رضا تقی‌زاده تحلیل‌گر ایرانی مقیم بریتانیاست که در حوزه مسائل ایران و سیاست داخلی و خارجی صاحب نظر است.
روز دوشنبه، ششم اكتبر، و به دنبال ادامه كاهش قيمت هاى نفت خام در بازار هاى جهانى، بهاى هر بشكه نفت به زير ۹۰ دلار در هر بشكه رسيد . تنزل بهاى نفت خام و رسيدن آن به پايين ترين سطح طى هشت ماه اخير، موجب بر انگيختن نگرانى هاى جدى در پاره اى از كشورهاى صادر كننده نفت، به خصوص ايران، شده است . در واكنش به اين تحول در بازار هاى جهانى نفت، غلامحسين نوذرى، وزير نفت ايران روز دوشنبه اظهار داشت: «قيمت هاى كمتر از يكصد دلار براى هر بشكه نفت خام به مصلحت توليد كنند گان و صادر كنندگان نفت نيست.» افزايش جهشى بهاى نفت خام در بازار همواره به تشديد دو نگرانى نزد مصرف كنندگان و صادر كنندگان اين كالاى استراتژيكى مى انجامد: يكم: فراهم ساختن زمينه ركود در اقتصاد جهانى. دوم: كاهش مصرف و در نتيجه كاهش خريد نفت خام.
تصويب طرح همكارى هاى اتمى ميان واشنگتن و دهلى نو در سناى آمريكا، زمينه آغاز سرمايه گذارى هاى بزرگ در برنامه هاى توسعه برق اتمى هند را عملا فراهم ساخته است. هفته قبل و پس از قطعى شدن تصويب طرح ياد شده در كنگره آمريكا، فرانسه نيز به توافق جداگانه اى با هند براى توسعه برنامه هاى توليد برق هسته اى آن كشور دست يافته بود . هند با نزديكى بيشتر به جامعه جهانى و خروج تدريجى از انزواى ناشى از انجام آزمايش اولين بمب اتمى خود در سال ۱۹۷۴، اينك در راه تبديل شدن به يك قدرت اقتصادى بزرگ قرار گرفته است. طى دو دهه آينده، هند از راه افزايش قدرت توليد، قادر خواهد بود در مقابل چين به يك عامل ايجاد توازن منطقه اى تبديل شود.
در صورت ادامه روند کنونی توليد، و حتی افزايش تعداد سانتريفيوژها در ايران به همين نسبت، تا ۱۵ سال آينده نيز ايران قادر به توليد اورانيوم کافی برای تامين سوخت يک راکتور اتمی با ظرفيت کارخانه در دست احداث بوشهر نيست.
تازه ترين گزارش محمد البرادعى، مديركل آژانس بين المللى انرژى اتمى در باره فعاليت هاى اتمى ايران كه روز دوشنبه، ۱۵ سپتامبر، در وين منتشر شد حاكى از اصرار ايران در ادامه بى اعتنايى به قطعنامه هاى شوراى امنيت داير بر قطع غنى سازى اورانيوم و سر پيچى از قبول ديگر خواسته هاى آن شوراست . در مقايسه با گزارش پيشين البرادعى كه پس از انجام همكارى هاى موسوم به «مداليته» در سال ۲۰۰۷ ميلادى بين ايران و آژانس صورت گرفت، گزارش اخير بسيار منفى و حاكى از تنزل چشمگير سطح همكارى هاى ايران با آژانس است.
هشتمين اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای روز پنجشنبه در شرايطی برگزار شد که روسيه، عضو اصلی سازمان، همچنان درگير مسائل ناشی از بحران گرجستان، و پاکستان عضو ناظر آن، بعد از کنار گذاشتن مشرف در شرف ورود به يک دوران سياسی تازه است . سازمان همکاری شانگهای به ابتکار چين و با هدف توسعه همکاری های منطقه ای اقتصادی مابين کشورهای عضو در پانزدهم ماه ژوئن سال ۲۰۰۱ تشکيل شد. ديگر اعضاء اصلی پيمان عبارتند از روسيه، قزاقستان، قرقيزستان، تاجيکستان و ازبکستان. کشورهای هند، پاکستان، مغولستان، ترکمنستان، ايران و افغانستان نيز به عنوان ناظر در جلسات کنفرانس حضور پيدا می کنند .
محمد مصطفی نجار، وزير دفاع ايران به مناسبت هفته دولت از راه اندازی خط توليد زير دريايی «نيمه سنگين» موسوم به «غدير» خبر داد بدون آنکه مشخصات زير دريايی ياد شده از جمله ، پيشينه و مدل اوليه ساخت، ظرفيت (کلاس) زير دريايی ياد شده، نوع موتور، قدرت محرکه، عملکرد آن در مقايسه با شناور های مشابه توليد کشورهای پيشرفته و يا حتی تعداد در دست توليد اين نوع شناور را مورد اشاره قرار دهد. توسل به شيوه تبليغاتی در معرفی يک سلاح تازه ساز در ايران در حالی صورت می گيرد که دستيابی به کليه اطلاعات فنی پيرامون آن با استفاده از منابع غير محرمانه موجود کاملا امکان پذير است . خبر آغاز به کار خط توليد اين زير دريايی به گونه ای اعلام شد که شائبه آغاز به کار خط توليد جديد و مهمی را در صنايع نظامی ايران ايجاد کند، حال آنکه توليد اين شناور از پنج سال پيش آغاز شده و دو نمونه از آن نيز پيش از اين با استفاده از ظرفيت موسسات فلزکاری بخش خصوصی و همچنين نصب تجهيزات وارداتی (منجمله باتری محرکه- موتور برقی و سيستم رايانه و ناوبری زير آب)، در کارگاه های صنايع نظامی آماده و به آب انداخته شده بودند .
تحولات سياسی در عرصه جهانی دارای خاصيت تاثير گذاری و تاثير پذيری متقابل اند.
ديدار دو روزه اولی هاينونن معاون دبير کل آژانس بين المللی انرژی اتمی از تهران و انجام گفت وگوهايی با مسئولان شورای امنيت ملی ايران و همچنين سازمان انرژی اتمی آن کشور، عليرغم اظهارات رسمی مقامات جمهوری اسلامی داير بر عادی بودن آن و قرار داشتن در قالب همکاری های متعارفی فيمابين، با هدف وادار ساختن تهران به ترک تصميم تازه، داير بر کاهش سطح همکاری با آژانس صورت می گيرد.
مطلب حاضر يادداشت رضا تقی زاده، استاد روابط بین الملل در دانشگاه گلاسکو، درباره تحولات پرونده هسته ای ايران است که از نظر می گذرانيد: دو هفته پس از برگزاری ديدار نمايندگان گروه ۱+۵ و ايران در ژنو، اعضای شورای امنيت و اتحادیه اروپا انتظار داشتند که پاسخ روشنی از تهران داير بر قبول پيشنهادات خود مبنی بر واگذاری امتيازاتی به دولت جمهوری اسلامی در قبال ترک برنامه غنی سازی آن دريافت کنند. در پايان اين مهلت غير رسمی طرفهای مذاکره اصرار داشتند که پاسخ ايران به بسته پيشنهادی به صورت روشن و رسمی ارائه شود.
