در مذاکرات هسته‌ای، حرف حساب اسرائیل چیست؟

حالا که مذاکرات هسته‌ای در آستانه رسیدن به نتیجه‌ای تاریخی است، چرا اسرائیل کوتاه نمی‌آید؟

در میانه سرمای زمستان اروپا، مذاکرات نفس‌گیر هسته‌ای از همیشه داغ‌تر‌ است. و هر قدمی که این مذاکرات به توافقی نهایی نزدیک‌تر می‌شود، آتش انتقادهای بین‌المللی برخی مخالفان نیز تندتر می‌شود. دولت راستگرای بنیامین نتانیاهو در اسرائیل، در راس منتقدین توافق با ایران است و می‌گوید برای مخالفت با یک «توافق بد» آرام نخواهد نشست.

نتانیاهو در راه واشینگتن است تا در کنگره آمریکا علیه «توافق بد» سخنرانی کند و گویی تمامی فشارهای روزافزون دولت دموکرات آمریکا و مخالفان داخلی بنیامین نتانیاهو نتوانسته او را منصرف کند.

اسرائیل می‌گوید تحت هیچ شرایطی به جمهوری اسلامی در ایران اجازه نخواهد داد تا سلاح هسته‌ای بسازد. ایران اما این اتهام را رد کرده. مساله بی‌اعتمادی به جمهوری اسلامی نیز به بیش از یک دهه «مذاکرات هسته‌ای» انجامیده و قرار است در جریان دیپلماسی، به نتیجه برسد.

پس مشکل اسرائیل کجاست؟

یعکو آمیدرور، محقق مرکز مطالعاتی «بگین-سادات» در اسرائیل، تا حدود یکسال پیش مشاور امنیت ملی بنامین نتانیاهو بوده. او خود از جمله منتقدان سرشناس «توافق بد» با ایران است. او در گفت‌وگویی با رادیو فردا به تمامی پرسش‌های موجود درباره سیاست‌های اسرائیل در قبال مذاکرات هسته‌ای پاسخ داد.

مصاحبه کیوان حسینی با یعکو آمیدرور، مشاور سابق امنیت ملی اسرائیل

کیوان حسینی: برخی ناظران معتقدند که در حال حاضر، از هر زمان ديگری به توافق هسته‌ای ايران با گروه پنج به علاوه يک نزديکتر هستيم. شما حدود يکسال پيش گفتيد که با اين توافق، جهان به جای خطرناکتری تبديل خواهد شد. می‌توانيد بگوييد چرا؟

یعکو آمیدرور:‌ بر اساس رفتار جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران در سالهای متمادی و فعاليتهايشان در اقصی نقاط جهان، ما به اين نتيجه رسيديم که با ايران، زير چتر هسته‌ای، اقدامات تروريستی بيشتری در دنيا رخ خواهد داد.

ما طی ساليان، موفق شده‌ايم که ۳۰ عمليات سپاه پاسداران و حزب‌الله لبنان را شناسايی و خنثی کنيم؛ از آفريقا تا اروپا ... از تايلند تا واشینگتن. بر اساس درک ما، ايران با توانمندی هسته‌ای، فعالتر و خطرناکتر خواهد شد.

به خاورميانه نگاه کنيد. ايران، در لبنان ميليونها دلار سرمايه‌گذاری کرده تا حزب‌الله را تقويت کند و يک سازمان قدرتمند به وجود بياورد. حزب‌الله لبنان، زير سايه ايران هسته‌ای تقويت خواهد شد. ايران همچنين در حال حاضر در سوريه فعال است. اعضای سپاه مانند اعضای حزب‌الله هم‌اکنون در سوريه در حال جنگ هستند. آنها در اين جنگها ديگر شهروندان عرب را می‌کشند. هيچ ترديدی نيست که زير سايه چتر هسته‌ای ايران، فشار بر سوريه افزايش خواهد يافت و آدمهای بيشتری در اين کشور کشته خواهند شد.

بنابراين ما معتقديم که ايران مجهز به سلاح هسته‌ای نه فقط برای اسرائيل که برای سرتاسر خاورميانه خطر محسوب می‌شود. و با احترام به گروه پنج به علاوه يک، اين توافق، به اندازه کافی قوی نيست تا ايران را از دستيابی به سلاح هسته‌ای بازدارد.

اما گروهی که در حال مذاکره است، در اين نگرانی‌ها با اسرائيل شريک است. به ويژه ايالات متحده. دولت آمريکا می‌گويد اگر به توافق برسد به توافقی خواهد رسيد که بر اساس آن ايران نتواند سلاح هسته‌ای توليد کند. شما در اين مساله به دولت آمريکا اعتماد نداريد؟

ما بسيار به آمريکا اعتماد داريم. ما رابطه بسيار خوبی با دولت آمريکا داريم. اما ترديدی نيست که قضاوت ما از اورشليم با قضاوت واشینگتن متفاوت است. ما در خاورميانه هستيم. ما بسيار به ايران نزديکيم. حزب‌الله پشت مرزهای ماست. فرماندهان حزب‌الله و دوستان ايرانی‌شان در بلندی‌های جولان هستند.

