نهضت آزادی ایران، پس از ۵۰ سال سابقه فعالیت حزبی، این روزها روزگاری سخت را تجربه می‌کند. اگرچه این حزب به جز چند ماه دولت موقت مهدی بازرگان هیچگاه بر مسند قدرت و آسایش نبوده، اما وضعیت این روزهای اعضای نهضت آزادی ایران کم‌سابقه است.
ابراهیم یزدی، دبیرکل این حزب سیاسی با ۸۰ سال سن، عنوان مسن‌ترین زندانی سیاسی ایران را یدک می‌کشد و جوانانش از جمله سنگین‌ترین احکام صادره در دادگاه‌ها را تحمل می‌کنند.
مهدی بازرگان، دبیرکل پیشین نهضت آزادی در آستانه برگزاری انتخابات دور دوم مجلس، نگرانی‌های خود و حزبش را چنین بیان کرد:
اکنون ابراهیم یزدی، جانشین مهدی بازرگان در نهضت آزادی در حالی که به بیماری‌های مختلفی همچون سرطان پروستات مبتلاست در خانه امن وزارت اطلاعات نگهداری می‌شود و در انتظار برگزاری دادگاه اتهامات خود به سر می‌برد.
دیگر اعضا نهضت آزادی ایران هم اوضاع بهتری ندارند. آنها یا در زندان هستند و احکام سنگین صادر شده را تحمل می‌کنند. یا با سپردن وثیقه بیرون از زندانند.
پویان فخرایی، از اعضا جوان نهضت آزادی که در خارج از ایران به سر می‌برد از فشار فزاینده بر هم‌حزبی‌هایش خبر می‌دهد:
*******
هر چند اعضای نهضت آزادی ایران هیچگاه در طول نیم قرن گذشته از فشارهای پیدا و پنهان فارغ نبوده‌اند اما فشارهایی که این روزها به نهضت آزادی ایران و اعضا آن وارد می‌آید، فشاری بی‌سابقه بوده است.
پویان فخرایی، دلیل فشارهای فزاینده امروز به اعضا نهضت ایران را این طور توضیح می‌دهد:
پویان فخرایی، بیانیه‌ها و موضع‌گیری‌های نهضت آزادی در طول حیاتش را یکی دیگر از دلایل این اعمال فشارها بر اعضا نهضت می‌داند.
اشاره این عضو نهضت آزادی شاید موضع‌گیری‌هایی از این دست است که آیت‌الله طالقانی، از بنیانگذارن نهضت آزادی ایران، سال‌ها قبل در ابتدای پیروزی انقلاب سال ۵۷ ابراز کرد:
مهدی بازرگان سال‌ها قبل در زمانی که نماینده دور نخست مجلس و دبیرکل نهضت آزادی بود چنین انتظاری داشت:
خواسته‌هایی که مهدی بازرگان داشت نزدیک به سه دهه بعد، امروز همان چیزی است که منتقدان دولت می‌خواهند.
ابراهیم یزدی، دبیرکل این حزب سیاسی با ۸۰ سال سن، عنوان مسن‌ترین زندانی سیاسی ایران را یدک می‌کشد و جوانانش از جمله سنگین‌ترین احکام صادره در دادگاه‌ها را تحمل می‌کنند.
مهدی بازرگان، دبیرکل پیشین نهضت آزادی در آستانه برگزاری انتخابات دور دوم مجلس، نگرانی‌های خود و حزبش را چنین بیان کرد:
«نهضت آزادی اولین گروهی خواهد بود که به مقابله با استبداد در و رجعت طاغوت خواهد پرداخت. اگر ما مجلس آزاد مستقلی نداشته باشیم که متعلق و منبعث از تمام ملت باشد، دیر یا زود جمهوری اسلامی مانند سلف خود، مشروطیت سلطنتی، با حفظ صورت و عنوان تبدیل به نوعی استبداد و نظام طاغوتی متکی به استبداد خارجی خواهد شد.»
اکنون ابراهیم یزدی، جانشین مهدی بازرگان در نهضت آزادی در حالی که به بیماری‌های مختلفی همچون سرطان پروستات مبتلاست در خانه امن وزارت اطلاعات نگهداری می‌شود و در انتظار برگزاری دادگاه اتهامات خود به سر می‌برد.
