اسلاوی ژيژک، جامعه شناس و فيلسوف اسلوونيايی در مقاله ای درروزنامه گاردين، دموکراسی و خودکامگی سايبرنتيکی را به چالش کشيده است.
آيا يک شخص واقعی در پشت شخص اينترنتی وجود دارد؟ آيا شخص اينترنتی نقابی است بر چهره چند شخص؟ آيا با يک هويت ديجيتالی مراوده می کنيم که نماينده شخص واقعی نيست؟ «ميانجی» يعنی دقيقا اينکه ارتباط من با ديگری هرگز رويارو نخواهد بود، يعنی اين رابطه هميشه با ميانجی گری ماشين انجام می شود».
ژيژک چنين ادامه می دهد که اين فضای بی انتهای اينترنتی، که در آن پيام ها آزادانه، بدون مقصدی ثابت به گردش در می آيد، با همه کليت خود ورای درک «من» است.
ماشاالله آجودانی
يک وجه دمکراسی مستقيم اينترنتی همين حجم پيام های درهم ريخته و نفوذ ناپذير است. زيژک البته علاوه بر دمکراسی، به تاثير اينترنت بر اساسی ترين روابط انسانی نيز می پردازد.
در اين رابطه دکتر ماشاالله آجودانی، پژوهش گر و رييس کتابخانه مرکزمطالعات ايرانی در لندن در پاسخ به اين پرسش ها می گويد با بحث بنيادين مطرح شده در مقاله اسلاوی ژيژک موافق است، يعنی با اين بحث که در دنيای مجازی اينترنت هويت انسان ها مشخص نيست و بنابر اين از حوزه روابط انسانی به شکلی که ما تاکنون تجربه کرده ايم خارج می شود و به همين خاطر خطرهايی دارد.
در اين مفهوم که ممکن است انسان ها با هويت های کاذب در فضای اينترنتی وارد يک ارتباط مجازی شوند و اين می تواند به زيان جامعه انسانی و جامعه مدنی باشد .
واقعيت اين است که قضاوت در مورد دستاوردهای اينترنت و اين که آيا اينترنت به سود دمکراسی و آينده دمکراسی است يا به زيان آن، هنوز زمان بيشتری را می طلبد.
دکتر ماشاالله آجودانی
اما به طور تاريخی، هميشه رشد تکنولوژی در خدمت دمکراسی و ارتباطات بوده است .
دکتر آجودانی به نقش تلگراف در جنبش مشروطيت اشاره می کند: « دنيای مجازی اينترنت هم، امروز می تواند در دنيای واقعی ما، به رشد آزادی های انسانی کمک کند. به ويژه در جوامع استبدادی و جوامعی که در آن آزادی بيان وجود ندارد.»
او می گويد: «اين درست که اينترنت می تواند يک هويت کاذب ابجاد کند اما در پس همين هويت های کاذب و پنهان شده، مردم می توانند حرف خود را بزنند.
در فضایی که دمکراسی و آزادی غايب است، مردم با استفاده از فضای مجازی که به آن ها امکان ناشناخته ماندن می دهد، فکرها و انديشه های خود را رد و بدل می کنند واين مبادلات فکری می تواند به رشد انديشه و روابط دمکراتيک کمک کند .