به گزارش رویترز، قیمت نفت خام در آخرین روز کاری بازارهای جهانی، پس از مدتها روند صعودی، بیش از ۲ درصد کاهش یافت، و بدین ترتیب قیمت نفت برنت به ۵۵.۶۲ دلار و قیمت نفت غرب تگزاس آمریکا هم به ۴۹.۲۹ دلار در بشکه کاهش یافت.
هر چند هنوز زود است که بتوان پیرامون تداوم کاهش قیمت نفت خام در بازار جهانی اظهار نظر کرد و باید دید آیا این کاهش قیمت در روزهای آینده تداوم خواهد داشت یا خیر.
چون قیمت نفت یک متغییر سیال است و روزانه دائما بر اثر انتشار اطلاعات و حوادث سیاسی و اقتصادی نوسان پیدا می کند. کاهش دو درصدی فعلی در بازار جهانی هم میتواند از همین گونه افت و خیزها باشد و برخی از عوامل روانی یا بنیانی کوتاه مدت در این تغییرات نقش بازی می کند. عوامل موثر بر تغییرات قیمت نفت خام در بازار جهانی را میتوان به دو دسته عامل بنیادی (تولید، عرضه، تقاضا، مصرف) و روانی (واکنش بازیگران بازار نسبت به انتشار اخبار و شایعات) تقسیم کرد.
بنا به اطلاعاتی که در دسترس است عوامل بنیادی یعنی عواملی همچون عرضه و تقاضا، میزان انباره‌ها یا مصرف در هفته‌های اخیر تغییر چندانی را نشان نمی دهد. اما خبرهایی مبنی بر افزایش تولید نشان میدهد که بازار نفت در آینده نزدیک با مازاد عرضه بر تقاضا روبرو خواهد شد، بنابراین عامل کاهش قیمت نفت را باید در واکنش روانی بازیگران بازار نفت نسبت به این خبرها جستجو کرد.
مهمترین پیامد کسر بودجه احتمالی، استقراض دولت از بانک مرکزی و افزایش نقدینگی خواهد بود و زمینه را برای تورم و کاهش ارزش پول ملی آماده می کند.
اگر این خبرهای مبنی بر افزایش تولید در آینده، با اطلاعات موثق تایید شود، روندکاهش نفت طبیعتا تداوم خواهد یافت وگرنه قیمت‌ها به کانال پیشین بازخواهد گشت.
البته تحلیل‌های که اخیرا از سوی موسساتی نظیر موسسه بلومبرگ منتشر شده است، آینده چندان روشنی را برای بازار نفت در سالهای آینده پیش بینی نمی کند.
پیش بینی قیمت نفت برای سالهای آینده
بنا به پیش بینی‌های موسسه بلومبرگ قیمت نفت خام برنت در بازار جهانی نفت که یکی از شاخص‌های مهم قیمت نفت خام در جهان تلقی میشود، در سه ماهه آخر امسال به ۴۵ دلار میرسد. همچنین بنا به بررسی‌های این موسسه پیش بینی میشود این روند کاهنده قیمت نفت خام برنت حتی در سال ۲۰۱۸ هم ادامه می‌یابد به طوری که قیمت نفت برنت در سال آینده زیر ۵۰ دلار در هر بشکه در نوسان خواهد بود.
در همین راستا، قیمت نفت خام برنت در بازارهای جهانی در سه ماهه اول و دوم سال ۲۰۱۸ میانگین ۴۲ دلار خواهد بود همچنین در سه ماهه سوم و چهارم هم به میانگین ۴۷ دلار در هر بشکه عرضه خواهد شد.
چشم اندازی که موسسه بلومبرگ در خصوص قیمت نفت خام برنت برای قیمت نفت خام برنت در سال ۲۰۱۹ ترسیم می کند هم چندان مثبت نیست و پیش بینی میشود که در سه ماهه نخست سال ۲۰۱۹ قیمت در محدوده ۴۵ دلار باقی می‌ماند و احتمال میرود که پس از آن روند فزاینده‌ای را را تا رسیدن به بشکه‌ای ۵۰ دلار ادامه دهد. هر چند این پیش بینی‌ها میتواند با دگرگونی شرایط اقتصادی و سیاسی جهان تغیر کند، اما بازار نسبت به این پیش بینی‌ها حساس است و واکنش روانی نشان میدهد.
