روز چهارشنبه و در روز پاسدار، رهبر جمهورى اسلامى ایران با گروهى از فرماندهان و اعضاى سپاه پاسداران انقلاب اسلامى ديدار كرد.
آيت الله على خامنه اى در اين ديدار تهديدهاى نظامى را پوشالى خواند اما از همه مسوولان خواست تا براى روبرو شدن با هر شرايطى آماده باشند.
در گفت و گو با رضا فانى يزدى، تحليل گر مسائل ايران، ساكن آمريكا، نخست از او پرسیدیم؛ منظور آقاى خامنه اى از رو به رو شدن با هر شرايطى چيست؟
رضا فانى يزدى: آيت الله خامنه اى امروز به دو موضوع توجه دارد، نخست به توان دفاعى سپاه در برابر- به قول ايشان- دشمن خارجى. و دوم توان دفاعى و سازماندهى سپاه در مقابله با «جنگ نرم» كه درحقيقت همان مقابله با معترضين در داخل كشور است.
به نظر مى رسد كه آقاى خامنه اى با توجه به وضعيت عراق و افغانستان و گرفتاري هاى نيروهاى آمريكايى در اين دو كشور در طول سال هاى گذشته، موضوع مقابله با نيروهاى خارجى را به شكل اين كه يك نيرويى، كشورى را به اشغال خود در بياورد، از دستور كار خود خارج كرده اند .
معمولا وقتى صحبت از نيروهاى خارجى مى كنند به نظر مى رسد منظور نظرشان بيشتر، يك سرى عمليات موضعى عليه موسسات هسته اى و نظامى كشور است.
بنابر اين به نظر مى رسد كه بيشتر توجه و موضوع اصلى مورد نظرشان، مقابله با معترضين داخلى و آمادگى براى رودررويى با شورش ها يا به قول خودشان مقابله با «جنگ نرم» است.
ممكن است شما با نگاهى به آنچه كه به عنوان « آمادگى رويارويى با شورشهاى داخلى» از آن نام برديد، در مورد تحولات در سازماندهى و استراتژى سپاه در طول يكسال گذشته و پس از انتخابات رياست جمهورى در ايران، اشاره اى داشته باشيد كه بشود نشان داد كه اين استراتژيها چه تفاوتى با گذشته داشته است؟
شاهد بوديم كه پس از انتخابات دوره دهم رياست جمهورى، سپاه به عنوان نيروى اصلى مقابله با اعتراض داخلى وارد صحنه شد. تا آنجايى كه مركزيت سپاه، نقش فرماندهى و مديريت اتاق كنترل بحران را پس از حوادث ۲۲ خردادماه در اختيار گرفت.
اين سپاه و نيروهاى امنيتى تحت پوشش سپاه پاسداران از جمله بسيج و واحدهاى اطلاعاتى بودند كه وارد خيابان ها شده و با اعتراضات مردمى مقابله كردند. در حقيقت تمام دستگيري ها، توسط نيروهاى اطلاعات سپاه پاسداران انجام گرفت.
شاهد بوديم كه پس از اين حوادث، نقش سپاه در عرصه سياسى بسيار برجسته تر شده است. در عين حال ما شاهد بخش تغييرات اساسى ديگرى بوديم؛ از جمله شكل گيرى سازمان اطلاعات سپاه پاسداران كه امروز، آقاى حسين طائب كه در گذشته فرمانده بسيج بودند، در راس آن قرار گرفته اند.
سازمان اطلاعات سپاه پاسداران بزرگترين سازمان اطلاعاتى است كه ظرف چند سال گذشته در ايران شكل گرفت. حتى به نقطه اى رسيديم كه اين سازمان در مقابل وزارت اطلاعات – كه به قول خودشان حرف شنوى كامل از رهبرى را ندارد و پروژه هاى نظامى – امنيتى را به مهارتى كه اينها مى خواستند، اجرا نمى كند- قرار گرفت.
در اين دوره بيشتر از چهار هزار نفر از نيروهاى وزارت اطلاعات را – در حقيقت- بازنشسته كردند. امروز وزارت اطلاعات به نقش درجه دوم در حوزه امنيتى – اطلاعاتى تبديل شده است و سازمان اطلاعات سپاه نقش درجه اول را به عهده دارد.
