اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری ایران که در صدر یک هیات دولتی و بازرگانی ایران راهی سوریه شده است، از توافق «مهم» بانکی با این کشور خبر داد.
بر اساس گزارش خبرگزاری رویترز، جهانگیری همچنین از آغاز احداث یک نیروگاه در استان لاذقیه سوریه خبر داد. قرار است مراسم کلنگ‌زنی این نیروگاه روز سه‌شنبه ۹ بهمن انجام شود.
گزارش رویترز اشاره‌ای به جزئیات توافق بانکی نکرده، اما خبرگزاری صداوسیما به نقل از عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی که همراه جهانگیری راهی دمشق شده است، نوشته است: «بر اساس توافق، بانکهای مرکزی و دیگر بانکهای دو کشور از طریق پیام‌رسان مالی در ارتباط خواهند بود. نقل‌وانتقالات مالی بر اساس پولهای ملی دو کشور، همچنین ارزهای دیگر، غیر از دلار، انجام خواهد شد».
وی توضیح نداد دقیقا «پیام رسان مالی» چگونه عمل خواهد کرد، اما به گزارش خبرگزاری ایرنا، جهانگیری در دیدار با عماد خمیس نخست وزیر سوریه گفته است «یکی از مهمترین موضوعات مساله نظام بانکی و ارتباط مستقیم کارگزاری بانکهای دو کشور با سیستمی خارج از نظام سوئیفت است».
سوئیفت مهمترین شبکه بین‌المللی انتقال پول است که آبان ماه، همزمان با آغاز تحریمهای مالی و صنایع آمریکا علیه ایران، خدمات به بانک مرکزی و شماری از بانکهای جمهوری اسلامی را قطع کرد.
در سفر جهانگیری به دمشق که نمایندگان اتاق بازرگانی نیز حضور داشتند، دو کشور در زمینه‌های مختلفی از جمله «مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم، ساخت مسکن و خدمات عمومی، همکاری‌های ریلی، تشویق سرمایه گذاری، و همکاری‌های راهبردی همه جانبه بلند مدت» تفاهمنامه همکاری امضا کردند.
دیدگاه آرش آزرمی، اقتصاددان، در مورد توافق بانکی ایران و سوریه
«تحریم سیستم بانکی ایران چند جانبه دارد که شاید مهم‌ترینش بحث سوئیفت باشد که پیام‌رسانی مالی را انجام می‌دهد. یعنی در واقع ارتباط بین دو بانک در دو کشور مختلف را با یک زبان استاندارد بین‌المللی برقرار می‌کند.
بحث پیام‌رسان‌های مالی محلی چندین سال است که مطرح است. به عنوان مثال روسیه با توجه به تحریمی که از طرف آمریکا بر این کشور اعمال شده، پیام‌رسان مالی محلی خودش را ایجاد کرده است. یعنی به‌طور مشخص روسیه و چین کوشیده‌اند رابطه مالی از آن نوع که رئیس بانک مرکزی ایران گفته با یکدیگر ایجاد کنند. یعنی بانکهای روسی و چینی با این پیام‌رسان و با ارز غیردلاری مبادله می‌کنند. منتها تمام اینها در ابتدای راه است و به نظر نمی‌رسد که چندان عملیاتی شود.
در روابط مبادلاتی بین ایران و روسیه هم هفت - هشت ماه است که صحبت‌هایی صورت گرفته تا روابط بانکی بین دو کشور با آن پیام‌رسان مالی محلی روسیه انجام شود و گفته شده که توافقاتی هم بین بانکهای مرکزی دو کشور انجام شده ولی هنوز اتفاقی نیافتاده است.
روابط تجاری ایران و سوریه هم تا به حال بسیار محدود و در حد کمتر از ۲۰۰ میلیون دلار در سال بوده است.
رئیس کمیته مشترک اقتصادی ایران و سوریه که در این هیئت، همراه آقای جهانگیری بوده صحبت‌هایی مطرح کرده که از ماحصل آن این طور بر می‌آید که ایجاد پیام‌رسان مالی محلی فعلاً حالت نظری دارد، چون ایشان هم گفته که در فاز اول، همکاری بر صرافی‌ها متمرکز شده یعنی صرافی‌ها نقش اصلی را در نقل و انتقال پول خواهند داشت و باید دید بانکهای سوری بعد از چندین سال جنگ و تحمل تبعات آن چقدر توان برای انجام این‌گونه همکاری‌ها در موقعیت خاص ایران و شرتیط تحریمی‌اش خواهند داشت.»
