آيت الله علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی و فرمانده کل قوای مسلح ايران، روز شنبه دهم شهريور ماه، يحيی رحيم صفوی را از فرماندهی سپاه پاسداران برکنار و به جای وی محمد علی جعفری را به اين سمت منصوب کرد.
آيت الله خامنه ای در حکمی خطاب به محمد علی جعفری، فرمانده جديد سپاه پاسداران، اعلام کرد: «با توجه به تجارب با ارزش و سابقه درخشان شما در دوران های گوناگون و در رده ها و مسئوليت های متنوع سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، جنابعالی را با اعطای درجه سرلشگری به فرماندهی اين سازمان انقلابی و خدمتگزار منصوب می کنم.»
در حکمی ديگر، رهبر جمهوری اسلامی، يحيی رحيم صفوی را به عنوان مشاور خود منصوب و از ۲۸ سال خدمت وی قدردانی کرد. در اين ميان، توضيحی در مورد اينکه چرا اين تغيير صورت گرفته، داده نشده است.
محسن سازگارا از بنیانگذاران سپاه
اما سايت بازتاب که نزديک به محسن رضايی، فرمانده پيشين سپاه پاسداران، به شمار می رود، در مطلبی در خصوص اين تغيير و تحولات نوشته است که «سردار صفوی صرفا با اشاره به طولانی شدن ماندگاری خود، از ماهها پيش تمايل خود به کناره گيری از فرماندهی سپاه را اعلام کرده بود که سرانجام با اين درخواست وی موافقت شد.»
محسن سازگارا، فعال سياسی و يکی از بنیانگذاران سپاه پاسداران، در مورد تغييرات در این نیرو به راديو فردا گفت که هنوز برای اظهار نظر در اين باره زود است، اما افزود:«تغيير و تبديلی اين چنين و اعلام خبر آن در ساعت نه و نيم شب، به طور قطع، نشان از تصميمی فوق العاده دارد.»
وی در اين زمينه به سه نکته اشاره کرد و گفت:«نخست اين که مرتضی رضايی، جانشين فرمانده کل سپاه، که مدت ها نيز در فرماندهی اطلاعات و حفاظت اطلاعات سپاه قرار داشت، مرد نيرومند سپاه و بسيار نزديک به آيت الله خامنه ای است. هنگامی که مرتضی رضايی به سمت قائم مقام فرماندهی سپاه در سال گذشته منصوب شد، خيلی از صاحب نظران معتقد بودند که او با يحيی صفوی اختلاف دارد و احتمالا دير يا زود باعث تعويض او خواهد شد.»
دومين نکته ای که محسن سازگارا به آن پرداخت، اين بود که محمد علی جعفری، که به عزيز جعفری نيز معروف است، شوهرخواهر محمد باقر ذوالقدر است، که قبلا جانشين فرمانده کل سپاه بود و اکنون قائم مقام وزير کشور است.
اين فعال سياسی اضافه کرد:«همين گروه اخيرا هم توانستند عليرضا افشار، فرمانده پيشين بسيج را، به سمت معاون سياسی وزير کشور برسانند. بدين ترتيب، انتصاب سردار جعفری به فرماندهی سپاه، دست آقای ذوالقدر و دوستان و باند او را که درصدد تسخير مجلس آينده نيز هستند، بازتر می کند و سپاه را بيش از پيش به مسائل سياسی آغشته خواهد کرد و مسير قدرت طلبی سپاه در ارکان سياسی و اقتصادی کشور، هموارتر، و شتاب آن بيشتر می شود.»
سومين نکته، به گفته محسن سازگارا، اين است که «سپاه در معرض خطر جای گرفتن توسط آمريکا در فهرست سازمان های تروريستی قرار دارد، به خصوص عمليات برون مرزی سپاه که توسط نيروی قدس انجام می گيرد، بسيار زير ذره بين است.»
وی افزود:«حال با توجه به اين که سردار جعفری در دو سال گذشته در مرکز استراتزيک سپاه بوده، يعنی درست همان جايی که اين قبيل برنامه ها طراحی می شود، می توان احتمال داد که با اين تغيير، سپاه آرايش جنگی به خود می گيرد.»
