در شرایطی که ناآرامی و چالشهای بزرگ سیاسی برخی از کشورهای عربی را فراگرفته در سوریه که یک نظام دیکتاتوری و تک حزبی بیش از نیم قرن بر آن حکومت میکند همه چیز در ظاهر بسیار آرام به نظر میرسد. اما در زیر این ظاهر آرام میتوان دید که اکثریت مردم سوریه به شدت تحت تأثیر حوادثی قرار گرفتهاند که در کشورهای همسایه روی میدهد.
خبرگزاری رویترز در گزارشی تحلیلی از وضعیت سوریه در روزهای اخیر مینویسد که دولت سوریه تاکنون در مورد تظاهرات گسترده و بیسابقه مردم مصر علیه حکومت حسنی مبارک هیچ اظهار نظری نکرده است. کنترل شدید دولت سوریه بر رسانههای جمعی باعث شده که مردم این کشور که آنها نیز با مشکلاتی شبیه مصر از جمله فقر و بیکاری دست و پنجه نرم میکنند تا حد زیادی از اوضاع بیخبر مانده و یا امکان بیان دیدگاههای خود را نداشته باشند.
یک مرد سوری در پاسخ به سؤال خبرنگار رویترز میگوید: «مردم از بیان دیدگاههای خود هراس دارند ولی در خفا همه مبارک را لعنت میکنند.» مرد دیگری میگوید: «دولت منتظر چیست؟ آنها میخواهند آنقدر صبر کنند که بیثباتی دامن سوریه را نیز بگیرد؟ حکومت باید هر چه زودتر فضای سیاسی کشور را بازتر کند.»
خبرگزاری رویترز سپس میافزاید که هیچ نشانهای حاکی از آغاز اصلاحات در سوریه تحت تأثیر حوادث مصر دیده نمیشود. دولت سوریه از یک ماه پیش که ناآرامیها در تونس آغاز شد و سپس به مصر کشیده شد با اقداماتی سریع و همه جانبه سعی کرده است دگراندیشان و منتقدان حکومت را مهار و منفعل سازد.
دولت سوریه یارانه مهم سوخت و بنزین را افزایش داده، کنترل بر شبکه اینترنت را سختتر کرده و همزمان دادگاه ویژه امنیتی کشور یک سیاستمدار با سابقه و چپگرا را به جرم بحث در مورد تغییر در ساختار انحصاری قدرت به هفت سال زندان محکوم کرده است.
با وجودی که حکومتهای سوریه و مصر در مورد مسایل منطقهای همیشه در دو قطب مخالف بوده و هر یک از جناحها و گروههای فلسطینی یا لبنانی رقیب حمایت میکنند اما در هر دو کشور سالهاست که مقررات سختگیرانه «شرایط اضطراری» حاکم است و در هر دو کشور اختلاف طبقاتی بین فقرا و اقشار مرفه بسیار شدید است، بیکاری بیداد میکند و فساد مالی و حکومتی بسیار گسترده است.
سرانه تولید ناخالص ملی سوریه و مصر تقریباً برابر و حدود دو هزار و ۵۰۰ دلار است. هر دو کشور محل عبور رودخانههای بسیار بزرگی هستند اما مدیریت نادرست منابع آب در سوریه مناطق شرقی این کشور در جوار مرز با عراق و ترکیه را به صحراهای خشک بدل کرده است.
بحران آب در مناطق شرقی سوریه که مناطق کشاورزی مهم این کشور قلمداد میشوند طی پنج سال گذشته باعث مهاجرت صدها هزار نفر از روستاییان این مناطق شده است. تظاهرات خشونتآمیز اقلیت کرد ساکن شرق سوریه در سال ۲۰۰۴ به شدت سرکوب شده و شماری کشته برجای گذاشت.
گزارشی که سال گذشته توسط سازمان ملل متحد منتشر شد میگوید که جمعیتی قریب به ۸۰۰ هزار نفر از ساکنان مناطق شرقی سوریه از بحران آب آسیب دیده و در «فقر مطلق» زندگی میکنند. دراین گزارش تأکید میشود که این مردم باید از اقدامات حمایتی بیشتری توسط دولت سوریه برخوردار شوند.