ساخت نیروگاه و ریل
جهانگیری با بیان اینکه ایران در حوزه‌های مختلف آمادگی انجام «کارهای جدی و مهم» در سوریه دارد، گفت ایران در زمینه ساخت نیروگاههای برق از «توانمند‌ترین کشورها در سطح منطقه و جهان» است و می تواند همکار مطمئنی برای سوریه در ساخت نیروگاه باشد.
سه شنبه احداث نیروگاه لاذقیه کلنگ زنی می شود.
تفاهمنامه احداث این نیروگاه ۵۴۰ مگاواتی به ارزش ۴۱۱ میلیون یورو، ۱۰ مهر ماه سال جاری با حضور وزرای نیروی ایران و برق سوریه امضا شد. گروه «مدیریت پروژه‌های نیروگاهی ایران» (مپنا) این نیروگاه را تاسیس خواهد کرد.
بنابر گزارش ایرنا، نخست وزیر سوریه در دیدار با جهانگیری گفت: «براساس تاکید بشار اسد رییس جمهوری سوریه اولویت اجرای طرح‌های بازسازی متعلق به شرکت‌های ایرانی است. ما برای تامین سالانه ۵۰۰ تا ۸۰۰ مگاوات برق نیازمند توسعه نیروگاهی هستیم. ایران می تواند در این زمینه نقش بسزایی ایفا کند».
احداث نیروگاه در سوریه، در حالی است که بنا بر آمارهای وزارت نیرو، ایران تا پایان دی ماه سال جاری تنها موفق به تکمیل ۱۴۶۳ مگاوات نیروگاه برقی در کشور شده است، در حالی که طبق برنامه، برای سال جاری راه اندازی بیش از شش هزار مگاوات نیروگاه پیش بینی شده بود. ایران سال گذشته نیز تنها نیمی از اهداف ساخت نیروگاههای جدید را تحقق بخشید و تابستان سال جاری با کمبود و قطعی برق مواجه شد.
جهانگیری همچنین بر بازسازی زیرساخت‌های حمل و نقل جاده‌ای و ریلی در سوریه تاکید کرد و گفت: ایران آماده است در چارچوب توافقی دو جانبه میان سوریه ـ ایران خط ریل مشترک ایجاد کرده و همچنین با اتصال خلیج فارس به دریای مدیترانه جریان تجارت میان دو کشور را تقویت کند.
معاون اول رییس جمهوری همچنین گفت ایران برای همکاری‌های آموزشی و فنی در حوزه اکتشاف و بهره برداری از منابع نفت و گاز سوریه، همچنین تامین نیازهای دارویی این کشور آماده است.
هزینه‌های ایران در سوریه
مهرماه سال جاری گروه اقدام ویژه ایران در وزارت خارجه آمریکا با انتشار گزارشی اعلام کرد که جمهوری اسلامی از سال ۲۰۱۲ میلادی ۱۶ میلیارد دلار برای حمایت از بشار اسد و گروه‌های مورد حمایت خود در یمن و عراق هزینه کرده است.
خبرگزاری بلومبرگ سال ۹۴ بر اساس برآورد‌ها و تحقیقات اعلام کرده بود که تهران سالانه شش میلیارد دلار هزینه حکومت اسد می‌کند و در مواردی این کمک مبلغی تا ۱۵ میلیارد دلار را در بر گرفته است.
ایران در سال‌های گذشته کمک‌های مالی زیادی به سوریه کرده است که از جمله آنها ایجاد دو خط اعتباری یک میلیارد دلاری و ۳.۶ میلیارد دلاری برای صادرات کالا به این کشور است.
پیش از این یحیی رحیم صفوی،دستیار ویژه رهبر جمهوری اسلامی در امور نظامی، در یک سخنرانی گفته بود ایران باید هزینه‌هایی را که در سوریه کرده است از طریق «نفت، گاز و معادن فسفات» این کشور «برگرداند».
منابع: رویترز، صدا و سیما، ایرنا، تسنیم، وزارت نیرو، رادیو فردا. د.خ