پیشنهاد کمیته چهارجانبه صلح خاورمیانه برای از سرگیری گفت‌وگوها

در پی سخنرانی‌های روز جمعه محمود عباس و بنیامین نتانیاهو در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، کمیسیون چهارجانبه صلح خاورمیانه با پیشنهاد برنامه تازه‌ای برای پیشبرد صلح، اسرائیل و فلسطینی‌ها را به بازگشت به میز مذاکرات فرا خواند.

در سخنرانی‌های روز جمعه که از یک سو رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین خواهان پذیرش عضویت کامل کشور فلسطین در سازمان ملل و اعلام استقلال آن شد و از دیگر سو، نخست وزیر اسرائیل این امر را به نهایی شدن پیمان صلح موکول کرد.

کمیسیون چهار جانبه صلح خاورمیانه، در پی پنج روز نشست در نیویورک، با ترسیم جدول زمانی، از طرفین این دیرپاترین نزاع سیاسی خاورمیانه، خواست که آنها در یک ماه بر سر دستور کار مذاکرات به توافق برسند و گفت‌وگوهای سیاسی را با هدف رسیدن به پیمان نهایی صلح، تا پایان سال ۲۰۱۲، آذر یا اوائل دی ۱۳۹۱، به پایان برده باشند.

کمیسیون چهارجانبه خواست که در سه ماه اول در تماس‌های جدید، پیشنهادهای جامعی در خصوص مرزها و تدابیر امنیتی ارائه شود و در شش ماه «پیشرفت ملموس» به دست آید به گونه‌ای که مذاکرات صلح تا آخر سال ۲۰۱۲ به توافق پایانی صلح منجر گردد.

این کمیسیون طرح‌های پیشین مانند «نقشه راه» را (که از سوی جرج بوش، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا در سال ۲۰۰۲ ارائه شده بود) و نیز طرح صلح موسوم به «ابتکارعربی» را (که آن نیز در سال ۲۰۰۲ از سوی عربستان سعودی ارائه شد و در اتحادیه عرب به تصویب رسید) مورد یادآوری قرار داد و آنها را اساسی مناسب برای حل مقوله‌های جدی مورد اختلاف اسرائیل و فلسطین دانست.

کمیسیون چهارجانبه قول داد که خود نیز دراین تکاپوهای سیاسی مهم از این پس نقشی بس «پویاتر» ایفا کند و برای بررسی میزان پیشرفت مذاکرات طرفین، نشست‌های منظم برگزار نماید.

در همین حال، این کمیسیون در بیانیه خود به طور مشخص به مرزهای ژوئن سال ۱۹۶۷ اشاره نکرد و همچنین از درخواست اکید فلسطینی‌ها برای توقف ساخت‌وساز در یهودی‌نشین‌های شرق بیت‌المقدس (اورشلیم) یا کرانه باختری غافل شد؛ امری که می‌تواند موجب ناخشنودی دوباره فلسطینی‌ها شود.

از دیگر سو نیز کمیسیون چهارجانبه به درخواست صریح و مؤکد دولت اسرائیل در این زمینه که فلسطینی‌ها باید اسرائیل را به عنوان یک کشور یهودی و کانونی برای یهودیان به رسمیت بشناسند، اشاره نکرده است؛ مسئله‌ای که اسرائیل را نیز ناخشنود خواهد کرد.

بان گی مون دبیرکل سازمان ملل متحد، هیلاری کلینتون وزیر خارجه آمریکا، کاترین اشتون رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، و سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه، در حالی که تونی بلر، نماینده ویژه کمیسیون چهارجانبه نیز در نیویورک بود، بیانیه شامگاه جمعه خود را در حالی منتشر کردند که ساعاتی پیش از آن، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی و نخست‌وزیر اسرائیل در مجمع عمومی سخنرانی کرده بودند.

محمود عباس در نطق خود، که مورد تحسین و کف زدن‌های پی درپی دیپلمات‌های جهانی قرار گرفت، در روزی که برای سرنوشت فلسطینی‌ها یک نقطه عطف تاریخی توصیف شد، تأکید کرد که با وجود تسلیم درخواست پذیرش کشور فلسطین به عنوان یک عضو کامل و مستقل، فلسطینی‌ها آماده بازگشت به مذاکرات با اسرائیل هستند.

بنیامین نتانیاهو نیز در پاسخ به آقای عباس، گفت که حاضراست «در اورشلیم یا رام‌الله و حتی هم‌اکنون در سازمان ملل متحد مذاکرات با آقای عباس را از سر گیرد» و نیز تأکید کرد که فلسطینی‌ها خوب است که پس از رسیدن به پیمان نهایی صلح با اسرائیل، کشور مستقل خود را تشکیل دهند.

اینها در حالی است که سفیر لبنان در سازمان ملل متحد که ریاست دوره‌ای شورای امنیت را در دست دارد، در پی ارائه رسمی درخواست تشکیلات فلسطینی برای پذیرش عضویت «کشور مستقل فلسطین»، اعلام کرد که درخواست کرده این امر از دوشنبه در دستور کار شورای امنیت قرار گیرد؛ در حالی که آمریکا احتمال وتو کردن این درخواست را عنوان کرده است.

در این میان، در حالی که کرانه باختری شنبه، یک روز پس از سخنرانی مهم محمود عباس در سازمان ملل متحد، همچنان در حال و هوای جشن و پایکوبی است و فلسطینی‌ها منتظر مطرح شدن درخواست خود در شورای امنیت هستند، در غزه نیز گروه‌های زیادی از فلسطینی‌های ساکن این نواره محصور، با شنیدن سخنرانی محمود عباس از تلویزیون، به پایکوبی ساکنان کرانه باختری پیوستند و از اقدام سیاسی محمود عباس حمایت می‌کردند.

با وجود این، دولت حماس در غزه، سخنرانی محمود عباس را «احساساتی، هیجانی و فاقد محتوای لازم» توصیف کرده است.

اسماعیل هنیه، نخست‌وزیر حماس در غزه، در واکنش به سخنرانی عباس در سازمان ملل متحد، گفت که «نباید برای تحقق حقوق حقه فلسطین، به التماس افتاد و به کرامت ملتی رنج دیده لطمه زد بلکه باید از نقطه قوت اقدام کرد».

در میانه وضعیت سیاسی جدید به وجود آمده، اسرائیل شنبه خبر داد که بر تدابیرامنیتی، نه تنها برای مقابله با ازسرگیری ناآرامی‌های احتمالی در کرانه باختری و غزه افزوده است، بلکه «گزارش‌های موثقی» دریافت کرده است مبنی بر اینکه نیروهای شبه نظامی حماس و یاران آنها در صحرای سینای در مصر درصدد انجام «عملیات تروریستی» تازه‌ای علیه جنوب اسرائیل هستند.

بر این اساس اسرائیل بر شمار نیروهای خود در بخش مرزهای جنوبی‌اش با مصر نیز افزوده است.