خبرگزاری رویترز یادآوری میکند که همین مناطق فقیر در شرق سوریه در عین حال محل استخراج بخش اعظم نفت خام این کشور هستند. تولید نفت در این مناطق حدود ۶۰۰ هزار بشکه در روز است ولی به عنوان نمادی از فاصله شدید بین فقرا و لایههای مرفه در سوریه میتوان دید که ساکنان این منطقه از این درآمد هنگفت هیچ بهرهای نمیبرند.
یک مهندس بیکار به خبرگزاری رویترز میگوید: «نارضایتی در این کشور بسیار زیاد است. بسیاری از ساکنان مناطق شرقی اکنون تمام زندگی خود را از دست داده و در زاغههای حاشیه شهرهای بزرگ زندگی میکنند.»
یک وکیل سوری که در اروپا تحصیل کرده میگوید: «نمونه تونس و مصر نشان داد که فساد مالی و حکومتی واقعاً گسترده و مبارزه با آن دشوار است ولی این حوادث نشان داد که وقتی عمر یک رژیم به پایان برد میلیاردها دلاری که این دیکتاتورها و افراد وابسته به آنها دزدیدهاند به آنها هیچ کمکی نخواهد کرد.»
خبرگزاری رویترز سپس خاطر نشان میکند که در سوریه همه طرفدار تغییر نیستند. سوریه کشوری است که جمعیت آن شامل گروههای قومی و دینی بسیار متنوعی است. بسیاری از افراد لایههای تحصیلکرده و متخصص میگویند که به خاطر سطح پایین استانداردهای فرهنگی و آموزشی و تضعیف شدید لایههای متوسط جامعه در دهه اخیر اگر رژیم فعلی سوریه ساقط شود ممکن است هرج و مرج و بیقانونی جای آن را بگیرد.
یک پزشک سوری که مطب آن درمحلات مرفهنشین شهر دمشق است میگوید: «در حال حاضر حداقل ما میدانیم که چه کسی یا چه گروهی بر کشور حکومت میکند. اگر این وضعیت تغییر کند بعید است که طبقه متوسط یا اقشاری که از اینترنت و فیس بوک استفاده میکنند به قدرت برسند. حکومت باید سیستم آموزشی کشور را بازسازی کرده و قوه قضایی را پاکسازی کند. فرصت چندانی برای سوریه باقی نمانده است.»
خبرگزاری رویترز در گزارشی تحلیلی از وضعیت سوریه در روزهای اخیر مینویسد که دولت سوریه تاکنون در مورد تظاهرات گسترده و بیسابقه مردم مصر علیه حکومت حسنی مبارک هیچ اظهار نظری نکرده است. کنترل شدید دولت سوریه بر رسانههای جمعی باعث شده که مردم این کشور که آنها نیز با مشکلاتی شبیه مصر از جمله فقر و بیکاری دست و پنجه نرم میکنند تا حد زیادی از اوضاع بیخبر مانده و یا امکان بیان دیدگاههای خود را نداشته باشند.
یک مرد سوری در پاسخ به سؤال خبرنگار رویترز میگوید: «مردم از بیان دیدگاههای خود هراس دارند ولی در خفا همه مبارک را لعنت میکنند.» مرد دیگری میگوید: «دولت منتظر چیست؟ آنها میخواهند آنقدر صبر کنند که بیثباتی دامن سوریه را نیز بگیرد؟ حکومت باید هر چه زودتر فضای سیاسی کشور را بازتر کند.»
خبرگزاری رویترز سپس میافزاید که هیچ نشانهای حاکی از آغاز اصلاحات در سوریه تحت تأثیر حوادث مصر دیده نمیشود. دولت سوریه از یک ماه پیش که ناآرامیها در تونس آغاز شد و سپس به مصر کشیده شد با اقداماتی سریع و همه جانبه سعی کرده است دگراندیشان و منتقدان حکومت را مهار و منفعل سازد.
دولت سوریه یارانه مهم سوخت و بنزین را افزایش داده، کنترل بر شبکه اینترنت را سختتر کرده و همزمان دادگاه ویژه امنیتی کشور یک سیاستمدار با سابقه و چپگرا را به جرم بحث در مورد تغییر در ساختار انحصاری قدرت به هفت سال زندان محکوم کرده است.
