دبیرکل سازمان ملل متحد در جریان یک کنفرانس خبری گفته حق بیان اعتراض، یکی از حقوق بنیادین بشر است و در مورد معترضان ایرانی نیز باید محترم شمرده شود. او در عین حال از معترضان خواستهاست، این کار را بهشکل مسالمتآمیز انجام دهند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل ۲۶ دی ماه، در جریان یک کنفرانس مطبوعاتی در نیویورک، در پاسخ به پرسشی در مورد اعتراضات اخیر ایران و کشتهشدن بیش از ۲۰ نفر از معترضان و بازداشت صدها تن دیگر، سخن گفتهاست.
آقای گوترش میگوید او خود سالها هم معترض بوده و هم دولتمردی که هدف اعتراضاتی قرار گرفتهاست، و به همین دلیل این موضوع برایش اهمیت بسیار زیادی دارد.
او افزوده است: اگر چیزی وجود دارد که من برای آن اهمیت بسیار زیادی قائل هستم، حق اعتراضات مسالمتآمیز از طرف مردم است. در نتیجه من به حق ایرانیان برای بیان اعتراض اهمیت میدهم و ما بهروشنی تاکید کردهایم که این حق باید محترم شمرده شود.
آقای گوترش در ادامه افزوده است: ما از معترضان نیز میخواهیم تا این کار را بهشکل مسالمتآمیز انجام دهند؛ اما حق اعتراض، در هرکجای دنیا که باشد، از اساسیترین پایههای حقوق بشر است.
پیش از این نیز واکنشهایی به نقل از دبیر کل سازمان ملل در مورد اعتراضات ایران مطرح شده بود. در ۱۲ دی ماه، پس از انتشار خبرها در مورد کشتهشدن شماری از معترضان، سخنگوی آقای گوترش از این موضوع «ابراز تاسف کرده» و از جمهوری اسلامی خواسته بود تا به حقوق معترضان مسالمتجو احترام بگذارد.
فرحان حق، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل، به نقل از او گفته بود «ما از شنیدن اخبار کشتهشدگان متاسفیم و امیدواریم که از خشونت بیشتر اجتناب شود». او افزوده بود «انتظار داریم که حقوق تجمع مسالمتآمیز و آزادی بیان مردم ایران محترم شمرده شود».
در جریان اعتراضات دیماه و پس از آن، مقامهای مختلف دولت آمریکا و شماری از قانونگذاران آن کشور، بهتاکید حمایت خود را از اعتراضات مسالمتآمیز در ایران بیان کردند. واشینگتن خواستار افزایش فشارها، از جمله فشارهای بینالمللی، بر حکومت ایران شدهاست.
اتحادیه اروپا نیز خواستار تضمین حق تجمعات مسالمتآمیز و آزادی بیان در ایران شدهاست.
اما مقامهای ارشد ایران انگشت اتهام را به سوی «برخی کشورهای خارجی» گرفته و دولتهای برخی کشورها از جمله آمریکا، اسرائیل یا عربستان را متهم به «ایجاد آشوب» کردهاند. مقامهای دولت آمریکا و اسرائیل دستداشتن در اعتراضات ایران را رد کردهاند.
اعتراضات گسترده ایران، نخست از مشهد، و در پیوند با مسائل اقتصادی آغاز شد، اما طولی نکشید که به دهها شهر دیگر سرایت کرد و در آنها شعارهای تندی علیه رهبران و سیاستهای داخلی و منطقهای جمهوری اسلامی، و یا در حمایت از پادشاهان پهلوی سر داده شد. بیش از ۳۷۰۰ نفر در جریان اعتراضات و رخدادهای مربوط به آن بازداشت شده و کشته شدن دست کم ۲۵ نفر نیز تایید شدهاست. همزمان، گزارشهایی از درگذشت شماری از معترضان پس از بازداشت، منتشر شدهاست. این موضوع خود با نگرانیهای سازمانهای بینالمللی مانند «عفو بینالملل» و کنشگران و نیز شماری از نمایندگان مجلس ایران روبهرو شدهاست.