اگر برای آمریکایی‌ها، کنترل اسلحه، سوریه و حداقل دستمزد، از جمله موضوعات مهم مناظره روز سه شنبه دموکراتها بودند، برای ایرانی‌ها، یک اظهارنظر دور از انتظار، بیش از هر چیز دیگری، نظرشان را جلب کرد؛ اینکه هیلاری کلینتون بی رودربایستی گفت از اینکه «ایرانی‌ها» با او دشمنند، به خود می‌بالد.
اما ماجرا دقیقا چه بود؟
این مناظره‌ها همیشه پر هستند از لحظاتی که نامزدها پاسخهای روتوش شده‌شان را تحویل می‌دهند. آنها برای این لحظات حسابی تمرین می‌کنند. هر کدامشان مشاورانی دارند که جنبه‌های مختلف یک پاسخ را بررسی می‌کنند. در مواردی از لحن بیان تا حرکات دست و مسیر نگاهشان را از پیش تعیین می‌کنند. به بیان ساده، بخشی از هر کدام از چنین مناظره‌هایی، نمایشی است از پیش طراحی شده که هر کس بهتر اجرایش کند، بخت بیشتری برای برنده شدن دارد.
اما همزمان لحظاتی هم هستند که سئوالاتی غافلگیرکننده مطرح می‌شوند. و دست بر قضا پاسخ به این سئوالات هم می‌توانند به شدت بر سرنوشت نهایی یک نامزد تاثیر بگذارند. ماجرای کلینتون و ایرانی‌ها، در مناظره روز سه شنبه، نتیجه یکی از همین سئوالات برنامه‌ریزی نشده بود.
ریشه این سئوال در نقل قولی بود از فرانکلین روزولت؛ یکی از موفق‌ترین دموکراتهای قرن بیستم که رهبری آمریکا را در جریان جنگ جهانی دوم به دست داشت و اتفاقا در همین دوره، یک بار هم به تهران سفر کرد. روزولت جایی گفته: «من از شما می‌خواهم بر اساس دشمنانی که برای خودم درست کردم، در مورد من قضاوت کنید.»
در جریان مناظره سه‌شنبه، اندرسون کوپر، مجری خوش‌تیپ CNN ابتدا این نقل قول را خواند.
و بعد رو به نامزدها گفت: «هر کدام از شما در جریان فعالیت سیاسی‌تان عده‌ای را رنجانده‌اید. به کدام یک از این دشمن‌ها بیشتر افتخار می‌کنید؟» ظاهرا سئوال عجیبی بود که حتی مخاطبان را به خنده واداشت. اما هر چه بود، هر نامزد به این سئوال به شکلی پاسخ داد.
وقتی نوبت به هیلاری کلینتون رسید، او بر خلاف دیگران که یکی دو دشمن را برشمردند، فهرستی از دشمنان خود را نام برد. او گفت: «علاوه بر انجمن ملی سلاح، شرکتهای بیمه درمانی، شرکتهای داروسازی، ایرانی‌ها، احتمالا جمهوریخواهان.»
احتمالا اشاره خانم کلینتون به تلاشهایش بود که در جریان دوران تصدی وزارت خارجه آمریکا برای کنترل برنامه هسته‌ای ایران صرف کرد و موفق شد با ابزار دیپلماسی، یک جبهه یکپارچه جهانی را علیه فعالیتهای هسته‌ای حکومت ایران ایجاد کند و ابعاد تحریمهای اقتصادی علیه ایران را به شدت افزایش دهد.
هر چه بود، این جمله موجب شد تا تقریبا تمامی خبرگزاریهای فارسی، این بخش از اظهارنظر او را منتشر کنند. ضمن اینکه در شبکه‌های اجتماعی فارسی نیز واکنش به این بخش از مناظره دموکراتها کم نبود؛ واکنشی که از سوی برخی با خشم و نارضایتی همراه بود و برخی نیز تاکید می‌کردند که منظور هیلاری کلینتون، نه ملت ایران بلکه «رژیم جمهوری اسلامی» است. کمابیش شبیه به تفسیری که برخی مقامهای ایرانی از «شعار مرگ بر آمریکا» ارائه می‌کنند و می‌گویند که منظور از این شعار، نه ملت آمریکا، بلکه حکومت این کشور است.
