میزان خسارتهای ناشی از تصادفهای رانندگی در ایران، به دلایلی چون ناامنی خودروها، غیراستاندارد بودن جادهها و نیز فرهنگ غلط رانندگی، به بیست برابر میانگین جهانی رسیده است.
بر اساس آمار منتشرشده، بین سالهای ۱۳۷۳ تا ۱۳۹۹ بیش از ۵۰۹ هزار نفر در ایران بر اثر تصادفهای رانندگی کشته شدهاند. برای درک بزرگی این آمار میتوان از جنگ هشتساله ایران و عراق یاد کرد که مجموع کشتههای ایران به حدود ۱۹۰ هزار نفر رسید.
همچنین پلیس ایران گزارش داده است که مجموع هزینههای خسارات تصادفات رانندگی در ایران «بیش از هشت درصد تولید ناخالص داخلی» است.
کمال هادیانفر، رئیس پلیس راهور، درباره میزان خسارات مالی چنین توضیح داده است: «مطابق گزارش سازمان بهداشت جهانی، عواقب مالی سوانح ترافیکی نیز فراوان بوده و در کشورهای با درآمد کم و متوسط، مرگومیر ناشی از سوانح ترافیکی، بین دو تا هفت درصد از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص میدهد.»
بیشتر در این باره: افزایش نقاط حادثهخیز جادههای ایراناین مقام پلیس ایران همچنین افزوده است: «تحقیق مرکز پژوهشهای مجلس نشان میدهد که هزینههای اقتصادی و اجتماعی تصادفات رانندگی در کشور ما بالغ بر هشت درصد تولید ناخالص داخلی است. هزینه مذکور فقط برای سال ۹۰ معادل حدود ۵۲ هزار میلیارد تومان بوده است.»
استانهای فارس، سیستان و بلوچستان، کرمان، خوزستان و اصفهان بیشترین میزان تلفات را در تصادفهای رانندگی داشتهاند که دلیل آن وجود نقاط حادثهخیز در راههای این استانها و رعایت نکردن اصول رانندگی نسبت به استانهای دیگر ایران است.
کاهش بودجه راهسازی در ایران روند ترمیم جادهها را با مشکل روبهرو کرده است و هر سال نیز به شمار نقاط حادثهخیز جادهها افزوده میشود.
رسانههای ایران اعداد متفاوتی را از نقاط حادثهخیز جادهای در ایران منتشر کردهاند که در مواردی به بیش از ۱۰ هزار هم نقطه میرسد.
مهندسی غلط راههای ایران از مشکلات این جادهها محسوب میشود. علاوه بر این، بسیاری از جادههای ایران از علائم رانندگی به میزان کافی برخوردار نیستند و حتی خطوط استاندارد جادهای در آنها وجود ندارد.
مشکل آسفالت معیوب هم از دیگر ایرادهای جادههای ایران است. تا کنون گزارشهای بسیاری از مرگ و حادثه به دلیل خرابی پوشش جادهها در ایران منتشر شده است.
بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی، ایران در سال ۲۰۱۸ از نظر آمار تلفات رانندگی در میان ۱۷۰ کشور رتبه ۶۳ را دارا بوده است.
تعداد مرگ در این ارزیابی برای هر یکصد هزار نفر در ایران در سال ۲۰۱۸ حدود ۲۰ کشته بوده، حال آن که این عدد برای مثال در آلمان چهار نفر گزارش شده است.
یکی دیگر از دلایل مهم بالا بودن آمار مرگومیر در تصادفهایی که در ایران رخ میدهد، ایمنی پایین خودروهای ایرانی است. بیش از ۹۰ درصد خودروهای تولیدشده در صنعت خودرو ایران بر پایه سه پلتفرم قدیمی ساخته میشوند. پلتفرم پراید که بعدها با توسعه تبدیل به پلتفرم تیبا شده، پلتفرم پژو ۴۰۵ و پلتفرم پژو ۲۰۶ تقریباً بیش از ۹۰ درصد تولیدات صنعت خودرو ایران را شامل میشود درحالیکه هر سه پلتفرم حداقل دو دهه است که از رده خارج شدهاند.
بیشتر در این باره: افزایش نقاط حادثهخیز جادههای ایرانآماری که رئیس هیئت مدیره جمعیت طرفداران ایمنی راههای کشور ارائه داده حکایت از آن دارد که «میزان تصادفات جادهای در ایران ۲۰ برابر استانداردهای جهانی است و میزان کشتههای تصادفات جادهای در روز به ۴۵ نفر رسیده که مهمترین دلیل آن عامل انسانی و پس از آن تولید بیکیفیت خودروهای سواری و ناایمنی جادههای ایران است.»
بیشتر عامل تصادفها در بخش اتوبوسها نیز خستگی و خوابآلودگی گزارش شده است.
در کنار اینگونه مشکلات، بحث قطعات نامرغوب و گرانی قطعات یدکی و وجود نقاط حادثهخیز و خرابی راه هم بر آمار تصادف میافزاید.
کامیونهای بیکیفیت چینی از دیگر دلایل تصادفهای رانندگی در ایران است. در بسیاری از موارد این کامیونها مشکل درست عمل کردن سیستم ترمز داشتهاند.
مقایسه با آمار اروپا
ETSC یک سازمان غیرانتفاعی مستقل مستقر در بروکسل است که در حوزه کاهش تصادفات در حملونقل در حوزه اروپا فعالیت میکند.
این سازمان در پایگاه تحلیلی و اطلاعرسانی خود آمار خسارات جانی و مالی ناشی از تصادفات جاده در اتحادیه اروپا را منتشر کرده است: «در سال ۲۰۲۰ میلادی ۱۸هزار و ۸۴۴ نفر در ترافیک جادهای در اتحادیه اروپا جان خود را از دست دادند که ۱۰ هزار و ۸۴۷ نفر کمتر از سال ۲۰۱۰ و نشان دهنده کاهش ۳۷ درصدی است.»
بر اساس گزارش سایت دیجیاتو، تعداد جانباختگان در تصادفات جادهای اتحادیه اروپا با ۱۸ هزار نفر در یک سال در حالی است که ما در سال ۱۳۹۹ طبق آمار پلیس ۱۷ هزار نفر در تصادفاتمان قربانی دادهایم.
گفتنی است که اتحادیه اروپا حدود ۴۵۰ میلیون نفر جمعیت دارد و تعداد خودروهای آن بسیار بیشتر از ایران است، اما تعداد کشتههای اروپا از ایرانِ ۸۴ میلیونی تنها اندکی بیشتر است.
بیشتر بخوانید
ارابههای مرگ ایرانی؛ خودروهای ناامن بازار ایران کداماند؟چرا کامیونهای اروپایی در گمرک ایران خاک میخورند؟بحران اتوبوس استاندارد در ایرانکامیونهای چینی مانع نوسازی ناوگان حملونقل ایران؟ریشه فساد گسترده در صنعت خودرو ایران کجاست؟