روزنامههای جهان صنعت، تهران امروز، رسالت و شرق گزارشهایی از «مخالفت بازار ارز با اقدامات دستوری دولت و بانک مرکزی برای کنترل قیمتها» منتشر کردهاند.
روزنامههای مردمسالاری و جهان صنعت در یادداشتهایی به ارزیابی ریشهها و پیامدهای «بحران ارزی» و «تحریم بانک مرکزی» پرداختهاند. روزنامه شرق از «توافق اولیه اتحادیه اروپا برای تحریم نفت ایران» خبر داده، اما روزنامه کیهان وجود هرگونه بحرانی در ایران را رد کرده و نوشته است که «در واقع بحرانی وجود ندارد» و همه مشکلات فعلی ناشی از «عملیات روانی آمریکا، مخالفان داخلی» و «افرادی در درون حاکمیت» علیه جمهوری اسلامی است.
روزنامههای دنیای اقتصاد «نتایج طرح آمارگیری از کاربران اینترنت» را منتشر کرده، و خبر داده است که «ضریب نفوذ اینترنت در ایران ۱۴.۷ درصد» است. روزنامههای ابتکار و روزگار نیز در تیتر یک شماره پنجشنبه گزارشهایی از «تلاش دولت برای راهاندازی اینترنت ملی» و «هزینه سه هزار و ۵۰۰ میلیارد تومانی» این پروژه منتشر کردهاند.
روزنامههای رسالت، تهران امروز و جام جم نیز از اعدام هشت نفر در زنجان و کرمانشاه خبر دادهاند.
مخالفت بازار ارز با اقدامات دستوری دولت و بانک مرکزی
روزنامههای جهان صنعت، تهران امروز، رسالت و شرق گزارشهایی درباره تداوم بیثباتی و مخالفت بازار ارز با اقدامات دستوری دولت برای کاهش قیمت دلار منتشر کردهاند.
روزنامه جهان صنعت در تیتر یک شماره پنجشنبه از «پاسخ بازار به سیاست دستوری بانک مرکزی» خبر داده و نوشته است که «خرید و فروش ارز قفل شد».
به گزارش این روزنامه، پس از اعلام «شروط تازه بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز صرافها دچار سردرگمی شده و عرضه و تقاضا دیروز در بازار تقریبا متوقف شد»، و «فعالان بازار ارز میگویند که دستورالعمل بانک مرکزی آنها را دچار بلاتکلیفی کرده است».
جهان صنعت از قول فعالان بازار ارز میگوید که دولت و بانک مرکزی از یک سو «تلاش میکند قیمت دلار را در بازار آزاد به ۱۴۰۰ تومان برساند، یعنی قیمت دلار آزاد را با نرخ دلار مسافری یکسان کند»، اما «از سوی دیگر عرضه دلار را قطرهچکانی کرده است» و خود بانک مرکزی نیز حاضر نیست دلار را با چنین قیمتی به صرافیها عرضه کند.
این روزنامه همچنین نوشته است که دولت «دستور قطع ارز دولتی» برای «واردات ۱۸۰ کالا» را صادر کرده، و همزمان از «مخالفت بخش خصوصی» با این اقدام دولت خبر داده و از قول اسدالله عسگراولادی، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران و ایران، نوشته است که «واردات ۱۸۰ کالا با ارز صادراتی قیمت ارز را گران میکند و باعث افزایش قاچاق و گرانی میشود».
روزنامه تهران امروز نیز در تیتر شماره پانزدهم دیماه گزارش داده که پس از تعیین نرخ دستوری ارز از سوی بانک مرکزی «صرافان زیر بار نرفته و روز چهارشنبه علاوه بر این که تمایلی به فروش دلار نداشتند» و «بر روی تابلوی قیمتی ارز خود ستون فروش دلار را خالی از قیمت گذاشته و تنها خرید دلار با قیمت ۱۵۸۰ تومان را انجام میدهند».
