلودگی و يا خشک شدن اين برکه ها است. کليه جانوران اهلی و وحشی برای منبع آب آشاميدنی از اين يرکه ها استفاده می کنند. در نتيجه وقتی به طرف فصل های گرم و خشک می رويم آب اين برکه ها کاهش پيدا می کند.
آقای کهرم گفته می شود که تعداد اين گاندوها به ۲۰۰ راس رسيده است. چه تعداد از اين گاندوها در منطقه و يا در جهان وجود دارند؟
متاسفانه تعداد اينها بر اثر آن خشکسالی شش سال پيش، از پانصد راس رسيده به ۲۰۰ عدد. اين جانور فقط در بنگلادش، هندوستان، قسمت هايی از پاکستان و ايران زندگی می کند. جمعيت اين حيوان در سراسر جهان حدود دو هزار و ۴۰۰ راس بيشتر نيست که آنها هم در برکه هايی که در حال خشکی است در معرض خطر قرار دارند.
فايده اين تمساح های پوزه کوتاه يا گاندو برای محيط زيست چيست؟
مهمترين فايده اين است که يک حيوان شکارچی است. همان طوری که در زيستگاه های خشکی، ببر و شير و پلنگ و عقاب فعال هستند و تعادل اکولوژيک منطقه را حفظ می کنند، اينها توی برکه ها و داخل رودخانه ها از ماهيان، قورباغه ها و کاپيتان گل استفاده می کنند و تعادل را حفظ می کنند.
ولی يک فايده بسيار اساسی که برای استان سيستان وبلوچستان دارد جنبه جلب توريست ها است. اين کروکوديل که تا حدود سه متر و ۸۰ سانتيمتر رشد می کند به راحتی می تواند نظر مردم را جذب کند.
آقای کهرم چکار می شود کرد که از نابودی و کاهش نسل گاندوها جلوگيری شود؟
اتفاقا خيلی ساده است. دو تا عامل داريم که اين ها را به خطر می اندازد. يکی همان خشکسالی که عرض کردم. برای جلوگيری از خشکسالی کافی است که چند تا بولدوزر برکه های عميقتری را حفر کنند که آب بارندگی پائيز و زمستان اينها را پر کند تا با کم آبی مواجه نشوند. مسئله ديگر، حفاظت از لانه اينهاست.
وقتی اينها در لانه تخم گذاری کردند، اگر حفاظت کنيم، به عنوان مثال ميله هايی بزنيم یا سيم خاردار که شغال و روباه و سگ اهلی و يا بزمجه نتوانند برود اين تخم ها را بخورند، به راحتی اينها ۴۰، ۵۰ و حتی تا ۸۰ عدد تخم می گذارند. اگر از اين تعداد نيمی از آنها هم در بيايد و اگر ۵۰ عدد آنها ماده تخم گذار باشند، متوجه می شويد که در يک فصل تاچه حد می توانيم جمعيت آنها را افزايش دهيم.
مسئله ديگری که وجود دارد، اين است که جريان های تند آب بچه های اينها را می برد، در آخرين منطقه جنوب شرقی ايران، داخل آب شور می ريزد و از بين می روند.
طرحی را تقديم اداره کل سيستان وبلوچستان کرده ايم که اگر گردش هايی را در ساحل رودخانه های کاجو و سرباز ايجاد کنيم که اين حيوانات وقتی جريان تند آب دارد آنها را می برد بتوانند بروند و در داخل اين خليج های کوچک پناه بگيرند. اين هم می تواند در حفظ جمعيت آنها خيلی موثر باشد.
اگر اين اقدامات صورت گيرد به طور قطع در ظرف پنج يا شش سال می توانيم به راحتی جمعيت اينها را تا سه يا چهار برابر افزايش دهيم.