قیمت پیشنهادی نفت در بخشنامه بودجه سال آینده
بنا به پیش بینی موسسه بلومبرگ ، قیمت هر بشکه نفت خام برنت دریای شمال برای سال آینده نزدیک به ۵۰ دلار پیش بینی شده است.
هر چند مقامات اقتصادی دولت مدعی هستند که افزایش درآمدهای عمومی یا درآمدهای مالیاتی میتواند اثرات منفی کاهش درآمدهای نفتی را خنثی کند و مانع کسر بودجه شود. اما نباید فراموش کرد که بخشی از خود درآمدهای مالیاتی و سایر مالیات‌ها هم وابسته به درآمدهای ناشی از صادرات نفت خام است.
قیمت نفت خام صادراتی ایران به بازارهای جهانی معمولا کمتر از قیمت نفت خام برنت دریای شمال است. و بنابراین، بر مبنای راهکارهای احتیاطی، قیمت نفت ایران در بودجه باید کمتر از قیمت نفت در بازارهای بین المللی در نظر گرفته شود. بخشنامه بودجه سال آینده سوی رئیس جمهور به سازمان برنامه و بودجه اخیرا ابلاغ شده تا دستگاه‌ها پیش‌بینی بودجه سال آینده خود را براساس آن انجام دهند اما نشان از خوشبینی دارد.
اطلاعات منتشره در خصوص لایحه بودجه سال ۹۷ نشان میدهد، دولت قیمت نفت را هر بشکه ۵۰ دلار و با نرخ ۳۵۰۰ تومان پیش‌بینی کرده است. به نظر میرسد، این پیش بینی دولت مانند پیش بینی سال جاری بودجه کمی خوشبینانه است و به کسری بودجه و یا نیمه کار ماندن برخی پروژه‌ها خواهد انجامید. شاید اگر دولت نرخ پایین تری را در نظر بگیرد، و در عوض صرفه جوئی در نهادهای رانتی را پیشه کند، بودجه واقعی تر شود و اقتصاد ایران از کسر بودجه و پیام های منفی آن کمتر آسیب خواهد دید. در غیر این صورت احتمال کسر بودجه دولت - همچون سال جاری و سالهای گذشته- محتمل است.
مهمترین پیامد کسر بودجه احتمالی، استقراض دولت از بانک مرکزی و افزایش نقدینگی خواهد بود که به تعادل اقتصادی میان بخش حقیقی و پولی خواهد انجامید و زمینه را برای تورم و بالتبع کاهش ارزش پول ملی آماده می کند.
چه مهمترین عامل این تورم بالقوه و خفته که ممکن است مجددا بیدار شود کسر بودجه انباشته و انبوه دولت و در نتیجه تداوم افزایش نقدینگی در اقتصاد است که هنوز جریان دارد.
این کسر بودجه عمدتا به دلیل ناکارآمدی دستگاه دولت ، اندازه بزرگ آن، نسبت بالای هزینه‌های جاری، عدم شفافیت نهادهایی که همزمان که مالیات نمی دهند و یا از خوان رانت بودجه‌ای بهره میبرند، میباشد. افزون بر این با کسر بودجه دولت نمی تواند طرح‌های عمرانی که قول داده بود آنها را تکمیل کند به پایان برساند.
رشد اقتصادی ناکافی و تثبیت بیکاری در سطح بالای فعلی نیز جمله دیگر پیامدهای کسر بودجه خواهد بود.
هر چند مقامات اقتصادی دولت مدعی هستند که افزایش درآمدهای عمومی یا درآمدهای مالیاتی میتواند اثرات منفی کاهش درآمدهای نفتی را خنثی کند و مانع کسر بودجه شود. اما نباید فراموش کرد که بخشی از خود درآمدهای مالیاتی و سایر مالیات‌ها هم وابسته به درآمدهای ناشی از صادرات نفت خام است. در نهایت نباید فراموش کرد که اقتصاد برون زای و درون گرای ایران به مدد تزریق درآمدهای در چارچوب بودجه عمرانی دولت است که رونق میگیرد و بدین ترتیب اشتغال ایجاد میشود، و در صورتی که دولت نتواند بودجه متوازن و مناسبی را تدوین کند، قادر به برآوردن تعهدات انتخاباتیش نخواهد بود.
--------------------------------------------------------------------
یادداشت‌ها، آرا و نظرات نویسندگان خود را بیان می‌کنند و لزوماً بازتاب دیدگاهی از سوی رادیو فردا نیستند