متهمان اقتصادی با سوابق سیاسی؛ از «مک‌فارلین» تا «خبر فوری»

  • احسان مهرابی

دادگاه متهمان بانک سرمایه

این روزها در پرونده‌های اقتصادی نام برخی از فعالان سیاسی و منصوبان آنها نیز مطرح شده است. برخی از این فعالان در فضای عمومی کمتر شناخته شده هستند. آخرین مورد محمدعلی هادی نجف‌آبادی، معاون سابق وزیر خارجه، احسان محسنی‌ ثانی، فرزند نماینده سابق سبزوار و برادر عروس عباس واعظ طبسی (تولیت درگذشته آستان قدس رضوی) و احسان دلاویز، مشاور سازمان ملی جوانان، در دولت محمد خاتمی است.

شاخص‌ترین چهره در این میان محمدعلی هادی، معاون سابق وزیر خارجه و عضو هیئت مذاکره‌کننده با رابرت مک فارلین، مشاور امنیت ملی رونالد ریگان رئیس‌جمهوری آمریکا در سال‌های ۱۹۸۳ تا ۱۹۸۵ است.

او به عنوان عضو سابق هیئت مدیره وقت بانک سرمایه به «مشارکت در اخلال عمده در نظام اقتصادی کشور از طریق مشارکت در خیانت در امانت» متهم شده است. هنوز دادگاه بانک سرمایه وارد بررسی اتهامات او نشده است.

محمدعلی هادی یکی از چهره‌های گروه مشهور به «جریان سوم» بود. جریانی متشکل از سیاستمداران اصفهانی که عبدالله نوری و مهدی هاشمی، برادر داماد آیت‌الله منتظری، از جمله چهره‌های شاخص آن بودند. محمدعلی هادی اما با مهدی هاشمی درگیر شد و یکی از اتهامات مهدی هاشمی نیز انتشار شب نامه‌هایی درباره ارتباط هادی با ساواک بود.

محمد علی هادی و هادی رضوی در جلسه دادگاه بانک سرمایه

محمدعلی هادی در مجالس اول و دوم نماینده تهران بود. او همچنین یکی از افرادی است که با رابرت مک‌فارلین مذاکره کرد. او در دولت‌های اکبر هاشمی سفیر ایران در امارات و در دولت محمد خاتمی معاون کنسولی وزیر خارجه بود. آقای هادی یکی از افراد مؤثر در بهبود روابط ایران و کشورهای عربی به خصوص عربستان سعودی در دولت اکبر هاشمی رفسنجانی بود. او همچنین دایی محسن میردامادی، دبیرکل حزب جبهه مشارکت ایران اسلامی، است.

درباره دلایل متهم شدن هادی در پرونده بانک سرمایه گزارشی منتشر نشده است. او عضو هیئت مدیره «مؤسسه خیریه بوتراب» است. رضا نیری، رئیس سابق کمیته امداد، که اکنون درگذشته است، دیگر عضو این مؤسسه بود. علی شاهچراغی، امام جمعه ری، نیز یکی دیگر از اعضای هیئت مدیره این خیریه است.

پرونده بانک سرمایه اما کلکسیونی از مقامات جمهوری اسلامی و منصوبان آنها را در درون خود جای داده است، از جمله محمدهادی رضوی، داماد محمد شریعتمداری، وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی و پرویز کاظمی، وزیر دولت احمدی‌نژاد.

مشاور جوانان و شرکت نفت

دیگر متهم این پرونده یعنی احسان دلاویز برای تعدادی از جوانان موسوم به «اصلاح‌طلب» نامی آشناست. نوجوانی که در قالب توجه دولت خاتمی به برخی جوانان از گچساران به تهران آمد و مشاور سازمان ملی جوانان شده بود. دلاویز همچنین به دفتر محمد خاتمی رفت‌وآمد داشت.

او از همان ابتدا وارد فعالیت‌های اقتصادی شد و از جمله اولین کارهایش انتشار «سررسید جوان» بود. دلاویز همچنین یکی از افراد نزدیک به هادی ساعی، تکواندوکار عضو تیم ملی، بود.

او به مرور فعالیت‌های اقتصادی خود را گسترش داد و وارد فعالیت در شرکت‌های مرتبط با نفت‌وگاز شد.

احسان دلاویز در جلسه دادگاه بانک سرمایه

محسن دلاویز برادر او نیز در دوره وزارت علی ربیعی به سمت مدیر عامل نفت پاسارگاد از شرکت‌های زیر مجموعه «شستا» متعلق به سازمان تامین اجتماعی منصوب و سپس مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت کشور شد. ساسان دلاویز دیگر برادر او نیز معاون برنامه ریزی شرکت پست بود.

از منجستر تا پدیده شاندیز

دیگر پرونده اقتصادی مطرح این روزها پرونده شرکت پدیده شاندیز است. در دادگاه این پرونده از احسان محسنی ثانی به عنوان فردی نام برده شده که با «تبلیغات غیر واقعی»، در راستای بالا بردن کاذب قیمت سهام پدیده نقش داشته است.

راه‌اندازی کانال تلگرامی «خبر فوری» و مدیرعاملی شرکت «فرآهنگ» از جمله اقدامات محسنی ثانی بوده است. وی که در منچستر متولد شده و در بریتانیا تحصیل کرده است پس از تحصیل به ایران بازگشت و شرکتی تاسیس کرد تا برای رادیو و تلویزیون حکومتی ایران تیزرهای تبلیغاتی بسازد.

پدر او، محمدرضا محسنی ثانی، پیش از انقلاب برای تحصیل به بریتانیا رفت و احسان در منچستر متولد شد. محمدرضا محسنی ثانی، فرمانده سپاه سبزوار و فرماندار آمل شد، در روزهایی که آمل صحنه سرکوب شدید مخالفان نظام بود. همکاری با اسدالله لاجوردی، رئیس سازمان زندان‌ها از جمله دیگر سوابق آقای محسنی ثانی است.

احسان محسنی ثانی نفر سوم از سمت راست

​محمدرضا محسنی ثانی در دولت اکبر هاشمی رفسنجانی فرماندار مشهد و معاون سیاسی استاندار خراسان رضوی شد. او در دولت محمد خاتمی مدیرکل استان‌های شورای نگهبان بود و در دولت محمود احمدی‌نژاد استاندار لرستان شد. در مجلس هشتم او نماینده سبزوار بود و احمد بزرگیان دیگر نماینده سبزوار گفته بود که او در انتخابات ۵۰۰ میلیون تومان هزینه کرده است.

او در مجلس هشتم مسئول کمیته پیگیری پرونده ستار بهشتی در مجلس بود اما اعلام کرد که مرگ او طبیعی بوده است.

در این میان پرونده‌های دیگری نیز درباره نزدیکان مقامات دولت سابق نیز مطرح شده که از جمله آنها امیرحسین آزاد فرزند علی محمد آزاد، استاندار سابق استان‌های سیستان و بلوچستان، همدان و ایلام در دولت محمود احمدی‌نژاد است.