مقام‌های آمریکایی به رسانه‌های این کشور گفتند هواپیمای اوکراینی «به احتمال زیاد» توسط ایران و به صورت «تصادفی» پس از حمله موشکی سپاه پاسداران به اهداف آمریکایی در عراق، ساقط شده است.
خبرگزاری‌های بین‌المللی، شبکه تلویزیونی سی‌بی‌اس و سایت نیوزویک این گزارش را به نقل از دو مقام آمریکایی منتشر کرده‌اند. این دو مقام گفته‌اند که ارزیابی آنها بر اساس اطلاعات ماهواره‌ای است.
خبرگزاری رویترز هم گزارش داده که دونالد ترامپ، رئيس‌جمهوری آمریکا، به خبرنگاران در کاخ سفید گفته که «سقوط هواپیمای اوکراینی مشکوک است و ممکن است توسط کسی به اشتباه ساقط شده باشد».
وی اظهار داشت: «شاید کسی در آنجا اشتباه کرده باشد. مطمئنم از طرف ما نبوده است. بعضی گفته‌اند که مشکل فنی داشته است. واقعا نمی‌دانم. ایده‌آل این است که جعبه سیاه را به بوئینگ یا حتی به کشوری مثل فرانسه بدهند تا بررسی شود».
نشریه نیوزویک نیز به نقل از دو مقام آمریکایی و یک مقام امنیتی عراق گفته که سیستم پدافند هوایی ایران احتمالا پس از حمله موشکی سپاه فعال شده است تا از آمادگی کافی برای واکنش احتمالی آمریکا به حمله موشکی برخوردار باشند.
وزارت دفاع آمریکا و ستاد فرماندهی مرکزی نیروهای آمریکا، سنتکام، تاکنون حاضر نشده‌اند درباره این گزارش‌ها ابراز نظر کنند.
روزنامه گاردین نیز به نقل از منابع بریتانیانیی گزارش داده است که این مقامات گزارش آمریکا درباره ساقط‌شدن هواپیما را دیده‌ایم.
این روزنامه همچنین به نقل از شرکت آی‌اچ‌اس مارکید که مقر آن در لندن است نیز در یادداشتی نوشته است که هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ اوکراینی احتمالا به اشتباه توسط موشک سام - ۱۵ ساقط شده است.
واکنش‌های مقام‌های ایران
پیش از این حسن رضایی‌فر، رئیس کمیسیون بررسی سانحه سازمان هواپیمایی کشوری، گفته بود در محل سقوط هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ اوکراینی، «هیچ قطعه موشکی» پیدا نشده است.
به گزارش خبرگزاری فارس، او گفت عکسی که مبنی بر پیدا شدن قطعه موشک در نزدیکی محل سقوط هواپیما در فضای مجازی منتشر شده «از منبع غیرموثق» بوده و «رسما این عکس را رد می‌کنیم».
او همچنین در اظهارنظری دیگر گفته است که «ما از آمریکا به عنوان کشور طراح بوئینگ بابت حضور در کمیسیون بررسی سانحه دعوت کرده‌ایم».
به گفته آقای رضایی‌فر،شرکت بوئینگ نماینده معرفی کرده است ولی «نگفته‌اند که قطعا حضور می‌یابند».
ابوالفضل شکارچی، سخنگوی نیروهای مسلح ایران نیز این ادعا را «دروغ محض» خوانده بود و گفته بود: ««هیچ کارشناس نظامی و سیاسی این موضوع را تایید نمی‌کند».
او گفته بود «اکثریت مسافران این هواپیما جوانان ارزشمند ایرانی بودند» و هدف قراردادن این هواپیما «حرف مضحک» است.
علی عابدزاده، معاون وزیر راه و شهرسازی و رئيس سازمان هواپیمایی ایران هم گفته است: « همزمان با این هواپیما، چندین پرواز داخلی و خارجی در فضای ایران و در همین ارتفاع هشت هزار پایی در حال پرواز بودند و موضوع برخورد موشک به این هواپیما به هیچ وجه نمی‌تواند صحت داشته باشد».
بررسی «هفت گزینه» درباره علت سقوط هواپیما
در همین حال، دبیر شورای امنیت و دفاع ملی اوکراین گفته است این کشور هفت گزینه احتمالی برای سقوط هواپیمای اوکراینی در تهران را بررسی می‌کند.