این روزنامه در عین حال از «آشفتگی در بانک مرکزی برای تصمیمگیری» خبر داده و نوشته است که «خبرهای ضد و نقیض از آشفتگی در تصمیمگیریهای بانک مرکزی این روزها زیاد به گوش میرسد» و «بعد از بحث شایعه تزریق ۲۰۰ میلیون دلار به صرافیها و تکذیب آن از سوی برخی از فعالان بازار، خبرها حاکی از بخشنامه جدید دیگری از سوی بانک مرکزی است که در تصمیمی جدید سهمیه ارز مسافرتی را از ۲ هزار دلار به هزار دلار کاهش داده است».
روزنامه تهران امروز در عین حال درباره آثار تحریمها بر بازار ارز و تجارت از قول محمود بهمنی، رئیس کل بانک مرکزی، نوشته است که «برای حواله کردن پول، نمیتوانیم السی باز کنیم، بنابراین باید از طریق صرافیها و بانکها حواله کنیم، در یک کشور گشایش شده و به کشور دیگری بازگردد و با ۳ بار دور زدن دوباره به کشور بیاید و تمام این موارد هزینههای ما را افزایش میدهد».
روزنامه تهران امروز همچنین خبر داده است که «محمود بهمنی رئیس کل بانک مرکزی، دولت را تهدید به رفتن کرده است» و از قول «یک مقام آگاه» نوشته است که «محمود بهمنی مدیریت بازار ارز، طلا و شبکه بانکی کشور را به برخورداری از آزادی عمل در اتخاذ سیاستهای کارشناسی شده و همکاری دستگاهها و نهادهای مرتبط با بانک مرکزی دانسته است».
روزنامه رسالت که خود در شمار روزنامههای وابسته به جناح حاکم است در شماره پنجشنبه از «فیلتر شدن سایت مثقال، سایت اعلام نرخ ارز و طلا» خبر داده و نوشته است که «سایت مثقال که اطلاعات لحظهای قیمت جهانی طلا و قیمت آن در بازار داخلی و قیمت انواع ارز را نشان میدهد فیلتر شده است».
این روزنامه درباره دلیل فیلتر کردن این سایت تاکید کرده است که «در پی برخی التهابات در بازار سکه و ارز کشور طی چند ماه اخیر و شیوع پدیده دلالی سکه و ارز، میزان مراجعه به سایت مثقال افزایش یافته بود».
روزنامه شرق نیز گزارش داده است که «مجلس شورای اسلامی صبح یکشنبه آینده برای بررسی مشکلات اقتصادی روز بهویژه قیمت ارز جلسه غیرعلنی دارد».
به گزارش این روزنامه، بعد از انتشار نامه احمد توکلی و الیاس نادران دو نماینده مجلس خطاب به علی لاریجانی رئیس مجلس هشتم که «خواستار تشکیل جلسه غیرعلنی»، اما «رسمی» برای بررسی وضعیت اقتصادی کشور شده بودند، روز چهارشنبه امیدوار رضایی عضو هیئت رئیسه مجلس اعلام کرد روز یکشنبه «جلسه غیرعلنی» و «غیررسمی» برای بررسی نوسانات طلا و ارز تشکیل خواهد شد.
روزنامه شرق همزمان از قول احمد توکلی که ریاست مرکز پژوهشهای مجلس را بر عهده دارد نوشته است که «جلسه غیرعلنی معمولی را برای بررسی بازار ارز قبول نداریم» و «خواستار برگزاری «جلسهای فوقالعاده غیرعلنی» اما «رسمی» برای «بازخواست مسئولان، تصمیمگیری، رایگیری و پاسخگویی دقیق وزرا به نمایندگان هستیم».
احمد توکلی تاکید کرده است که در صورت «غیر رسمی» بودن جلسه «نمیتوان تصمیمی گرفت و مسئولان نیز خود را ملزم به قانون برای ارائه گزارش درست نمیدانند».
ریشههای بحران ارزی؛ تحریم بانک مرکزی و رانتخواری دولتیها
روزنامههای مردمسالاری و جهان صنعت طی یادداشتهایی به ارزیابی ریشهها و پیامدهای «بحران ارزی» و «تحریم بانک مرکزی» پرداختهاند.