محسن سازگارا در عين حال تاکيد کرد که در اين قبيل موارد نبايد احتمال اختلافات و دعواهای شخصی را نيز از نظر دور داشت، به خصوص که به گفته او، در کارنامه مديريت آيت الله خامنه ای، سابقه عدم تحمل نظر مخالف وجود دارد، لذا اين تغيير می تواند ناشی از اختلاف نظر و اختلافی شخصی در يک جلسه نيز بوده باشد.»
حسین باستانی، روزنامه نگار
بررسی تهدیدات مختلف علیه جمهوری اسلامی
حسين باستانی، روزنامه نگار، در گفت و گو با راديو فردا، محمد علی جعفری را از فرماندهان باسابقه جنگ عراق و ايران دانست و گفت: «در ساليان گذشته نيز وی رياست مرکز تحقيقات راهبردی سپاه را برعهده داشت که اين مرکز نقش خيلی مهمی را در سپاه پاسداران و در تجديد ساختار آن داشته است.»
به گفته وی، موضوعی که اهميت ويژه ای دارد، تاريخ و چرايی اين برکناری و انتصاب است.
وی اظاره کرد که «در ماه ها و هفته های گذشته، اخبار مهم و قابل توجهی درارتباط با سپاه انتشار يافت.»
اين روزنامه نگار، احتمال قرار گرفتن نام سپاه در ليست سازمان های تروريستی از نظر دولت آمريکا و متهم شدن اين نهاد نظامی به دخالت در مسايل عراق را از جمله اين اخبار دانست و افزود:«در کنار اين مسايل، موضوع مهم اين است که آيا سپاه در آينده نزديک مجبور خواهد شد در حوزه هايی به درگيری جدی تری با آمريکا بپردازد.»
آقای باستانی در بخش ديگری از اين گفت و گو با اشاره به اینکه «محمد علی جعفری در سال های گذشته، به جز امضای نامه تهديد آميز فرماندهان ارشد سپاه در سال ۱۳۷۸به محمد خاتمی، رييس جمهوری سابق ايران، کمتر به طور مستقيم وارد مباحث سياسی شده است» گفت:«با اين حال، وی از طريق مرکز تحقيقات راهبردی سپاه، هميشه به دنبال انجام تغييرات در سپاه پاسداران، بويژه در موقعيت نيروی مقاومت بسيج، بوده است. نيرويی که به عنوان يک نيروی جدا از سپاه به حساب می آيد.»
اين روزنامه نگار گفت:«تئوری مرکز تحقيقات راهبردی اين بوده است که نيروی مقاومت بسيج به عنوان زير مجموعه نيروی زمينی سپاه نقش آفرينی کند. البته وابستگی تنگاتنگ بسيج به سپاه به هيچوجه قابل انکار نيست، ولی اگر چنين تغيير مشخصی روی دهد، بسيج به طور کامل زيرمجموعه سپاه خواهد شد و اين موضوع برای اجرای ماموريت های محوله، در زمانی که نياز به سرعت و تمرکز در تصميم گيری وجود دارد، حیاتی است.»
حسين باستانی همچنين گفت: مرکز تحقيقات راهبردی با همکاری دانشگاه امام حسين در ساليان گذشته پروژه های تحقيقاتی مشترکی انجام دادند و در آنها، تهديدهای موجود عليه جمهوری اسلامی را در سه سطح بررسی و برای آنها راهکار ارائه کردند.
او اضافه کرد:«در بحث منطقه ای، اين دو مرکز تجربه عراق بين دو حنگ سال های ۱۹۹۱ و ۲۰۰۳ ميلادی را مورد بررسی قرار داده اند. آنها نتيجه گيری کرده اند که اين تجربه نشان می دهد صدام ۱۰ سال هر آنچه را سازمان های بين المللی از او خواستند، انجام داد، اما در لحظه ای که عراق خلع سلاح شده بود و ديگر چيزی برای دفاع نداشت، آمريکا به بهانه ای به عراق حمله کرد. لذا اين دو مرکز گفته اند که اين موضوع ثابت می کند جمهوری اسلامی ايران هرگز نبايد آن الگو را پياده کند. زيرا اگر خلع سلاح شود، با آن برخورد جدی ای، شايد در حد تجربه عراق، انجام خواهد شد.»
آقای باستانی اعتقاد دارد که انتصاب محمد علی جعفری نشانگر اين است که تحليل ها و راهبردهای مرکز تحقيقات سپاه مورد تاييد رهبری جمهوری اسلامی قرار دارد.