اولکسی دانیلوف روز پنج‌شنبه ۱۹ دی در گفت‌وگو با رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی گفت: «ما همه سناریوها را بررسی می‌کنیم. ماموریت بازرسان ما در تهران این است که بررسی کنند چه اتفاقی آنجا افتاده است».
وی افزود: «ما هفت گزینه احتمالی را درباره دلایل سقوط هواپیما بررسی می‌کنیم که چهار مورد را اعلام کرده‌ایم و سه مورد نیز محرمانه نگه داشته شده است. گزینه حمله موشکی روسیه یکی از آنهاست، اما برای اظهارنظر، باید تحقیقات کامل شود».
این مقام اوکراینی گفته است که پس از مشاهده مطالب منتشره شده در شبکه‌های اجتماعی فارسی زبان آنها تصمیم گرفتند بررسی‌های دقیق‌تری درباره این موضوع انجام دهند.
در ساعات گذشته در شبکه توئیتر عکسی از یک قطعه موشکی منتشر شده بود که گفته می‌شد متعلق به «موشک تور ام یک» است. انتشار این عکس، گمانه‌‌زنی درباره حمله موشکی به هواپیمای اوکراینی را تشدید کرده بود.
این سیستم دفاع موشکی تور ۱ است که گفته می‌شود هواپیمایی اوکراینی را مورد هدف قرار داده است
یک فروند هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ که بامداد چهارشنبه فرودگاه امام خمینی تهران را به مقصد کی‌یف، پایتخت اوکراین، ترک کرده بود، دقایقی پس از پرواز دچار آتش‌سوزی شد و در صباشهر از توابع شهرستان شهریار سقوط کرد.
به گفته علی عابدزاده، رئیس سازمان هواپیمایی ایران، هواپیما دارای ۱۶۷ مسافر و ۹ نفر خدمه پروازی بود که تمام افراد در این سانحه جان خود را از دست دادند.
گزارش‌ها حاکی است که بازرسان اوکراینی قصد دارند گمانه برخورد «موشک روسی» با این هواپیمای مسافربری را نیز راستی‌آزمایی کنند و هیاتی از بازرسان اوکراینی روز پنج‌شنبه وارد ایران شدند.
بیشتر در این باره: مرگ تمام سرنشینان پرواز اوکراین از جمله ۱۴۷ ایرانی در پی سقوط در اطراف تهراندانیلوف با اشاره به سقوط پرواز آمستردام به کوالالامپور در سال ۲۰۱۴ که در شرق اوکراین با اصابت موشک گروه‌های تجزیه‌طلب مورد حمایت روسیه منفجر شد، اعلام کرد «کارشناسان ما بی‌هیچ تردیدی حرفه‌ای هستند و و قبلا در سقوط هواپیما با موشک بوک در منطقه دونتِسک در شرق اوکراین تحقیق کرده‌اند. آنها واقعا حرفه‌ای هستند».
پارسال گروه بین‌المللی تحقیق مشترک پیرامون این حادثه، علیه سه شهروند روس و یک شهروند اوکراینی اعلام جرم کرد. آنها متهم به انتقال موشکی به مناطق شرقی اوکراین و هدف قرار دادن هواپیمای بویینگ ۷۷۷ شرکت هواپیمایی مالزیاییشدند که در نتیجه آن همه ۲۹۸ مسافر و خدمه آن کشته شدند.
برای این افراد حکم جلب بین‌المللی صادر شده است.
در این میان، ولودیمیر زلنسکی رئیس‌جمهوری اوکراین در گفت‌وگوی تلفنی با بوریس جانسون نخست‌وزیر بریتانیا از این کشور خواست که به تحقیقات پیرامون سقوط هواپیمای اوکراینی در تهران بپیوندد.
دفتر آقای زلنسکی روز پنج‌شنبه گزارش داد که آقای جانسون با استقبال از این دعوت گفته است «باید بهترین کارشناسان بریتانیایی جذب این تحقیقات شوند و همه جوانب این فاجعه بررسی شود».
تعدادی از مسافرین این هواپیما کانادایی بودند و این کشور نیز اعلام کرده تحقیقات پیرامون سقوط هواپیما را آغاز می‌کند و بازرسان خود را به ایران می‌فرستد.
منابع: رویترز، رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی، رادیو فردا. ف.ق