روزنامه مردمسالاری طی سرمقالهای با تیتر «چرا چنین شد؟» نوشته است که «بعد از این که چند روز پیش اعلام شد که باراک اوباما قانون تحریم بانک مرکزی ایران را امضا کرده است، بازار ارز و طلا که طی ماههای اخیر وضعیت نابهسامانی داشت، به شدت دچار جو روانی ناشی از اعلام این دستور شد و نوسانات عجیب و غریب نرخ دلار، تمام بخشهای مختلف اقتصاد کشور را تحتالشعاع قرار داد».
محمدحسین روانبخش در سرمقاله این روزنامه یادآوری کرده است که «مقامات مختلف سیاسی و اقتصادی ایران تاکید داشتند که قانون مزبور کارایی چندانی ندارد، اما این سخنان و تحلیلها تقریبا هیچ تاثیری نداشت و مورد توجه کسی قرار نگرفت» و اکنون «باید پرسیده شود که واقعا چرا باید یک چنین خبری چنین تاثیر روانی بر اقتصاد ایران داشته باشد و کسی نتواند به مردم اطمینان دهد که اتفاقی نمیافتد یا اتفاقی که در پی اجرای چنین قانونی از طرف غرب میافتد چنین نیست که ظرف دو سه روز دلار را ۲۵ درصد گران کند؟!»
سرمقالهنویس روزنامه مردمسالاری با مروری بر وعدههای مکرر رئیس کل بانک مرکزی و دیگر مقامهای دولتی برای کاهش دو روزه قیمت سکه و دلار و عملی نشدن هیچ یک از این وعدهها، یادآوری کرده است که «سیزدهم مهرماه که دلار ۱۲۵۰ تومان بود، محمود احمدینژاد گفته بود: «ما آن قدر ذخیره ارزی داریم که تمام نیازهای کشور، تمام واردات کشور و مسافرتهای کشور را به خوبی انجام دهیم، و الان یک دلار آمریکا در اقتصاد ما به اندازه ۹۰۰ تومان هم نمیارزد»، و ادامه میدهد که «حالا ولی در روزهایی که دلار نوسانی بین۱۵۰۰ تا ۱۸۰۰ تومان دارد، دولت خودش این دلار را که ۹۰۰ تومان نمیارزد، گران کرده و به مسافران ۱۲۷۰ تومان میفروشد» و «مرتب دستور و ماموریت داده میشود که فورا بازار ارز ساماندهی شود».
روزنامه مردمسالاری همچنین نوشته است که «آمارسازیها، وعدههای تکراری، انکار مشکلات، فرافکنیهای عجیب و غریب، اصرار بر اشتباهات فاحش» مقامات دولتی بسیار بیشتر از این حرفها است و همه اینها از چشم مردم دور نمیماند و نتیجه این میشود که شده است».
حسین وثوقی ایرانی عضو هیئت نمایندگان اتاق ایران طی یادداشتی در روزنامه جهان صنعت درباره «دلایل افزایش قیمت ارز» نوشته است که «در حالی که تفاوت بین نرخ ارز بازار و بانک مرکزی ۴۰۰ تومان است و سالانه ۷۰ میلیارد دلار در اختیار واردکنندگان قرارمیگیرد، فرض کنیم این شرایط در نیمه دوم سال برقرار بوده و در این میان ۱۴ هزار میلیارد تومان رانت در فضای ارزی کشور ایجاد شده است، یعنی بیش از چهار برابر بزرگترین فساد مالی کشور».
این عضو اتاق بازرگانی ایران با تاکید بر این که «افزایش نرخ ارز به سود اقتصاد ایران و به ویژه صادرات کشور است» نوشته است که «آن چه امروز مایه اعتراض فعالان اقتصادی کشور و دلسوزان جامعه است، افزایش قیمت و گرانی دلار نیست، موضوع بحث امروز ما دو قسم است؛ یکی افزایش ناگهانی با شیب تند و دیگری نوسان و بالا پایین شدن قیمت ارز».
