مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، با تاکید بر اینکه دونالد ترامپ تصمیم نهایی در مورد مذاکره با ایران را خواهد گرفت، اما میگوید سخنان اخیر رئیسجمهوری ایران «همان پیشنهادیست که او به کری و اوباما ارائه کرده بود».
حسن روحانی، رئیسجمهوری ایران، ۲۳ تیر ماه در نشستی در استان خراسان شمالی گفته بود «[آمریکا] از زورگویی دست بردارد، ما همیشه آمادهایم برای مذاکره؛ همیشه؛ همین ساعت؛ همین لحظه. شما دست بردارید از ظلمتان، دست بردارید از تجاوزتان دست بردارید از تحریمتان، پای میز برگردید پای منطق پای عدل، ما آمادهایم. ما اهل منطقیم ما اهل عقلانیتیم».
بیشتر در این باره: شروط روحانی برای مذاکره با آمریکا: لغو تحریمها و بازگشت به برجامآقای روحانی البته پیشتر نیز اظهارات کموبیش مشابهی را در مورد مذاکره با آمریکا در صورت بازگشت به آنچه او «عقلانیت» توصیف کرده و یا رفع تحریمها و اجرای «برجام» مطرح کرده بود.
از سوی دیگر اما رهبر جمهوری اسلامی، راس هرم سیاسی و تصمیمگیرنده نهایی در مورد مسائلی مانند مذاکره با آمریکا، اساسا گفتوگو با دولت ترامپ را رد کرده است. او حتی میگوید «نقض» برجام توسط آمریکا از همان دولت باراک اوباما آغاز شد.
مایک پومپئو، وزیر خارجه ایالات متحده، در مصاحبهای تلفنی با روزنامه واشینگتنپست در ۲۳ تیر ماه، گفته است «رئیسجمهوری ترامپ است که در نهایت تصمیم خواهد گرفت. اما این همان مسیر نازلیست که دولت پیشین رفته، و [به توافق اتمی با ایران] منجر شد. در حالی که در این دولت، هم رئیسجمهوری و هم من معتقد هستیم آن توافق فاجعهبار بود».
آقای پومپئو میگوید سخان روحانی «همان پیشنهادیست که او به جان کری و باراک اوباما داده بود».
جان کری، وزیر خارجه دولت باراک اوباما، نقش اصلی در مذاکرات با محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، و دستیابی به «برجام» را داشت.
«فاجعهبار» توصیف کردن توافق اتمی از سوی آقای پومپئو یا آقای ترامپ البته تازگی ندارد و هر دو همواره از منتقدان سرسخت «برجام» بودند.
دونالد ترامپ گفته حاضر است برای رسیدن به «توافقی بهتر»، بدون پیششرط با رهبران ایران مذاکره کند. مایک پومپئو پیشتر ۱۲ خواسته را برای دستیابی به یک توافق نهایی با جمهوری اسلامی تعیین کرده بود که از سوی بسیاری از ناظران به معنی تغییراتی بنیادین در سازوکار سیاسی فعلی در ایران است. این خواستهها از توقف برنامه موشکی، تا تهدیدهای سایبری، توقف حمایت از گروههای نیابتی و شبهنظامی، تا ارائه کامل جزئیات نظامی برنامه هستهای، بازرسی بدون محدودیت آژانس، خروج از سوریه و موارد دیگر را در بر میگرفت.
دولت آمریکا بارها تاکید کرده بهدنبال «تغییر رفتار» جمهوری اسلامیست. ترامپ نیز چندی پیش در جریان نشست گروه ۲۰ در ژاپن گفت او بر این عقیدهاست که ایران «با همین رهبری» بخت تبدیل شدن به یک کشور بزرگ را دارد.
در پی نشست ژاپن بود که نخستوزیر آن کشور، شینزو آبه، راهی دیدار با آقایان خامنهای و روحانی شد؛ سفری که در نهایت واکنش رهبر جمهوری اسلامی به آن، چنین بود: «من شخص ترامپ را شایسته مبادله هیچ پیامی نمیدانم و هیچ پاسخی هم به او ندارم و نخواهم داد».
تنشهای منطقهای در غرب آسیا، میان ایالات متحده و جمهوری اسلامی، در هفتههای اخیر بهطور چشمگیری رو به افزایش گذاشتهاست.
روز یکشنبه رهبران سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان در بیانیهای خواستار گفتوگو و پایان دادن به تنش بر سر برنامه هستهای ایران شدند. جرمی هانت، وزیر خارجه بریتانیا، نیز گفت «تمام آنچه در توان دارد» را برای جلوگیری از حرکت خاورمیانه بهسوی سلاح اتمی را به کار خواهد گرفت.
اروپاییها در عین حال از کاهش تعهدات اتمی از سوی ایران نیز «عمیقا ابراز نگرانی» کردهاند و خواستار این شدهاند که تهران به اجرای کامل «برجام» ادامه دهد.