سفر کامرون به شبه قاره؛ تقویت ساختاری هند در رقابت با چین

دیوید کامرون در سفر به هند، سربند به سر کرد و با برهنه کردن پا به معبد هندوها رفت

سرعت بخشیدن به رشد اقتصادی کشور هند و توسعه دامنه همکاری‌های نظامی، تجاری، سایبری، ورزشی و فرهنگی، و به خصوص رقابت با قدرت رو به افزایش چین در شرق آسیا، در ردیف عمده‌ترین هدف‌های سفر سه روز دیوید کامرون نخست‌وزیر محافظه‌کار بریتانیا به شبه قاره قرار داشت.

در این سفر رکورد تازه‌ای از نظر تعداد همراهان نخست‌وزیران بریتانیا در یک سفر رسمی به خارج، به جا گذاشته شد. در ترکیب همراهان کامرون در سفر به هند علاوه بر هفت وزیر و تعدادی نماینده مجلس، از نمایندگان شرکت رولزرویس، سازنده موتورهای جت مسافری، تا رئیس لیگ برتر فوتبال انگلیس نیز دیده می‌شدند.

بریتانیا در جمع کشورهای اروپایی از نظر سرمایه‌گذاری خارجی در هند، در مقام اول قرار دارد. متقابلاً، حجم سرمایه‌گذاری‌های شرکت‌ها و مؤسسات هندی در بریتانیا بیش از هر کشور دیگر اروپایی است. از این لحاظ نخست‌وزیر بریتانیا کشور خود را «شریک انتخابی هند» معرفی می‌کند.

استعدادهای خام

دو سال پیش از انقلاب ۱۳۵۷ در ایران، هند با داشتن جمعیتی ۱۱ برابر، دارای حجم اقتصادی کوچکتری از ایران بود. میزان ذخایر ارزی و تولید ناخالص ملی آن کشور نیز پشت سر ایران قرار داشت.

در حال حاضر هند با قریب به دو هزار میلیارد دلار تولید ناخالص ملی (در سال ۲۰۱۲) دهمین اقتصاد بزرگ دنیا محسوب می‌شود. با این وجود از لحاظ درآمد سرانه با کمتر از هزار و ۵۰۰ دلار در سال در ردیف ۱۳۹ دنیا است.

از لحاظ صادرات، هند در ردیف ۱۹ دنیا قرار دارد، حال آنکه دهمین واردکننده بزرگ دنیا محسوب می‌شود. رشد اقتصادی سال گذشته هند ۵.۳ درصد بود که حتی در مقایسه با اقتصادهای شرق آسیا (به خصوص در وضعیت رکود کنونی اقتصادی در بقیه دنیا) رشد قابل ملاحظه‌ای به شمار می‌رود.

نیروی کار هند به بیش از ۵۰۰ میلیون نفر می‌رسد و سطح دستمزد در آن کشور هنوز بسیار پایین است. بیش از ۳۲ درصد از مردم هند با درآمدی کمتر از یک دلار در روز زندگی می‌کنند.

هند دارای ساختار آموزشی پیشرفته‌ای است و زبان انگلیسی در تمام مدارس و دانشگاه‌ها آن کشور مورد استفاده قرار می‌شود. هند دارای استعداد فراوان برای فعال‌تر شدن در دنیای سایبری است.

علاوه بر نیروی تحصیل کرده، ارزان و جوان داخلی، صدها هزار دانشجوی هندی در دانشگاه‌های اروپا و آمریکا، و کشورهایی نظیر استرالیا و کانادا در رشته‌ها پیشرفته علمی و فنی به تحصیل و کار مشغولند.

هند تا سال ۲۰۳۰ در کنار چین و آمریکا سومین اقتصاد بزرگ جهان خواهد شد. بریتانیا به عنوان بزرگترین شریک اروپایی هند دارای طرحی گسترده برای سرعت بخشیدن به رشد اقتصادی آن کشور و کمک به تثبیت موقعیت آن به عنوان عامل موازنه در برابر چین است.