او «بالا بودن حجم نقدینگی»، «کاهش سود سپردهها در بسته پولی- مالی سال ۱۳۹۰»، «قطع ارتباط تجاری با امارات»، «نگرانی مردم برای حفظ سرمایه»، «تامین کسری بودجه دولت در ماههای پایانی سال»، «بورسبازی و رانتخواری» و همچنین «نگرانی بانک مرکزی از عوارض تحریم» به عنوان دلایل بحران ارزی در ایران نام برده و نوشته است که «با افزایش تحریمها به نظر میرسد بانک مرکزی در تزریق دلارهای موجود در خزانه به بازار حساسیت بیشتری نشان میدهد و شاید با توجه به آیندهنگری که لازمه هر بنگاه اقتصادی است از تزریق بیشتر دلار به بازار خودداری میکند و این امر میتواند اصلیترین علت کمبود دلار و افزایش نرخ آن باشد».
کیهان: در ایران بحرانی وجود ندارد، عملیات روانی است
روزنامه شرق از معدود روزنامههای ایران است که در شماره پنجشنبه خبر «توافق اولیه اتحادیه اروپا برای تحریم نفت ایران» را البته به عنوان خبری کوتاه در صفحات میانی منتشر کرده، و نوشته است که «دیپلماتها گفتهاند که دولتهای اروپایی در مورد منع واردات نفت خام ایران به اتحادیه اروپا به توافق اولیه دست یافتهاند، اما هنوز در مورد زمان اعمال چنین ممنوعیتی تصمیم نگرفتهاند».
همزمان اما روزنامه کیهان که تحت نظر نماینده علی خامنهای منتشر میشود طی سرمقالهای با تیتر «چه چیز بحرانی است؟» وجود هر گونه بحران در ایران را رد کرده و نوشته است که «در واقع بحرانی وجود ندارد، اما این که مردم باور کنند اوضاع بحرانی است پروژهای حیاتی برای بازیگرانی بسیار باانگیزه و پای کار است».
این روزنامه وابسته به جناح حاکم نوشته است که «ظرف هفتههای گذشته مجموعهای از علائم و نشانهها در فضای سیاسی و اقتصادی کشور ظاهر شده که سرجمع همه آنها القای وضعیت بحرانی در کشور بوده است» و البته این روزنامه ادعا کرده است که «آمریکا» و «جریان فتنه در داخل و خارج بیشترین سود را از بحرانی جلوه دادن فضای کشور میبرند».
کیهان در ادامه نوشته است که «ابتدا یک سناریوی هماهنگ از خارج از ایران کلید خورد که تهران را به انجام اقدامات تروریستی، دست داشتن در حادثه ۱۱ سپتامبر، تلاش برای ساخت سلاح هستهای و نقض جدی حقوق بشر متهم میکرد» و «پس از آن موجی از تهدید ایران به حمله نظامی به راه افتاد و مقامهای رسمی در جاهایی مانند آمریکا و اسرائیل که عموما از اظهار نظر درباره چنین موضوعاتی خودداری میکنند حتی درباره زمان اقدام احتمالی علیه ایران (کمتر از ۹ ماه) هم اعلام نظر کردند» و «پس از آن، دولت آمریکا تقریبا با عجله بانک مرکزی ایران را تحریم کرد و در حالی که خود میدانست چنین اقدامی عملا غیرممکن است، از امضای اسناد حقوقی مربوط به آن امتناع نکرد».
این روزنامه نوشته است که «گام بعدی انتشار مجموعهای از اخبار بود در این باره که اتحادیه اروپا در آستانه اجماع درباره تحریم نفتی ایران تا حدود یک ماه دیگر است و در این صورت ایران از بخش بزرگی از درآمد نفت خود محروم خواهد شد» و «در مرحله بعد خبرهایی منتشر شد مبنی بر این که آمریکاییها مرخصی آن دسته از نیروهای نظامی خود را که خلیج فارس و خاورمیانه محل ماموریت آنهاست لغو کردهاند و یک زیردریایی اتمی مجهز به موشکهای بالستیک هستهای هم در راه خلیج فارس است» و در کنار همه اینها «نوعی التهاب در بازار ارز ایران پدید آمد که منابع غربی بلافاصله آن را به تاثیر تحریمها بر اقتصاد ایران بهویژه تحریم بانک مرکزی ربط دادند» و از سوی دیگر «رزمایش ارتش در تنگه هرمز را هم که در واقع تمرین عملی مسدود کردن این تنگه بود ناشی از» تاثیر فشارها «بر ایران ارزیابی کردهاند» و در داخل نیز «جریان فتنه عملا انتخابات مجلس نهم را تحریم کرد، ولو این که به دلایلی ترجیح میداد واژه تحریم را به کار نبرد».
