علی‌اکبر ولایتی، مشاور بین‌الملل رهبر جمهوری اسلامی، در واکنشی تازه به اظهارات سعید جلیلی در مورد روند گفت‌وگوهای هسته‌ای یادآور شده اگر آنچنان که ادعا می‌شود مسائل در آلماتی حل شده بود، «نباید تا این مدت به طول می‌کشید».
سعید جلیلی، مذاکره‌کننده پیشین هسته‌ای ایران، که از منتقدان توافق هسته‌ای است، مدعی است که در زمانی که تیم تحت سرپرستی او مذاکرات هسته‌ای را دنبال می‌کرد، غربی‌ها با عقب‌نشینی از مواضع خود، حق غنی‌سازی را به رسمیت بشناسند و با دادن امتیازاتی درصد آن را محدود کنند.
اظهاراتی که از چند بار حضور آقای جلیلی در نشست کمیسیون ویژه برجام منتشر شده، بیانگر آن است که از نظر او غربی‌ها حاضر بودند در مذاکرات آلماتی، بدون گرفتن امتیازی خاص از ایران، آنچه از طریق برجام به دست آمده را تأمین کنند.
او که معتقد است در طراحی توافق هسته‌ای و قطعنامه‌ای که از آن حمایت می‌کند «از ۱۰۰ حق مسلم جمهوری اسلامی صرف نظر شده»، از جمله در این روزها تأکید کرده است که «در آلماتی ۱، عقب‌نشینی‌های جدیدی از سوی غربی‌ها رخ داد و وارد بحث‌های درصد غنی‌سازی شدند. یعنی حق هسته‌ای پذیرفته شده بود و حالا روی درصد غنی‌سازی بحث‌ها انجام می‌شد. غربی‌ها می‌خواستند با دادن امتیازاتی، درصد غنی‌سازی ما را محدود کنند و به همین جهت ۱۶ پیشنهاد را ارائه کردند».
اظهارات آقای جلیلی البته با واکنش شماری از مسئولان دست‌اندرکار و یا مطلع از روند مذاکرات هسته‌ای روبه‌رو شده، و در تازه‌ترین واکنش علی‌اکبر ولایتی در در پاسخ به این سؤال خبرنگاران که آیا در آلماتی مسائل آنچنان که ادعا می‌شود، حل شده بود، گفت: «اگر حل شده بود که نباید تا این مدت طول می‌کشید».
واکنش جدید آقای ولایتی به اظهارات رئیس تیم مذاکره‌کننده پیشین را خبرگزاری ایرنا روز سه‌شنبه ۲۴ شهریور منتشر کرده است.
آقای ولایتی پیشتر هم در واکنش دیگری به اظهارات سعید جلیلی و تیم مذاکره‌کننده تحت سرپرستی او در یکی از نشست‌های کمیسیون بررسی برجام گفته بود که «نظرات آنها نتیجه بررسی‌های خودشان است، و بالاخره گروهی که در مجلس تشکیل شده برای بررسی دقیق و سر فرصت برای همین موضوع است».
واکنش به «اتهام» تیم مذاکره‌کننده پیشین
آقای ولایتی همچنین در گفت‌وگو با خبرنگاران این ادعای همکاران سعید جلیلی را که او «به رغم نظر آیت‌الله خامنه‌ای» مانع از انتشار و رسانه‌ای شدن مذاکرات آلماتی شده است را رد کرده و آن را «اتهامی» از سوی تیم سابق مذاکره‌کننده خوانده است.
پیشتر در یکی از نشست‌های کمیسیون برجام حسین نجابت، نماینده تهران و عضو این کمیسیون، به نقل از سعید جلیلی و معاونش علی باقری یادآور شده بود که پس از ارائه گزارش نشست ایران و شش قدرت جهانی در آلماتی به رهبر جمهوری اسلامی، آیت‌الله خامنه‌ای خواستار اطلاع‌رسانی عمومی در این زمینه شده، اما آقای ولایتی گفته است که «مرسوم نیست مباحث دیپلماتیک را به اطلاع مردم برسانید».
مشاور بین‌الملل رهبر جمهوری اسلامی اما موضوع را تکذیب کرده و گفته است که «بنده هیچ گاه با تصمیم رهبر معظم انقلاب مخالفت نکرده ام و این یک اتهام است».
آقای ولایتی البته حاضر نشده تأیید کند که در زمان ارائه گزارش آلماتی به رهبر جمهوری اسلامی، آیا رهبر ایران خواهان انتشار عمومی نتایج مذاکرات بوده است یا نه.
در عین حال مباحث مطرح شده در این زمینه در کمیسیون برجام، روشن می‌کند که پس از برگزاری نشست آلماتی، دو گزارش مجزا به رهبر جمهوری اسلامی ارائه شده، یکی از سوی سعید جلیلی و تیم مذاکره‌کننده وقت، و یکی هم از سوی علی‌اکبر ولایتی و با تکیه بر یافته‌هایش از گزارش‌های چهره‌هایی مثل عباس عراقچی و منابع دیگر تهیه شده بود.
سعید جلیلی در یکی از نشست‌های کمیسیون برجام مدعی شده بود که پس از ارائه گزارش گفت‌گوهای آلماتی، به آیت‌الله خامنه‌ای او زیر گزارش دریافتی نوشته‌است که ایشان (ولایتی) از کجا دارد می گوید؟ این خلاف است».
موضوعی که آقای ولایتی در مورد آن سکوت کرده است.