با وجودی که حکومتهای سوریه و مصر در مورد مسایل منطقهای همیشه در دو قطب مخالف بوده و هر یک از جناحها و گروههای فلسطینی یا لبنانی رقیب حمایت میکنند اما در هر دو کشور سالهاست که مقررات سختگیرانه «شرایط اضطراری» حاکم است و در هر دو کشور اختلاف طبقاتی بین فقرا و اقشار مرفه بسیار شدید است، بیکاری بیداد میکند و فساد مالی و حکومتی بسیار گسترده است.
سرانه تولید ناخالص ملی سوریه و مصر تقریباً برابر و حدود دو هزار و ۵۰۰ دلار است. هر دو کشور محل عبور رودخانههای بسیار بزرگی هستند اما مدیریت نادرست منابع آب در سوریه مناطق شرقی این کشور در جوار مرز با عراق و ترکیه را به صحراهای خشک بدل کرده است.
بحران آب در مناطق شرقی سوریه که مناطق کشاورزی مهم این کشور قلمداد میشوند طی پنج سال گذشته باعث مهاجرت صدها هزار نفر از روستاییان این مناطق شده است. تظاهرات خشونتآمیز اقلیت کرد ساکن شرق سوریه در سال ۲۰۰۴ به شدت سرکوب شده و شماری کشته برجای گذاشت.
گزارشی که سال گذشته توسط سازمان ملل متحد منتشر شد میگوید که جمعیتی قریب به ۸۰۰ هزار نفر از ساکنان مناطق شرقی سوریه از بحران آب آسیب دیده و در «فقر مطلق» زندگی میکنند. دراین گزارش تأکید میشود که این مردم باید از اقدامات حمایتی بیشتری توسط دولت سوریه برخوردار شوند.
خبرگزاری رویترز یادآوری میکند که همین مناطق فقیر در شرق سوریه در عین حال محل استخراج بخش اعظم نفت خام این کشور هستند. تولید نفت در این مناطق حدود ۶۰۰ هزار بشکه در روز است ولی به عنوان نمادی از فاصله شدید بین فقرا و لایههای مرفه در سوریه میتوان دید که ساکنان این منطقه از این درآمد هنگفت هیچ بهرهای نمیبرند.
یک مهندس بیکار به خبرگزاری رویترز میگوید: «نارضایتی در این کشور بسیار زیاد است. بسیاری از ساکنان مناطق شرقی اکنون تمام زندگی خود را از دست داده و در زاغههای حاشیه شهرهای بزرگ زندگی میکنند.»
یک وکیل سوری که در اروپا تحصیل کرده میگوید: «نمونه تونس و مصر نشان داد که فساد مالی و حکومتی واقعاً گسترده و مبارزه با آن دشوار است ولی این حوادث نشان داد که وقتی عمر یک رژیم به پایان برد میلیاردها دلاری که این دیکتاتورها و افراد وابسته به آنها دزدیدهاند به آنها هیچ کمکی نخواهد کرد.»
خبرگزاری رویترز سپس خاطر نشان میکند که در سوریه همه طرفدار تغییر نیستند. سوریه کشوری است که جمعیت آن شامل گروههای قومی و دینی بسیار متنوعی است. بسیاری از افراد لایههای تحصیلکرده و متخصص میگویند که به خاطر سطح پایین استانداردهای فرهنگی و آموزشی و تضعیف شدید لایههای متوسط جامعه در دهه اخیر اگر رژیم فعلی سوریه ساقط شود ممکن است هرج و مرج و بیقانونی جای آن را بگیرد.
یک پزشک سوری که مطب آن درمحلات مرفهنشین شهر دمشق است میگوید: «در حال حاضر حداقل ما میدانیم که چه کسی یا چه گروهی بر کشور حکومت میکند. اگر این وضعیت تغییر کند بعید است که طبقه متوسط یا اقشاری که از اینترنت و فیس بوک استفاده میکنند به قدرت برسند. حکومت باید سیستم آموزشی کشور را بازسازی کرده و قوه قضایی را پاکسازی کند. فرصت چندانی برای سوریه باقی نمانده است.»