کیهان به رغم توصیف چنین فضایی، ادعا کرده است که «بخش بزرگی از آن چه اکنون در محیط امنیتی ایران میبینیم عملیات روانی است نه اقدام واقعی و آمریکاییها میخواهند از تهدید نتیجه بگیرند نه اقدام، چرا که هزینه اقدام بسیار بالاست» و با چنین مقدمهای نتیجه گرفته است که «جریان فتنه تصور میکند تنها در صورتی میتواند امیدوار به بازگشت دوباره به صحنه سیاسی باشد که وضعیت کشور به اندازه کافی بحرانی جلوه داده شود».
این روزنامه نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی البته نوشته است که «گروه سوم جریانی درون برخی بخشهای حاکمیت است که اساسا تداوم بحران را شرط لازم حیات خود میداند و کاملا مراقب است مبادا اوضاع کشور زمانی حتی به مدت چند هفته آرام بگیرد».
کیهان همچنین ادعا کرده است که «جریان انحرافی» نیز «تصور میکند بحران برای آن حاشیه امنیت ایجاد خواهد کرد و میتواند با هزینه حداقل به اجرای پروژههای خود بپردازد» و «منحرفان تصور میکنند اگر وضعیت کشور بحرانی جلوه داده شود آنها در موقعیتی خواهند بود که استدلال کنند راه حل همه این مشکلات نزدیک شدن به غرب و مذاکره با آمریکاست و به این ترتیب نظام را برای تعدیل خط قرمز پر رنگ و راهبردیاش در این باره تحت فشار بگذارد».
«ضریب نفوذ اینترنت در ایران ۱۴.۷ درصد اعلام شد»
روزنامههای دنیای اقتصاد، ابتکار و روزگار در شماره پنجشنبه گزارشهایی از «تازهترین آمار از کاربران اینترنت در ایران» و «تلاش دولت برای راهاندازی اینترنت ملی» را منتشر کردهاند.
روزنامه دنیای اقتصاد از انتشار «نتایج طرح آمارگیری از کاربران اینترنت در سال ۱۳۸۹ توسط مرکز آمار ایران» خبر داده و نوشته است که بر اساس این آمار «۸۵ درصد مردم ایران به اینترنت دسترسی ندارند».
به گزارش این روزنامه، تازهترین گزارش از «میزان دسترسی کاربران ایرانی به اینترنت» نشان میدهد «میزان ضریب نفوذ اینترنت در کشور ۱۴.۷ درصد است، و حداقل ۸۵ درصد مردم در ایران به اینترنت دسترسی ندارند و از میان کاربران فعلی نیز بخش عمده در اختیار کاربران دایل-آپ است»، و البته «بخش عمده کاربران ایرانی از منزل به اینترنت متصل میشوند».
این روزنامه به نقل از مرکز آمار ایران نوشته است که از جمعیت ۷۴ میلیون و ۸۰۰ هزار نفری ایران «تعداد کاربران این شبکه ۱۱ میلیون نفر است»، و «سرشماری جدید مرکز آمار ایران نشان میدهد همچنین تعداد خانوارهای شهری دارای اینترنت ۲۷.۳ و خانوارهای روستایی متصل به اینترنت ۴.۹ درصد است».
روزنامه دنیای اقتصاد تاکید کرده است که «آمارهای جدید مرکز آمار ایران نشاندهنده عقبماندگی شدید ایران در زمینه توسعه اینترنت است» و این آمارهای تازه «با آمارهایی که پیش از این توسط وزارت ارتباطات و سازمان فناوری اطلاعات منتشر میشد، کاملا منافات دارد»، چرا که «فرمولنویسان در شرکت فناوری اطلاعات و وزارت ارتباطات تا آنجا پیش رفته بودند که ایران را دارای بالاترین تعداد کاربران در میان کشورهای منطقه و همسایگان معرفی میکردند، اما اکنون حقایق آماری چیز دیگری میگویند».