آقاى فانى يزدى، در حالى كه آيت الله خامنه اى از نظم و قانون پذيرى سپاه صحبت مى كنند، اما همين روزها هم در مجلس و هم در بيرون از مجلس، انتقادهاى فراوانى درباره واگذارى سهام مخابرات و سهام شركت سايپا، به شركت هاى وابسته سپاه مطرح مى شود. سايت سحام نيوز- وابسته به آقاى مهدى كروبى- مى گويد كه «وزير اقتصاد و دارايى در مجلس در پاسخ به پرسش برخى نمايندگان، گفته است كه در برخى موارد، نهادهاى امنيتى مباحثى را مطرح مى كنند، كتبا به ما مى نويسند و ما هم اجرا مى كنيم.» منظورشان واگذارى سهام مخابرات به سپاه بوده است. همچنين سپاه بخش زيادى از قراردادهاى توسعه نفتى عسلويه را به دست گرفته است. گسترش دامنه فعاليت هاى اقتصادى سپاه را چگونه و در جهت اجراى چه اهدافى ارزيابى مى كنيد؟
طبق اطلاعاتى كه وجود دارد، حدود ۳۵۰ ميليارد دلار كه چيزى در حدود بيش از ۳۵ تا ۴۰ درصد از مجموع تولید ناخالص داخلی كشور است، در بخش هايى توليد مى شوند كه اين بخش ها يا به طور مستقيم و يا به شكل غير مستقيم، زير شبكه شركت هاى وابسته به سپاه قرار دارند.
يعنى در اختيار نيروهايى قرار دارد كه حقوق و منابع اقتصاديشان وابسته به منابع رسيده از طريق دولت و بودجه اى است كه دولت برايشان تهيه مى كند.
سپاه پاسداران يك پديده منحصر به فرد در دنياى امروز است كه خودش بيش از ۳۰ درصد اقتصاد يك كشور را در اختيار دارد. به نظر مى رسد با وضعيتى كه تا به حال سپاه در آن پيش رفته، به هيچ عنوان پاسخگو به هيچ نيرويى نيست.
امروز سپاه نه پاسخگوى مردم و نه پاسخگوى حكومت و نه پاسخگوى رهبرى است. خودش به اندازه كافى از منابع اقتصادى و مالى و همچنين از قدرت نظامى برخوردار است كه هيچ احتياجى به نيروهاى ديگرى در كشور ندارد.
در حقيقت سپاه امروز به رهبرى هم هيچ احتياجى ندارد. امروز ديگر رهبرى از مقام فرماندهى به مقام فرمانبرى در سپاه تبديل شده است چرا كه سپاه هيچ احتياجى به موقعيت سياسى ، اقتصادى و حقوقى ايشان در ساختار حكومت جمهورى اسلامى ندارد.
آيت الله على خامنه اى در اين ديدار تهديدهاى نظامى را پوشالى خواند اما از همه مسوولان خواست تا براى روبرو شدن با هر شرايطى آماده باشند.
در گفت و گو با رضا فانى يزدى، تحليل گر مسائل ايران، ساكن آمريكا، نخست از او پرسیدیم؛ منظور آقاى خامنه اى از رو به رو شدن با هر شرايطى چيست؟
رضا فانى يزدى: آيت الله خامنه اى امروز به دو موضوع توجه دارد، نخست به توان دفاعى سپاه در برابر- به قول ايشان- دشمن خارجى. و دوم توان دفاعى و سازماندهى سپاه در مقابله با «جنگ نرم» كه درحقيقت همان مقابله با معترضين در داخل كشور است.
به نظر مى رسد كه آقاى خامنه اى با توجه به وضعيت عراق و افغانستان و گرفتاري هاى نيروهاى آمريكايى در اين دو كشور در طول سال هاى گذشته، موضوع مقابله با نيروهاى خارجى را به شكل اين كه يك نيرويى، كشورى را به اشغال خود در بياورد، از دستور كار خود خارج كرده اند .
معمولا وقتى صحبت از نيروهاى خارجى مى كنند به نظر مى رسد منظور نظرشان بيشتر، يك سرى عمليات موضعى عليه موسسات هسته اى و نظامى كشور است.
سپاه امروز به رهبرى هم هيچ احتياجى ندارد. امروز ديگر رهبرى از مقام فرماندهى به مقام فرمانبرى در سپاه تبديل شده است چرا كه سپاه هيچ احتياجى به موقعيت سياسى ، اقتصادى و حقوقى ايشان در ساختار حكومت جمهورى اسلامى ندارد.
رضا فانی یزدی
ممكن است شما با نگاهى به آنچه كه به عنوان « آمادگى رويارويى با شورشهاى داخلى» از آن نام برديد، در مورد تحولات در سازماندهى و استراتژى سپاه در طول يكسال گذشته و پس از انتخابات رياست جمهورى در ايران، اشاره اى داشته باشيد كه بشود نشان داد كه اين استراتژيها چه تفاوتى با گذشته داشته است؟
شاهد بوديم كه پس از انتخابات دوره دهم رياست جمهورى، سپاه به عنوان نيروى اصلى مقابله با اعتراض داخلى وارد صحنه شد. تا آنجايى كه مركزيت سپاه، نقش فرماندهى و مديريت اتاق كنترل بحران را پس از حوادث ۲۲ خردادماه در اختيار گرفت.