دیگر اعضا نهضت آزادی ایران هم اوضاع بهتری ندارند. آنها یا در زندان هستند و احکام سنگین صادر شده را تحمل می‌کنند. یا با سپردن وثیقه بیرون از زندانند.
پویان فخرایی، از اعضا جوان نهضت آزادی که در خارج از ایران به سر می‌برد از فشار فزاینده بر هم‌حزبی‌هایش خبر می‌دهد:
«دوستان ما آقای عماد بهاور به عنوان کسی که سنگین ترین حکم را گرفته است،محکوم به ۱۰ سال حبس قطعی و ۱۰ سال محرومیت پس از حبس از فعالیت در احزاب، رسانه ها و فضای مجازی شده است و هم اکنون نیز در زندان است.
آقای مهندس خرم، محکوم به هفت سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق، مهندس فرید طاهری، نیز محکوم به سه سال حبس قطعی است که هم اکنون در حال گذراندن این دوران حبس است.
خانم لیلا توسلی، دختر مهندس محمد توسلی دو سال حبس قطعی گرفته که در حال گذران آن است و دختر دیگر مهندس محمد توسلی یعنی خانم دکتر سارا توسلی به شش حبس قطعی و ۷۴ ضربه شلاق محکوم شده است.
آقای امیر حسین کاظمی به سه سال حبس قطعی محکوم شده بود که اخیرا شامل عفو شد و خوشبختانه از زندان آزاد گردید. آقای دکتر یزدی و مهدی معتمدی مهر نیز کماکان در انتظار برگزاری دادگاهشان هستند.»
آقای مهندس خرم، محکوم به هفت سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق، مهندس فرید طاهری، نیز محکوم به سه سال حبس قطعی است که هم اکنون در حال گذراندن این دوران حبس است.
خانم لیلا توسلی، دختر مهندس محمد توسلی دو سال حبس قطعی گرفته که در حال گذران آن است و دختر دیگر مهندس محمد توسلی یعنی خانم دکتر سارا توسلی به شش حبس قطعی و ۷۴ ضربه شلاق محکوم شده است.
آقای امیر حسین کاظمی به سه سال حبس قطعی محکوم شده بود که اخیرا شامل عفو شد و خوشبختانه از زندان آزاد گردید. آقای دکتر یزدی و مهدی معتمدی مهر نیز کماکان در انتظار برگزاری دادگاهشان هستند.»
*******
هر چند اعضای نهضت آزادی ایران هیچگاه در طول نیم قرن گذشته از فشارهای پیدا و پنهان فارغ نبوده‌اند اما فشارهایی که این روزها به نهضت آزادی ایران و اعضا آن وارد می‌آید، فشاری بی‌سابقه بوده است.
پویان فخرایی، دلیل فشارهای فزاینده امروز به اعضا نهضت ایران را این طور توضیح می‌دهد:
«نهضت آزادی یک جریان تأثیرگذار چه در اجتماع و چه در سیاست ایران بوده است.حاکمیت همواره در پی این جریان در طول ۵۰ سال سابقه فعالیت‌هایش بوده تا ریشه‌اش را بخشکاند.
خودشان در سال ۸۰ وقتی آقای حاج سید جوادی دنبال دادگاهش رفته بود خیلی صادقانه گفته بودند که هدفشان خشکاندن ریشه این جریان است. قاضی به آقای حاج سید جوادی گفته بود که ما برای خشکاندن ریشه‌های یک درخت تنومندی مثل نهضت آزادی اول شاخه‌های آن را قطع می‌کنیم.»
خودشان در سال ۸۰ وقتی آقای حاج سید جوادی دنبال دادگاهش رفته بود خیلی صادقانه گفته بودند که هدفشان خشکاندن ریشه این جریان است. قاضی به آقای حاج سید جوادی گفته بود که ما برای خشکاندن ریشه‌های یک درخت تنومندی مثل نهضت آزادی اول شاخه‌های آن را قطع می‌کنیم.»
