روسایجمهوری ایران و ترکیه درباره احتمال «تشدید درگیریها و حوادث بد» در منطقه، در صورت به رسمیت شناخته شدن اورشلیم (بیتالمقدس) به عنوان پایتخت اسرائیل از سوی آمریکا هشدار دادند و خواستار برگزاری نشست فوقالعاده سران کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی شدند.
به گزارش دفتر رئیسجمهوری ایران، حسن روحانی روز چهارشنبه ۱۵ آذر در تماس تلفنی با رجی طیب اردوغان، همتای ترک خود، از پیشنهاد او برای برگزاری نشست فوقالعاده سران کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در استانبول برای واکنش به اقدام احتمالی آمریکا استقبال کرد.
آقای روحانی تاکید کرد که همه کشورهای اسلامی باید «متحد و یکصدا در برابر این تصمیم نادرست، غیرقانونی، تحریکآمیز و بسیار خطرناک آمریکا، اقدامی جدی انجام دهند».
وی ضمن بیان این هشدار که این اقدام میتواند «کل منطقه را به سمت بیثباتی بکشاند»، خواستار اقدام «سریع و در قالبی بازدارنده» برای مقابله با آن شد.
رهبر جمهوری اسلامی نیز روز چهارشنبه احتمال به رسمیت شناختن اورشلیم به عنوان پایتخت اسرائیل از سوی آمریکا را نشانه «عجز» مقامات این کشور دانست.
محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، نیز روز چهارشنبه در صفحه شخصی توییتر خود به زبان عربی نوشت که «قدس برای همیشه عربی -اسلامی خواهد ماند؛ چه بخواهند و چه نخواهند».
همچنین به گزارش خبرگزاری ایرنا، علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، اعلام کرد که «با توجه به تبعات امنیتی و سیاسی هرگونه تصمیم در مورد شهر قدس، مسئولیت بیثباتی و ناامنی حاصل از این گونه اقدامات نابخردانه مستقیماً بر عهده اسرائیل و آمریکا خواهد بود».
مقامهای ارشد دولت ایالات متحده به رسانههای آن کشور گفتهاند دونالد ترامپ تا ساعاتی دیگر بهطور رسمی اعلام خواهد کرد که ایالات متحده، اورشلیم را بهعنوان پایتخت اسرائیل بهرسمیت شناخته و مقدمات انتقال سفارت خود به این شهر را آغاز میکند.
پیش از این گزارشها، نیز مقامات ارشد فلسطینی خبر داده بودند که رییسجمهوری آمریکا روز سهشنبه ۱۴ آذر در تماس تلفنی با محمود عباس رییس تشکیلات خودگردان به او اطلاع داد که آمریکا تصمیم گرفته است سفارت خود را در اسرائیل از تلآویو به اورشلیم منتقل کند.
ترکیه به عنوان رییس دورهای سازمان همکاری اسلامی خواستار برگزاری اجلاس فوقالعاده سران این سازمان برای واکنش به این اقدام احتمالی آمریکا شده است.
رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه، روز سهشنبه هشدار داده بود که این کشور ممکن است با اسرائیل قطع رابطه کند.
آقای اردوغان در تماس تلفنی با حسن روحانی نیز هشدار داد که اقدام احتمالی آمریکا «باعث تشدید درگیریها و حوادث بدی در منطقه خواهد شد».
وی تاکید کرد که «جهان اسلام باید وحدت و یکپارچگی خود را در قبال این موضوع به جهانیان اعلام کند».
علاوه بر ترکیه و ایران، اردن، مصر، اتحادیه عرب، تشکیلات خودگردان و گروههای مختلف فلسطینی نیز هشدار دادهاند که این اقدام ممکن است منطقه را بحرانی کرده و به بروز خشونتهای تازهای منجر شود.
ملک سلمان، پادشاه عربستان، یکی از مهمترین متحدان عرب ایالات متحده، روز سهشنبه در گفتوگو با رئیسجمهوری آمریکا تاکید کرده بود «با توجه به جایگاه بیتالمقدس و همچنین مسجدالاقصی، چنین گام خطرناکی باعث شعلهور شدن احساسات مسلمانان در سراسر جهان خواهد شد».
پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیکهای جهان، نیز اعلام کرده که بیتالمقدس شهری منحصر به فرد و دارای تقدس برای یهودیان، مسیحیان و مسلمانان است و باید جایگاه خاص آن در صلح و آرامش حفظ شود.
اعلام تصمیم آقای ترامپ، و معرفی سراسر شهر اورشلیم به عنوان پایتخت کشور اسرائیل، اقدامیست برخلاف سیاستی که دولتهای پیشین ایالات متحده به آن پایبند بودند و بر پایه آن وضعیت نهایی سرتاسر شهر باید بر پایه مذاکرات با فلسطینیها تعیین شود. فلسطینیها خواستار آن هستند که شرق بیتالمقدس (اورشلیم)، پایتخت کشور آینده آنها، باشد.
بر پایه مصوبه کنگره آمریکا در سال ۱۹۹۵ ایالات متحده باید در نهایت سفارتخانه خود در اسرائیل را از تلآویو به اورشلیم منتقل کند.
با این همه تا پیش از این تمام روسایجمهوری آمریکا، چه جمهوریخواهان و چه دمکراتها، هر شـش ماه یکبار فرمانی را امضا میکردند که در عمل اجرای این مصوبه را به تأخیر میانداخت.
آقای ترامپ هرچند در زمان کارزار انتخابات ریاستجمهوری بر انتقال سفارتخانه آمریکا تاکید کرده بود، اما در شـش ماه اول، مانند روسایجمهوری پیشین، فرمان تاخیر را امضاء کرد. دوشنبه مهلت تعیینشده برای امضای این فرمان به پایان رسید.