مقام‌های روسیه و ایران ابراز اطمینان کرده‌اند که توافق هسته‌ای بین ایران و گروه ۱+۵ که لغو تحریم‌ها و پایان انزوای بین‌المللی ایران را به دنبال خواهد داشت، باعث بهبود روابط دوجانبۀ مسکو-تهران خواهد شد. اما شماری از کارشناسان امور اقتصادی نظر متفاوتی دارند.
Your browser doesn’t support HTML5
سود و ضرر توافق هسته‌ای برای روسیه از آنا رایسکایا
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجۀ ایران، طی مصاحبه‌ای با شبکۀ یک تلویزیون روسیه، مسکو را شریک استراتژیک تهران خواند و ابراز امیدواری کرد که همکاری‌های اقتصادی دو کشور بعد از لغو تحریم‌ها گسترش یابد. او به‌ویژه خواستار تداوم همکاری در زمینۀ فنی-نظامی شد و افزود که سطح این همکاری با تحویل سامانه‌های دفاع ضدموشکی اس-۳۰۰ ارتقا خواهد یافت. او همچنین با اشاره به همکاری‌های اتمی تاکید کرد: روسیه از مهم‌ترین شرکای برنامۀ اتمی ایران بود و طبق توافق جدید نیز شریک اصلی باقی خواهد ماند. وی در ادامه همکاری در زمینۀ نفت و گاز را نیز از اولویت‌ها برشمرد و تشریح کرد: روسیه و ایران منافع مشترکی در این زمینه دارند که در حفظ ثبات قیمت‌های بازار جهانی نمود پیدا می‌کند.
از سوی دیگر، سرگئی لاوروف وزیر خارجۀ روسیه نیز ابراز اطمینان کرد که توافق هسته‌ای با ایران زمینۀ گسترش همکاری بین دو کشور را هموار خواهد کرد:
«رفع محدودیت‌های ناشی ازتحریم‌های یکجانبۀ غیرقانونی علیه ایران عاملی در بهبود همکاری‌های اقتصادی مسکو-تهران خواهد بود. این وضعیت که آمریکا و اتحادیۀ اروپا از پروژه‌های مشترک بین روسیه و ایران ویا روابط مالی بین دو کشور جلوگیری می‌کردند، پایان خواهد یافت. راه همکاری‌های فنی-نظامی روسیه و ایران هموار می‌شود که با توجه به لزوم مقابله با تهدید تروریسم در منطقه اهمیت بسیاری دارد. همچنین ما با ایران طرح عظیم توسعۀ انرژی اتمی داریم که هیچ عامل بیرونی نمی‌تواند مانع آن شود.»
وزارت توسعۀ اقتصادی روسیه نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که مسکو و تهران درصدد هستند طرح‌های مشترک در زمینه‌های اتمی، برق، راه‌آهن، توسعۀ میدان‌های نفت و گاز و تجارت مواد غذایی را گسترش دهند. در این بیانیه تاکید شده که لغو تحریم‌های بانکی و مالی علیه ایران باعث توسعۀ همکاری‌های دوجانبه و افزایش حجم مبادلات تجاری بین دو کشور خواهد شد.
اما یوگنی مینچنکو کارشناس امور اقتصادی در مسکو می‌گوید که پایان انزوای بین‌المللی ایران به ضرر روسیه خواهد بود:
«شرایط با ریسک‌های فراوان برای روسیه همراه است. در حالی‌که به احتمال زیاد ایران به مرور به مکۀ سرمایه‌گذاران تبدیل خواهد شد، روسیه که تحت تحریم‌های غرب قرار دارد از کمبود سرمایه‌گذاری رنج می‌برد. همچنین ایران رقیب اصلی روسیه در بازار انرژی خواهد شد و بحث صرفاً بر سر افت بهای نفت و گاز نیست بلکه برسر آن است که دو کشور برای به دست آوردن مشتری به رقابت خواهند پرداخت. معتقدم که مشارکت در حل مناقشۀ هسته‌ای ایران برای روسیه مهم و حتی واجب بود اما در بازار انرژی هزینۀ این گام را خواهیم پرداخت.»
بسیاری از شرکت‌های بزرگ روسی نسبت به گسترش همکاری با ایران ابراز امیدواری کرده‌اند. سرگئی میخایلوف، نمایندۀ انجمن موتورسازان روسیه، گفت که این شرکت در صورت لغو تحریم‌ها علیه ایران درصدد است یک‌چهارم نیازهای این کشور به تجهیزات انرژی و انتقال گاز را تامین کند. یوری لیژین نمایندۀ اورال‌واگن‌زاوود و ولادیمیر یاکونین رئیس‌کل راه‌آهن روسیه نیز گفته‌اند که تمام شرکت‌های این صنعت در روسیه علاقمندند در طرح‌های زیرساختی و حمل‌ونقل با ایران مشارکت کنند.
ایگور ساونکوف کارشناس اقتصادی در مسکو بر این باور است که لغو تحریم‌ها علیه ایران تاثیر چندانی بر روابط ایران و روسیه نخواهد داشت:
«روسیه در تمام این سال‌ها به‌رغم نبود رقبای غربی در بازار ایران، روابط تجاری چندانی با این کشور نداشت. با لغو تحریم‌ها، وضعیت برای شرکت‌های کوچک و متوسط بدتر نیز خواهد شد زیرا آنها نه فن‌آوری لازم را دارند و نه توانمندی سرمایه‌گذاری. تنها شرکت‌های بزرگ دولتی می‌توانند به همکاری با ایران در زمینه‌های سنتی همچون اتمی، ماشین‌سازی و فنی-نظامی ادامه دهند.»
آلسکی پوشکوف رئیس کمیتۀ امور بین‌الملل روسیه گفت که حصول توافق جامع هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ برای روسیه بیشتر مثبت است تا منفی. شش قدرت جهانی و ایران سه‌شنبه از دستیابی به توافقی خبر دادند که براساس آن ایران متعهد شد در ازای لغو تحریم‌ها برنامۀ اتمی خود را محدود کند.