پویان فخرایی، بیانیه‌ها و موضع‌گیری‌های نهضت آزادی در طول حیاتش را یکی دیگر از دلایل این اعمال فشارها بر اعضا نهضت می‌داند.
«نهضت آزادی همیشه با عملکردهایش، بیانیه‌هایش، حرف‌هایش و مهم‌تر از همه تأکیدش بر ایستادگی در مسیر اعتدال و حرکت در این مسیر، مانند خاری در چشم حاکمیت بوده که به زور آن را تحمل کرده است.
در عین حالی که یک کینه قبلی نیز نسبت به نهضت از پیش به دل گرفته است. چرا که اگر رژیم بخواهد به انقلابی‌گری خود ببالد، نهضت آزادی و اعضا آن سابقه طولانی‌تری دارند. اگر بخواهد به مذهبی بودنش تفاخر کند، نهضت آزادی به عنوان یک جریان اسلامی که از شاخص‌ترین جریان‌های اسلامی در جهان اسلام است، شناخته می‌شود.
در عین حالی که یک کینه قبلی نیز نسبت به نهضت از پیش به دل گرفته است. چرا که اگر رژیم بخواهد به انقلابی‌گری خود ببالد، نهضت آزادی و اعضا آن سابقه طولانی‌تری دارند. اگر بخواهد به مذهبی بودنش تفاخر کند، نهضت آزادی به عنوان یک جریان اسلامی که از شاخص‌ترین جریان‌های اسلامی در جهان اسلام است، شناخته می‌شود.
ولی آنچه که به اعتقاد من از همه مهم‌تر بوده است ، پایداری نهضت آزادی در طول ۳۰ سال گذشته بوده است. رژیم هر کاری کرده که باعث شود که اعضای نهضت آزادی از خط مشی خودشان فاصله بگیرند موفق نشده و به همین دلیل هم هر کاری می‌کند تا این خط مشی را یک جایی بشکند.»
اشاره این عضو نهضت آزادی شاید موضع‌گیری‌هایی از این دست است که آیت‌الله طالقانی، از بنیانگذارن نهضت آزادی ایران، سال‌ها قبل در ابتدای پیروزی انقلاب سال ۵۷ ابراز کرد:
«یک محیط آزادی را اگر قدردانی نکنیم، اگرآن را محیط عقده گشایی، محیط عناد و بهم ریختگی و موضع‌گیری قرار دهیم، نتیجه‌اش پیدا شدن مستبدین است.
همان طور که در تاریخ گذشته‌مان بوده است و در تمام ادوار تاریخی . و دیگر رحم به صغیر و کبیر نخواهد کرد. در چنین محیطی است که انسان خودخواه و در عین حال باهوش و زرنگی سر بیرون می‌آورد . از چه راه مردم را می‌فریبد؟ از طریق وعده آب و نان ؛ وعده مسکن و وعده آسایش...»
همان طور که در تاریخ گذشته‌مان بوده است و در تمام ادوار تاریخی . و دیگر رحم به صغیر و کبیر نخواهد کرد. در چنین محیطی است که انسان خودخواه و در عین حال باهوش و زرنگی سر بیرون می‌آورد . از چه راه مردم را می‌فریبد؟ از طریق وعده آب و نان ؛ وعده مسکن و وعده آسایش...»
مهدی بازرگان سال‌ها قبل در زمانی که نماینده دور نخست مجلس و دبیرکل نهضت آزادی بود چنین انتظاری داشت:
«استبداد از روزی شروع شده است که یک شاه ، یک خاندان و یا یک طبقه و حتی یک مکتب خواسته است ولو با حسن نیت و قصد خدمت، خود را یگانه مسئول، یگانه مالک و یگانه مأمور بر سایرین تصور و بر جامعه تحمیل نماید و وقعی به رضایت مردم و رأی مردم ننهد. شما نمایندگان محترم دو راه در پیش رو دارید، یک: اجرای انتخابات در شرایط و جو حاضر. دو: انجام انتخابات واقعاً ملی و آزاد بر طبق قانون اساسی.»
خواسته‌هایی که مهدی بازرگان داشت نزدیک به سه دهه بعد، امروز همان چیزی است که منتقدان دولت می‌خواهند.