طی دو هفته گذشته، یعنی از اول اسفند که محمد مولایی، عضو شورای مرکزی انجمن اسلامی جامعه پزشکی ایران خبر از مرگ مشکوک «ده‌ها نفر» در قم داد تا ۱۳ اسفند که بیمارستان صحرایی سپاه برای پذیرش انبوه بیماران مبتلا به ویروس کرونا در قم برپا شد، یک درخواست مطرح بوده است: قم قرنطینه شود.
این درخواست را بسیاری در شبکه‌های اجتماعی مطرح کردند، وزیر بهداشت ترکیه گفت، نمایندگان مجلس ایران گفتند، رسانه‌ها نوشتند ولی هرگز عملی نشد.
نه تنها قم قرنطینه نشد، بلکه طرح منع خروج افراد مشکوک به ویروس هم اجرا نشد و تنها نیروهای سپاه در خروجی آزادراه قم-تهران اقدام به غربالگری کردند که آن هم به صورت اختیاری بود، نه اجباری.
بخشی از این روش کند و ناقص برای مهار و مقابله با بیماری، به اعتقاد مدیران وزارت بهداشت باز می‌گشت که علیرغم گرفتن اختیار از شورای عالی امنیت ملی برای قرنطینه کردن شهرها، اعتقادی به قرنطینه کردن قم نداشتند و صرفا از مردم خواهش می‌کردند که به قم نروند و می‌گفتند مردم فهیم قم خودشان «قرنطینه خانگی» را رعایت می‌کنند.
وجه دیگر ماجرا اما رفتارهای تولیت حرم معصومه بود که در قامت یک «دولت خودمختار»، راه دیگری در مواجهه با بحران کرونا در پیش گرفت و برای مصوبات شورای تامین استان و درخواست‌های وزرات بهداشت اعتبار چندانی قائل نبود.
رئيس «دولت خودمختار» قم محمد سعیدی، امام جمعه و نماینده خامنه‌ای در قم و رئيس تولیت حرم معصومه است. آقای سعیدی، ۶۸ ساله که از سال ۸۹ با حکم خامنه‌ای به عنوان مسئول تولیت حرم معصومه انتخاب شده، از جمله روحانیون متنفذ قم است که کاملا به رهبر جمهوری اسلامی وفادار بوده است.
او از سال ۷۰ با حکم خامنه‌ای سیر رشد خود را از مرکز خدمات حوزه علمیه قم و دفتر تبلیغات اسلامی شروع کرد و در نهایت به نمایندگی او در این شهر رسید.
بیشتر در این باره: جمهوری اسلامی؛ تسلیم کرونا یا فقیهان؟مشهورترین روایت درباره تولد خامنه‌ای هم به نقل از سعیدی است که گفته بود «مقام معظم رهبری وقتی می‌خواست از بدن مادر خارج بشه، گفت یا علی. قابله هم گفت علی نگهدارت باشه».
این نقل‌قول حاشیه‌ساز شد و روایت کردند که از دفتر رهبر به او تذکر داده شد ولی این تذکر و حاشیه تزلزلی در موقعیت محکم او در قم ایجاد نکرد.
اولین واکنش محمد سعیدی به بحران کرونا در قم سوم اسفند بود. او انگشت اشاره را به سوی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، گرفت و گفت «دشمن» می‌خواهد قم را ناامن نشان دهد و انتقام بگیرد ولی «این آرزو را به گور خواهد برد».
روز بعد، علی‌اکبر حسینی‌نژاد، مشاور سعیدی هم گفت تعطیل کردن حرم «پیام تلخ دارد» و «این تصمیمات را باید نظام بگیرد». حرف او روشن بود. آنها قرار نبود به تصمیم‌های یک نهاد محلی مانند شورای تامین استان به ریاست استاندار قم تن بدهند.
سعیدی روز هفتم اسفند در دومین واکنش‌اش گفت حرم معصومه در قم «دارالشفا می‌دانیم، باید اینجا باز باشد و باید مردم با قوت بیایند». این گفته‌ها به معنای مخالفت صریح او با تعطیلی مهم‌ترین مرکز تجمع مردم در شهر قم بود.
شورای تامین استان قم روز پنجم اسفند جلسه داشت. در این جلسه البته که بحث تعطیل کردن حرم امکان تصویب نداشت ولی مصوب شد که نماز جماعت در حرم برگزار نشود، نرده‌های کنار ضریح نصب شود که مردم جنب ضریح تجمع نکنند و حرم ضدعفونی شود.
همان روز اما تولیت حرم، نماز جماعت را در حرم معصومه برگزار کرد و روابط عمومی تولیت هم اطلاعیه داد که مردم «حضور پرشور» داشتند و «خواستار برداشته شدن حائل‌های اطراف ضریح مطهر شدند».
روز هفتم اسفند، سایت «حرم معصومه» این مصوبات را «اشتباه» و ناشی از «عدم شناخت دقیق ساختارهای اصیل ایمانی تمدنی جهان اسلام» دانست و نوشت جنس ضریح و ساختار معماری حرم معصومه، خاصیت آنتی‌باکتریال دارد و «سد محکمی برای اپیدمی کرونا» است.
خبرگزاری ایرنا که ارگان رسمی دولت است، همان روز نوشت که این رفتارها ناشی از «تفاوت نگاه و برداشت» مدیریت حرم با مدیریت استان است.
با اوج گرفتن انتقادها علیه یادداشت سایت حرم معصومه، مسئولین تولیت حرم گفتند یادداشت منتشره نظر شخصی بوده و با «شورای تامین استان» همکاری خواهند کرد.
با وجود این وعده، امام جمعه قم با تعطیل کردن نماز جمعه این شهر مخالف کرد. روز هشتم اسفند در حالی که وزارت بهداشت به‌دنبال تعطیل کردن اجتماعات و مراسم‌های جمعی بود، نهاد نماز جمعه قم اطلاعیه صادر کرد و گفت نماز جمعه ۹ اسفند قم برگزار می‌شود و امام جمعه هم محمد سعیدی است.
چند ساعت بعد اما شورای سیاستگذاری ائمه جمعه که نهاد بالادستی امامان جمعه محسوب می‌شود، بیانیه داد و اسم شهر قم را هم در کنار ۲۲ شهری نوشت که نماز جمعه نباید در آنها برگزار شود.
این شورا زیر نظر آیت‌الله خامنه‌ای اداره می‌شود و سنبه‌اش آن‌قدر زور داشت که سعیدی نتواند کاری کند. در واقع تا زمانی که پای خامنه‌ای به میان کشیده نشد، کسی زورش به سعیدی نرسید.
نقشی که او از منظر اخلال در مدیریت بحران ایفا کرد، شبیه نقشی بود که کشیش «لی‌من‌هی»، رهبر کلیسای عیسوی «شین‌چانجی» در کره جنوبی در گسترش کرونا در آن کشور بازی کرد.
در کره جنوبی، کشیش خاطی مجبور شد جلوی رسانه‌ها زانو بزند و از مردم عذرخواهی کند و دولت کره‌جنوبی هم از او به دادستانی شکایت برده است ولی محمد سعیدی پشتش گرم است.
او در آینده نزدیک در اولین نماز جمعه قم سخنران خواهد بود، با همان ژست معمول که منتقد همه است و به جایی پاسخگو نیست.