اين سپاه و نيروهاى امنيتى تحت پوشش سپاه پاسداران از جمله بسيج و واحدهاى اطلاعاتى بودند كه وارد خيابان ها شده و با اعتراضات مردمى مقابله كردند. در حقيقت تمام دستگيري ها، توسط نيروهاى اطلاعات سپاه پاسداران انجام گرفت.
شاهد بوديم كه پس از اين حوادث، نقش سپاه در عرصه سياسى بسيار برجسته تر شده است. در عين حال ما شاهد بخش تغييرات اساسى ديگرى بوديم؛ از جمله شكل گيرى سازمان اطلاعات سپاه پاسداران كه امروز، آقاى حسين طائب كه در گذشته فرمانده بسيج بودند، در راس آن قرار گرفته اند.
سازمان اطلاعات سپاه پاسداران بزرگترين سازمان اطلاعاتى است كه ظرف چند سال گذشته در ايران شكل گرفت. حتى به نقطه اى رسيديم كه اين سازمان در مقابل وزارت اطلاعات – كه به قول خودشان حرف شنوى كامل از رهبرى را ندارد و پروژه هاى نظامى – امنيتى را به مهارتى كه اينها مى خواستند، اجرا نمى كند- قرار گرفت.
در اين دوره بيشتر از چهار هزار نفر از نيروهاى وزارت اطلاعات را – در حقيقت- بازنشسته كردند. امروز وزارت اطلاعات به نقش درجه دوم در حوزه امنيتى – اطلاعاتى تبديل شده است و سازمان اطلاعات سپاه نقش درجه اول را به عهده دارد.
آقاى فانى يزدى، در حالى كه آيت الله خامنه اى از نظم و قانون پذيرى سپاه صحبت مى كنند، اما همين روزها هم در مجلس و هم در بيرون از مجلس، انتقادهاى فراوانى درباره واگذارى سهام مخابرات و سهام شركت سايپا، به شركت هاى وابسته سپاه مطرح مى شود. سايت سحام نيوز- وابسته به آقاى مهدى كروبى- مى گويد كه «وزير اقتصاد و دارايى در مجلس در پاسخ به پرسش برخى نمايندگان، گفته است كه در برخى موارد، نهادهاى امنيتى مباحثى را مطرح مى كنند، كتبا به ما مى نويسند و ما هم اجرا مى كنيم.» منظورشان واگذارى سهام مخابرات به سپاه بوده است. همچنين سپاه بخش زيادى از قراردادهاى توسعه نفتى عسلويه را به دست گرفته است. گسترش دامنه فعاليت هاى اقتصادى سپاه را چگونه و در جهت اجراى چه اهدافى ارزيابى مى كنيد؟
طبق اطلاعاتى كه وجود دارد، حدود ۳۵۰ ميليارد دلار كه چيزى در حدود بيش از ۳۵ تا ۴۰ درصد از مجموع تولید ناخالص داخلی كشور است، در بخش هايى توليد مى شوند كه اين بخش ها يا به طور مستقيم و يا به شكل غير مستقيم، زير شبكه شركت هاى وابسته به سپاه قرار دارند.
يعنى در اختيار نيروهايى قرار دارد كه حقوق و منابع اقتصاديشان وابسته به منابع رسيده از طريق دولت و بودجه اى است كه دولت برايشان تهيه مى كند.
سپاه پاسداران يك پديده منحصر به فرد در دنياى امروز است كه خودش بيش از ۳۰ درصد اقتصاد يك كشور را در اختيار دارد. به نظر مى رسد با وضعيتى كه تا به حال سپاه در آن پيش رفته، به هيچ عنوان پاسخگو به هيچ نيرويى نيست.
امروز سپاه نه پاسخگوى مردم و نه پاسخگوى حكومت و نه پاسخگوى رهبرى است. خودش به اندازه كافى از منابع اقتصادى و مالى و همچنين از قدرت نظامى برخوردار است كه هيچ احتياجى به نيروهاى ديگرى در كشور ندارد.
در حقيقت سپاه امروز به رهبرى هم هيچ احتياجى ندارد. امروز ديگر رهبرى از مقام فرماندهى به مقام فرمانبرى در سپاه تبديل شده است چرا كه سپاه هيچ احتياجى به موقعيت سياسى ، اقتصادى و حقوقى ايشان در ساختار حكومت جمهورى اسلامى ندارد.