و البته همانقدر که توضیحات مقامهای ایرانی درباره شعار «مرگ بر آمریکا» بخشی از افکار عمومی را در آمریکا قانع نمی‌کند، تفسیرها درباره منظور خانم کلینتون از «ایرانی‌ها» هم برای گروهی از ایرانی‌ها، کافی به نظر نمی‌رسد. خصوصا آنها که معتقدند هویتشان از رژیم حاکم بر ایران جداست و کلینتون برای تاکید بر دشمنی با رژیم ایران، به راحتی می‌توانست در پاسخ بگوید «رژیم ایران» به جای عبارت کلی و فراگیر «ایرانی‌ها».
البته ایرانیانی که از دست خانم کلینتون ناراحتند، این پیش‌فرض را پذیرفته‌اند که «ایرانی‌ها» (به معنای عام اکثریت مردم ایران)، با هیلاری کلینتون دشمنند. که شاید چندان واقع‌بینانه به نظر نرسد.
دستکم برای خانم کلینتون آسان نخواهد بود تا ثابت کند که «ایرانی‌ها» با او دشمنند. اما او شواهد کافی خواهد داشت که نشان بدهد، «رژیم ایران» یا در واقع برخی از مقامهای عالی‌رتبه ایرانی (از رهبر و وزیر گرفته تا نماینده مجلس و امام جمعه) با او دشمنند و علیه او نظرات تندی مطرح کرده‌اند.
رقابت دو نفره
اما مناظره روز سه شنبه به این یک جمله کلینتون درباره ایرانی‌ها خلاصه نشد!
گزارش خبری رادیو فردا را درباره این مناظره و شرح آنچه رخ داد، می‌توانید اینجا بخوانید.
از جمله مسایل مهم مناظره یکی این بود که سه نامزد پایین جدول، لینکلن چیفی (فرماندار سابق رودآیلند)، مارتین اومالی (فرماندار سابق مریلند) و جیم وب (سناتور سابق ایالت ویرجینیا)، کماکان در موقعیت سیاهی‌لشکری باقی ماندند و هیچ کدامشان وضعیتی شبیه به کارلی فیورینا در حزب جمهوریخواه خلق نکردند.
بر اساس نظرسنجی‌ها این سه نفر فعلا هیچ شانسی برای موفقیت ندارند و هر سه آنها حتی از جو بایدن که خود را نامزد نکرده هم عقب‌تر هستند!
دیگر اینکه برنی سندرز، رقیب اصلی هیلاری کلینتون، به قولش عمل کرد و از هر گونه حمله شخصی خودداری کرد. او حتی در جریان بحث درباره «ایمیلهای کلینتون»، از هم‌حزبی خود در برابر جمهوریخواهان دفاع کرد و گفت که برای مردم آمریکا در حال حاضر مسائل مهمتری مطرح است که باید حل و فصل شوند.
این موضع‌گیری سندرز، بازتاب بسیار گسترده‌ای در رسانه‌های آمریکایی یافت و او را در موقعیت اخلاقی برتری قرار داد.
اما هیلاری کلینتون در بحث کنترل اسلحه در آمریکا به صراحت به سندرز تاخت و یادآوری کرد که او در گذشته در این زمینه کم‌کاری کرده است. آقای سندرز هم در پاسخ نتوانست بسیاری از طرفداران محدودیت قوانین حمل اسلحه را راضی کند و به اظهارنظرهای تکراری و کلی بسنده کرد.
در پایان مناظره، بسیاری کلینتون را برنده نهایی خواندند. چون او کماکان در نظرسنجی‌های سراسری اول است و برخی معتقدند در چنین موقعیتی، اشتباه نکردن، بزرگترین پیروزی است. از نظر بسیاری خانم کلینتون اشتباه قابل ملاحظه‌ای نکرد. در برابر سندرز هم حضور موفقی داشت و پاسخهای سریع و صریحی ارئه کرد و هوادارانش را راضی کرد.
مناظره اول دموکراتها اگر یک نتیجه مهم داشت، آن نتیجه این بود که رقابت درون حزبی دموکراتها برای نامزدی انتخابات ریاست جمهوری، هر چند کم تعداد است، اما رقابت آسانی نیست و دوگانه کلینتون - سندرز این پتانسیل را دارد که در نهایت به یک زد و خورد سیاسی جانانه تبدیل شود؛ شبیه به اتفاقی که سال ۲۰۰۸ میلادی میان کلینتون و اوباما رخ داد.
و آخر اینکه در مناظره دموکراتها از لحظات متفاوت ترامپی، خبری نبود. هواداران دموکراتها هم نبود چهرهای شبیه به دونالد ترامپ را تا توانستند توی چشم جمهوریخواهان شرمنده کردند!
مناظره بعدی دموکراتها حدود یکماه دیگر در روز ۱۴ نوامبر (۲۳ آبان) برگزار خواهد شد.