تفاوت اصلی چین و هند در طبیعت سیاسی این دو پرجمعیت ترین کشور دنیا است؛ هند بزرگترین دموکراسی دنیا و چین بزرگترین دیکتاتوری حزبی دنیا محسوب می‌شود. از این نظر ساختار سیاسی کنونی هند بر پایه تداوم و تکامل باقی می‌ماند و ساختار سیاسی چین دیر یا زود دستخوش تغییر خواهد شد.

مناسبات دو جانبه

نخست‌وزیر بریتانیا در سفر اخیر خود به هند بیش از توجه به چهره‌های سیاسی و رهبران آن کشور، روابط عمومی کردن و دلجویی از مردم هند را هدف قرار داده بود، اگرچه طی دیدار با مان موهان سینگ و همچنین براناب موکرجی، در کنار نخست‌وزیر و رئیس‌جمهور هند نیز قرار گرفت و با آنها به مذاکره پرداخت.

کامرون در شیوه‌ای که تا حدودی یادآور حضور ویلی برانت صدر اعظم وقت آلمان در دهه هفتاد در لهستان و زانو زدن بدون کلام او در برابر نماد قربانیان حکومت نازی در آن کشور بود، در برابر نماد قربانیان جنگ در زمان حکومت ویکتوریا زانو زد و در پای آن حلقه گل نهاد.

نخست وزیر بریتانیا ضمن انجام دیدارهای رسمی در بمبئی و دهلی فساد ریشه‌دار در هند را نیز مورد انتقاد قرار داد و متقابلاً به خاطر فساد در انجام یک معامله تجاری (خرید هواپیما) کشورش مورد انتقاد نخست‌وزیر هند قرار گرفت. بریتانیا مایل به توسعه قدرت صادرات هند و همچنین افزایش قدرت خرید و واردات آن کشور است.

توسعه دامنه بازار مصرف هند در حدی است که رئیس لیگ برتر فوتبال انگلیس نیز برای عنوان دست یافتن به یک بازار بکر، توسعه فوتبال حرفه‌ای در آن کشور را هدف قرار داده است.

طی یک طرح سه ساله نو جوانان با استعداد هند زیر نظر مربیان بریتانیایی آموزش فوتبال می‌بینند و برای تماشای تلویزیونی لیگ برتر فوتبال انگلیس در هند بازاریابی می‌شود. فوتبال بیش از هر رشته ورزشی دیگر در هند در حال رشد است.

بریتانیا مایل به تجهیز نیروی هوایی هند به هواپیماهای مدرن تایفون است. در جنگ سایبری با چین، هند قادر به عرضه نیروی پشتیبانی قابلی است. بریتانیا مایل است هند را به عنوان یک شریک پایاپای در تمام جهات ممکن بپذیرد.

نخست‌وزیر بریتانیا در جریان سفر اخیر خود به هند، اعلام کرد که از این پس کمترین محدودیتی برای پذیرش داوطلبان هندی تحصیل در دانشگاه‌ها و مراکز علمی بریتانیا وجود نخواهد داشت. روش صدور ویزا نیز به نحوی بهبود می‌یابد که اتباع هند بتوانند در شهرهای عمده آن کشور در یک روز ویزای ورود به بریتانیا را دریافت کنند.

تا دو دهه قبل تعداد کثیری از کارگران راه آهن بریتانیا و بلیت‌فروش‌های اتوبوس‌های شهری در انگلیس را اتباع هند تشکیل می‌دادند. تا ۱۰ سال پیش تعداد کثیری از رستوران‌های بریتانیا متعلق به هندی‌تبارها بود.

در حال حاضر تعداد کثیر از جراحان و پزشکان و اساتید دانشگاه‌ها، کارکنان آزمایشگاه‌ها، گردانندگان واحدهای صنعتی و سرمایه‌گذاران در توسعه واحدهای شهری، کمدین‌ها و بازیگران تلویزیون‌ها بریتانیا از خانواده‌های هندی‌تبار آن کشورند. سفر نخست‌وزیر بریتانیا به هند حضور چشم‌گیر هند در زندگی روزمره بریتانیا را رسمیت بیشتر می‌بخشد.