رئیسجمهوری ایران روز دوشنبه ۲۰ خرداد در دیدار با وزیر خارجه آلمان در تهران، برجام را با امنیت منطقه مرتبط دانست و گفت که «هنوز فرصت نجات این توافق وجود دارد».
حسن روحانی در دیدار با هایکو ماس گفت ایران از اروپا انتظار دارد در مقابل تحریمهای آمریکا «ایستادگی و مقاومت کرده و به تعهدات خود در برجام عمل کند».
آقای روحانی تاکید کرد که «هنوز فرصت نجات این توافق وجود دارد و اتحادیه اروپا میتواند در این مسیر نقشآفرینی مثبتی داشته باشد».
وی برجام را گامی مهم در جهت توسعه ثبات و امنیت منطقه خواند و افزود: «هنگامی که آمریکا از این توافق خارج شده و دیگر مذاکرهکنندگان نیز به تعهدات خود عمل نمیکنند، چطور میتوانیم در مسیر توسعه امنیت در منطقه گام برداریم».
براساس گزارش دفتر ریاستجمهوری ایران، وزیر خارجه آلمان نیز در این دیدار گفت که این کشور و اتحادیه اروپا به دنبال کاهش تنشها در منطقه است.
ساعاتی پیش از سخنان آقای روحانی، محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، در نشست مشترک مطبوعاتی با وزیر خارجه آلمان گفته بود: «تنها راه کاهش تنش در منطقه توقف جنگ اقتصادی است، نمیشود توقع داشت که جنگ اقتصادی علیه مردم ایران ادامه داشته باشد و کسانی که این جنگ را راه انداختهاند و یا از آن حمایت میکنند در امان باشند».
بیشتر در این باره: چرا «جمهوری اسلامی» برجام را ترک نمیکند؟مقامات جمهوری اسلامی از جمله عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه، پیش از این بارها تاکید کرده اند که برجام با امنیت منطقه و جهان گره خورده است.
تنش بین ایران و آمریکا از ماه گذشته و پس از اعزام ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن و بمبافکنهای استراتژیک بی- ۵۲ به خلیج فارس افزایش یافت و با توقف برخی تعهدات برجامی ایران و همچنین تحریمهای جدید آمریکا تشدید شد.
انفجار در چهار فروند کشتی تجاری و نفتی در نزدیکی آبهای بندر فجیره امارات بر تنشها افزود، و آمریکا همراه با امارات و عربستان انگشت اتهام را به سوی ایران نشانه رفتند. ایران این اتهام را رد کرده است.
با این حال رهبران ایران و آمریکا گفتهاند که خواستار درگیری نظامی نیستند.
آقای روحانی در این دیدار همچنین گفت: «در طول یکسال گذشته علیرغم مواضع نسبتا مناسب سیاسی، در مقام عمل شاهد هیچ اقدام جدی از سوی اروپا نبودیم و اکنون باید به گونهای تصمیمگیری و اقدام کنیم که به نفع ما، شما و همه کشورها و منطقه باشد».
هایکو ماس در نشست خبری مشترک با محمدجواد ظریف، همتای ایرانیاش، گفته است که اروپا تلاش خواهد کرد منافع اقتصادی ایران در چارچوب برجام تأمین شود، اما نباید انتظار «معجزه» داشت و رویکرد کاهش تعهدات را نیز نمیپذیرد.
رئیس آلمانی اینستکس نیز همراه با هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان، به تهران سفر کرده است.
سازوکار حمایت از مبادلات تجاری با ایران، موسوم به اینکستکس، مجرایی است که کشورهای اروپایی باقیمانده در برجام برای تبادلات مالی و بازرگانی با ایران پیشنهاد کردهاند اما این سازوکار تاکنون اجرایی نشده است.
پِر فیشر، رئیس پیشین یکی از بانکهای بزرگ آلمان که به عنوان رئیس اینستکس منصوب شده، پیش از این نیز اواخر زمستان ۹۷ به ایران سفر کرده بود.
مقامهای جمهوری اسلامی در ماههای اخیر بارها از اجرایی نشدن اینستکس انتقاد کرده و اروپا را به «کمکاری» در این زمینه متهم کردهاند.
به تازگی یک مقام روسیه اعلام کرد مسکو نیز خواستار پیوستن به اینستکس است و مقامهای اروپایی هم ابراز امیدواری کردهاند که این سازوکار تا تابستان اجرایی شود.
مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، چندی پیش در سفر به بریتانیا گفت که اینستکس اگر تنها تجارت کالاهای غیرتحریمی و انساندوستانه را شامل شود، آمریکا مخالفتی با آن ندارد.