کمبود شديد مواد غذايی و افزايش سرسام آور بهای آن، شمار زيادی از شهر های آفريقا، آسيا و آمريکای لاتين را بحران زده کرده و توده های فقير را به اعتراض واداشته است.
در پی شورش روزهای دوشنبه و سه شنبه (هفتم و هشتم آوريل) در هاييتی، که در اعتراض به افزايش بهای مواد غذايی روی داد و هجوم تظاهر کنندگان را به کاخ رياست جمهوری اين کشور در پی داشت، «برنامه جهانی برای غذا» در اطلاعيه ای نسبت به احتمال گسترش باز هم بيشتر ناآرامی های ناشی از گرسنگی، هشدار داد.
در چند هفته گذشته حدود سی کشور جهان از جمله مصر، مکزيک، مراکش، بورکينا فاسو، کامرون، موريتانی، ساحل عاج و غيره، به دليل افزايش چشمگير بهای مواد غذايی، با تنش های کم و بيش شديد اجتماعی روبرو شده اند.
در آسيا، بهای برنج به بالاترين سطح در بيست سال گذشته رسيده، تا جايی که تايلندی ها و ويتنامی ها، صادر کنندگان بزرگ اين محصول، صدور برنج را به اميد افزايش باز هم بيشتر بهای آن و دستيابی به سود بيشتر، متوقف کرده اند.
طی سه ماه نخست سال، بهای هر تن برنج دو برابر شده و نشريات تخصصی از خطر کمبود اين محصول در سال جاری ميلادی سخن می گويند.
در فيليپين، که برنج، صبحانه هشتاد درصد مردم آن را تشکيل می دهد، ذخيره اين محصول به پايين ترين حد در بيست و پنج سال گذشته رسيده است. مصر نيز، به منظور جلوگيری از کمبود برنج در بازار داخلی اش، صدور آن را از آغاز ماه آوريل به مدت شش ماه متوقف کرده است. حتی هند، سومين صادر کننده برنج، تصميم به متوقف کردن صادرات خود گرفته است.
- در چند هفته گذشته حدود سی کشور جهان از جمله مصر، مکزيک، مراکش، بورکينا فاسو، کامرون، موريتانی، ساحل عاج و غيره، به دليل افزايش چشمگير بهای مواد غذايی، با تنش های کم و بيش شديد اجتماعی روبرو شده اند.
علاوه بر برنج، بهای گندم، ذرت، سويا و روغن های نباتی نيز به شدت افزايش يافته است.
عوامل اصلی تنش
جهش بهای مواد غذايی در جهان از چند عامل عمده سرچشمه می گيرد: عامل نخست، بهبود سطح زندگی ميليون ها انسان در قدرت های نوظهور اقتصادی از جمله چين، هند و برزيل است که با مصرف مقدار بيشتری مواد غذايی، طبعا تقاضای اين مواد و در نتيجه بهای آنها را بالا برده اند.
عامل دوم کم شدن زمين های قابل کشت به دليل گسترش شهرها است. گرم شدن هوای زمين و وقوع خشکسالی در شماری از مناطق جهان نيز، سومين عامل کمبود مواد غذايی به شمار می رود.
و سر انجام عامل چهارم، توسعه سوخت گياهی است که به دليل افزايش بهای نفت خام، به استفاده از غلات و نيشکر و گياهان روغنی برای توليد مواد سوختی، دامن زده است.
بحران مواد غذايی در جهان از حدود يک سال پيش از سوی نهادهای کارشناسی بين المللی پيش بينی شده بود. ژاک ديوف، رييس سازمان خواربار و کشاورزی جهانی (نهاد تخصصی سازمان ملل متحد) شش ماه پيش از خطر وقوع «طغيان های ناشی از گرسنگی» سخن گفت. با شورش های چند هفته گذشته در شماری از شهر های دنيای در حال توسعه، اين پيش بينی تحقق يافت.
حتی در کشورهای پيشرفته صنعتی نيز افزايش قابل ملاحظه بهای مواد غذايی، در کنار اوج گيری بهای مواد سوختی، تنش های تورمی به وجود آورده و به جنبش های مطالباتی برای افزايش دستمزدها، دامن زده است.
به منظور جلوگيری از وخيم تر شدن باز هم بيشتر اوضاع، رابرت زوليک، رييس بانک جهانی، خواستار اجرای فوری يک سياست تازه غذايی در جهان شده است.