آنچه ما از اورشليم می‌بينيم، از واشینگتن قابل روئت نيست. به همين دليل ما در مقايسه به آمريکا، حساسيت مضاعفی نسبت به توافق ايران و گروه پنج به علاوه يک داريم.

شما از روابط خوب اسرائيل و آمريکا صحبت می‌کنيد اما برخی ناظران می‌گويند که اين روزها ما شاهد تاريک‌ترين دوران روابط دو کشور هستيم و به طور مشخص اختلافات شخصی بسياری ميان آقای نتانياهو و آقای اوباما وجود دارند. ضمن اينکه به طور کلی هم در مسايلی مانند برنامه هسته‌ای ايران، ميان دو دولت اختلاف نظر جدی هست. شما خودتان مشاور امنيت ملی آقای نتانياهو بوديد. خود شما در جريان اين روابط بر سر ايران مسئوليت داشتيد. شما درباره اين رابطه در حال حاضر چه فکر می‌کنيد؟

من فکر می‌کنم روابط دو کشور اسرائيل و آمريکا بسيار خوب است. يک مشکل بزرگ هست که بر سر آن توافق نظر نداريم و آن هم مساله ايران است. ضمن اينکه روابط دو کشور اسرائيل و آمريکا بر مبنای روابط شخصی نخست‌وزير و رئيس جمهور نيست، هر چند که اين دو با هم زياد صحبت می‌کنند.

اما به هرحال رابطه عميق است. ما حاميان قدرتمندی در ميان مردم آمريکا و کنگره داريم. حتی من می‌توانم به شما بگويم که روابط بخش‌هايی از دولت آمريکا با ما از گذشته هم بهتر است. مثلا روابط پنتاگون و نيروی دفاع ملی اسرائيل، عالی است.

بنابراين يک اختلاف نظر هست و آن هم توافق هسته‌ای است. که آن هم اگر توافق خوبی باشد ما هيچ مشکلی نداريم. و اگر اين توافق، توافق بدی باشد هم ما ساکت نخواهيم شد و همانطور که می‌دانيد نخست‌وزير اسرائيل قرار است به واشنگتن برود و عليه يک توافق بد در کنگره سخنرانی کند.

اما در همين سفر رئيس جمهور آمريکا اعلام کرد حاضر نيست با آقای نتانياهو ديدار کند.

اين کاملا قابل درک است. دولت آمريکا دوست ندارد در موقعيتی قرار بگيرد که به نظر برسد در حال مداخله در انتخابات اسرائيل است و طبيعی است که رئيس‌جمهور آمريکا با نخست‌وزير اسرائيل ديدار نکند.

همانطور که آقای اوباما گفت هر رهبری، حتی از اروپا اگر دو هفته قبل از انتخابات به واشنگتن برود، با او ملاقات نخواهد کرد.

اين طبيعی است و برای ما قابل درک است.

شما از توافق بد صحبت می‌کنيد و ما اين را به ويژه از اسرائيلی‌ها زياد می‌شنويم. ويژگی اين توافق بد چيست؟ شما آن را چطور تشريح می‌کنيد؟

توافق بد توافقی است که در چارچوب آن جمهوری اسلامی بتواند بدون اينکه ما يا آمريکا مطلع شويم، ظرف چند ماه بمب بسازد. يا اينکه بتوانند اتفاقات بين‌المللی را بهانه کنند تا به توافق پايان دهند يا به هر حال بر اساس هر موقعيتی، موفق شوند تسليحات هسته‌ای بسازند.

ما معتقديم به دليل تندروی رژيم تهران و از آنجا که برخی از سران جمهوری اسلامی خيلی واضح و با صدای بلند از نابودی کشور اسرائيل حرف می‌زنند، آنها نبايد توانايی ساخت سلاح هسته‌ای داشته باشد.

ما به هيچ وجه مخالف برنامه هسته‌ای صلح‌آميز ايران نيستيم. ما هيچ مخالفتی با فعاليت رآکتور بوشهر که برق توليد می‌کند نداريم. ما اعتفاد داريم که ايران نبايد به يک کشور دارای سلاح هسته ای تبديل شود.