اما در پی طرح این مباحث در کمیسیون برجام عباس عراقچی از این پرده برداشته که مناقشه بین سعید جلیلی و علی‌اکبر ولایتی در مناظره‌های انتخاباتی سال ۹۲، به موضوع گزارش آلماتی برمی‌گردد.
آقای ولایتی در جریان سومین مناظره نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲ به شدت از عملکرد آقای جلیلی در مذاکرات اتمی با گروه ۵+۱ انتقاد کرده و گفته بود که «دیپلماسی این نیست که برویم و در کشور دیگر خطابه بخوانیم».
آقای ولایتی گفته بود که «در آلماتی ۲ آنها [شش قدرت جهانی] پیشنهاداتی کردند که می‌شد پیش رفت، ولی آقای جلیلی نپذیرفت. گفتند غنی‌سازی ۲۰ درصدی را تعلیق و فردو را کند کنید، ۳ تحریم را برمی‌داریم. در پاسخ به آنها [تیم مذاکره‌کننده] گفتند این کارها را می‌کنیم، شما کل تحریم را بردارد».
وی اضافه کرده بود که «حرف من این است که باید قدم به قدم پیش رفت. کاری که کردند نشان داد نمی‌خواهند کار پیش برود. اصولگرایی انعطاف‌ناپذیری نیست. در رابطه با مصالح ملی باید بتوانیم از دیپلماسی به نحو احسن استفاده کنیم. دیپلماسی معامله و تعامل است. سرسختی نشان دادن نیست. دیپلماسی بیانیه پشت میز خواندن نیست. اگر این طور نبود وضع ما به اینجا نمی‌رسید».
آقای ولایتی همچنین در این مناظره در پاسخ به این اظهار نظر سعید جلیلی که گفته بود از سال ۸۷ تنها یک قطعنامه صادر شده و نتوانستند دیگر اجماعی داشته باشند، گفته بود که «جناب دکتر جلیلی [اینجا] کلاس فلسفه نیست. شما چند سال مسئول هستید و هیچ پیشرفت نکردید، بلکه مشکلات بیشتر شده است».
دیگر واکنش‌ها به اظهارات سعید جلیلی
حسن ابوترابی‌فرد، نایب رئیس مجلس، در نشست روز یکشنبه کمیسیون برجام که با حضور سعید جلیلی برگزار شده، خطاب به او گفته است که «ما بارها از شما برای حضور در کمیسیون امنیت دعوت کردیم اما تنها شما یک بار در جلسات حضور پیدا کردید. اگر اجازه می‌دادید بحث و مباحثه‌ای صورت می‌گرفت احتمال داشت تصویب قطعنامه ۱۹۲۹ به تأخیر می‌افتاد و یا حتی تصویب نمی‌شد».
او افزوده است که «اگر در آن زمان که سه قطعنامه به تصویب رسید، نقد و بررسی‌هایی صورت می‌گرفت، می‌توانستیم به نقش دولت که نقش بازدارنده داشت، کمک کنیم».
بهروز نعمتی دیگر نماینده مجلس هم روز دوشنبه به خبرگزاری خانه ملت گفته است که «آقای جلیلی نسبت به سایر مذاکره کنندگان ایرانی بیشترین حضور و فرصت را در مذاکرات داشته است نتوانست از فرصت‌هایش استفاده کند در حالی که حداقل در آلماتی می‌توانست به نتایج خوبی دست یابد».
آقای نعمتی یادآور شده که «حداقل در سه سالی که در مجلس بودم، آقای جلیلی گزارش مکتوبی از اقدامات صورت گرفته در مذاکرات ارائه نداد و صرفاً در یک جلسه گزارش مختصری، آن هم در جلسه غیرعلنی ارائه کرد.
احمد شوهانی، عضو کمیسیون سیاست خارجی مجلس، هم به خانه ملت گفته است که «همه تحریم‌های شورای امنیت و اتحادیه اروپا در زمان مذاکرات سعید جلیلی تصویب شد که اگر منطقی و درست مذاکره می‌کردیم، طرف مقابل را خلع سلاح کرده و تحریم نمی‌شدیم».
تیم مذاکره‌کننده‌ای که سعید جلیلی سرپرستی آن را به عهده داشت، از مهرماه ۸۶ پس از کناره‌گیری علی لاریجانی از دبیری شورای عالی امنیت ملی، جایگزین او شد و پیگیری مذاکرات هسته‌ای ایران را برعهده گرفت اما در زمان آقای جلیلی گفت‌وگوهایی که به «مذاکره برای مذاکره» شهرت یافته بود، بدون دستیابی به نتیجه خاصی تکرار شد و در این میان چندین بار وقفه‌هایی طولانی بر مذاکرات ایران و شش قدرت جهانی حاکم شد.
در دوره مسئولیت سعید جلیلی در پرونده هسته‌ای، همچنین چهار قطعنامه تحریمی ۱۸۰۳ (۱۳ اسفند ۸۶)، ۱۸۳۵ (ششم مهرماه ۸۷)، ۱۸۸۷ (دوم مهرماه ۸۸)، و ۱۹۲۹ (۱۹ خرداد ۸۹)، از سوی شورای سازمان ملل متحدد علیه ایران صادر شد.
ایران پیش از این هم در دوره مسئولیت علی لاریجانی در روند مذاکرات هسته‌ای، مشمول سه قطعنامه شورای امنیت شده بود که قطعنامه اول (۱۶۹۶-نهم مرداد ۸۵) جنبه توصیه‌ای، دو قطعنامه دیگر (۱۷۳۷-دوم دی‌ماه ۱۳۸۵، و ۱۷۴۷-چهارم فروردین ۸۶) جنبه تحریمی داشتند.