از منظر اسرائيل بين دولت روحانی و سياست خارجی جديد ايران و دولت پيشين هيچ تفاوتی وجود دارد؟

نه. روحانی باهوشتر است. او بلد است که چطور مذاکره کند. اگر کتابش را بخوانيد او به صراحت نوشته است که در تمام مدت مذاکره که او مسئول بوده، ايران توانايی هسته‌ای خودش را افزايش داده. اين اتفاق قبلا افتاده و ما معتقديم که همين ايده در آينده هم اجرا خواهد شد. ما در رويای دستيابی به سلاح هسته‌ای هيچ فرقی بين احمدی‌نژاد و روحانی نمی‌بينيم. تنها فرق اين است که روحانی باهوش‌تر است.

با اين وصف راه حل شما برای مساله هسته‌ای ايران چيست؟

راه حل ما خيلی روشن است. اگر ايرانی‌ها می‌خواهند برنامه هسته‌ای صلح‌آميز داشته باشند آن را می‌توانند همه جای دنيا بخرند. دقيقا همان کاری که کشورهای بسياری انجام می‌دهند.

اما پافشاری آنها بر غنی سازی اورانيوم نشان می‌دهد که آنچه در ذهن دارند، يک برنامه نظامی هسته‌ای است.

ما هيچ مخالفتی با برنامه هسته‌ای غيرنظامی در ايران نداريم. اگر ملت ايران به يک برنامه غيرنظامی هسته‌ای نياز دارند، ما حمايت هم می کنيم. اما در حال حاضر معتقديم که اين برنامه پوششی برای روحانيون در تهران و مقامهای جمهوری اسلامی است تا بتوانند به توانايی ساخت سلاح هسته‌ای دست يابند. ما هر کاری که ضروری باشد انجام می‌دهيم تا آنها به سلاح هسته‌ای دست پيدا نکنند.

سئوال من درباره مذاکرات هسته‌ای است چرا که موضع اسرائيل تنها مخالفت با برنامه نظامی هسته‌ای نيست. اسرائيل با مذاکرات هسته‌ای هم مخالف است.

نه ما با مذاکرات مخالف نيستيم. به هيچ وجه. ما برای ساليان متمادی خودمان پشت پرده در حال مذاکره بوده‌ايم. ما از مذاکره حمايت می‌کنيم. برخلاف آنچه خيلی‌ها باور دارند ما از مذاکرات ايران با گروه پنج به علاوه يک حمايت می‌کنيم و معتقديم که يک توافق خوب، بهترين راه حل برای اين مساله است.

ما اميدواريم که اين يک توافق بد نباشد. اگر توافق بدی صورت بگيرد، دست اسرائيل بسته نخواهد بود. اما بسيار خوشحال می‌شويم که شاهد يک توافق خوب باشيم.

اما ما گزارشی داريم که مقامهای آمريکايی می‌گويند اسرائيلی‌ها با درز دادن اطلاعات مرتبط با مذاکرات، در حال تحريف موضع آمريکا هستند و در مذاکرات خرابکاری می‌کنند. اتفاقا خود شما زمانی که مسئوليت داشتيد يک بار گفتيد اطلاعاتی که از آمريکايی‌ها در ارتباط با مذاکرات به دستتان می‌رسد، کمتر و محدودتر شده...

نه! آنچه من گفتم اين بود که درباره کانال محرمانه‌ای که آمريکايی‌ها از طريق عمان با ايران برقرار کرده بودند، ما با خبر نشده‌ بوديم. اين برای ما خيلی توهين آميز بود و نمی‌فهميديم که چرا آمريکايی‌ها فکر کردند، ممکن است اتفاقی در خاورميانه بيافتد و ما با خبر نشويم. ما در نهايت از طريق سازمان اطلاعاتی خودمان از ماجرا باخبرشديم و اين يک موضوعی بود که آمريکايی‌ها به ما اطلاعات کافی نداده بودند.

من اميدوارم که اين ماجرا ديگر تکرار نشود چون آمريکايی‌ها فهميدند که پنهان کردن چنين مذاکراتی از ما بسيار سخت است. اما اگر ما به عنوان طرف اسرائيلی بخشی از اطلاعاتی را که آمريکا در اختيار ما می‌گذارد درز بدهيم، يک اشتباه بزرگ مرتکب شده‌ايم. اسرائيل به هيچ وجه نبايد اين اطلاعات را که در جريان رد و بدل اطلاعات از آمريکا به دست می‌آورد، به رسانه‌ها درز بدهد.

آخرين سئوال من درباره اتهاماتی است که از سوی مقامهای جمهوری اسلامی متوجه اسرائيل می‌شود. آنها اسرائيل را متهم می‌کنند که در داخل کشور در برنامه هسته‌ای خرابکاری می‌کند و دانشمندان هسته‌ای ايران را می‌کشد. اين اتهامات درست هستند؟

من نمی‌دانم که اين اتهامات حقيقت دارند يا نه. اما همانطور که پيشتر هم گفتم ما هرکاری که ضروری باشد انجام می‌دهيم تا مقامهای جمهوری اسلامی به توانايی ساخت سلاح هسته‌ای دست پيدا نکنند.