روزنامه ابتکار تیتر یک شماره پانزدهم دیماه را به «پشت صحنه کاهش سرعت اینترنت» و اقدامات دولت برای راهاندازی «اینترنت ملی» با «هزینه ۳۵۰۰ میلیارد تومانی» اختصاص داده است.
این روزنامه نوشته است که از هفتهها پیش و «پس از کند شدن بسیار زیاد سرعت اینترنت در ایران» خبری بر سر زبانها افتاده که «اینترنت ملی جایگزین اینترنت جهانی میشود» و در هفته جاری نیز «پایگاه اطلاعرسانی دولت خبر از مهمترین دستاورد راهاندازی پروژه اینترنت ملی داد».
ابتکار همچنین خبر داده است که رضا تقیپور وزیر ارتباطات و فناوری در دولت احمدینژاد روز چهارشنبه «راهاندازی اینترنت ملی را یکی از مهمترین خدمات دولت الکترونیک» توصیف کرده، اما گفته که راهاندازی این شبکه «۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان هزینه دارد» و «در صورتی که بتوانیم تمامی اعتبارات این پروژه را به صورت یکجا دریافت کنیم، زمانبندی اجرای این پروژه به طور قطع تغییر خواهد کرد»، اما «در صورتی که این مبلغ به مرور در اختیار ما قرار گیرد، هر سال بخشی از این پروژه عملیاتی خواهد شد».
روزنامه روزگار نیز در تیتر یک شماره پنجشنبه خبر داده است که «دولت به صورت تلویحی راهاندازی اینترنت ملی را تایید و آن را ضربهای غافلگیرکننده به آمریکا» توصیف کرده است.
به نوشته این روزنامه، پایگاه اطلاعرسانی دولت دهم تاکید کرده است که «پروژه اینترنت ملی، آمریکا را بهعنوان قلب و مغز سیستم سایبری جهان با نگرانیهایی مواجه کرده است که دستیابی به اهداف خود از طریق جنگ نرم علیه جمهوری اسلامی را بسی دشوارتر از پیش و با هزینههای جبرانناپذیرتر خواهد دید».
روزنامه روزگار در عین حال به اقدامات بینالمللی و تکنولوژِیهای نو برای مقابله با اقدامات دولتها در محدود کردن اینترنت و از جمله به «اینترنت چمدانی»، «اینترنت غیرقابل کشف»، «اینترنت سایه» و «اینترنت نامرئی» نیز اشاره کرده است.
این روزنامه همزمان خبر داده است که رضا تقیپور وزیر ارتباطات روز چهارشنبه گفت که عنوان «اینترنت ملی، درست نیست» و «برابر تکلیف قانون برنامه پنجم، تکلیف به راهاندازی شبکه ملی اطلاعات داریم».
وزیر ارتباطات البته گفته است که «امید است که تا پایان سال فاز اول شبکه ملی اطلاعات را اجرا کنیم که مزیت آن برای سایتهای داخلی پهنای باند بیشتر و امنیت آن است».
اعدام ۸ نفر در زنجان و کرمانشاه
روزنامه رسالت از اعدام پنج نفر به اتهام قاچاق مواد مخدر در زنجان خبر داده و نوشته است که «پنج نفر به اتهام قاچاق و نگهداری مواد مخدر پس از تأیید حکم توسط دیوان عالی کشور در زنجان اعدام شدند».
این روزنامه اسامی اعدامشدگان را اعلام نکرده، اما نوشته است که «این پنج نفر به جرم، خرید و فروش، حمل و نگهداری» مواد مخدر دستگیر شده بودند، و «پس از محاکمه و تأیید حکم در دیوان عالی کشور و انجام تشریفات قانونی در زندان مرکزی زنجان به دار آویخته شدند».
روزنامههای تهران امروز و جام جم نیز از «اعدام سه نفر» در میدان آزادی کرمانشاه در بامداد پنجشنبه ۱۵ دیماه خبر دادهاند.
این روزنامهها به نقل از «دادگستری استان کرمانشاه» گزارش دادهاند که این سه اعدامی «در ۲۶ مرداد ماه سال جاری، خودرو حامل پول بانک سپه کرمانشاه را در خیابان سعدی مورد حمله مسلحانه قرار داده بودند و علاوه بر کشتن سه تن از ماموران بانک، مبلغ ۲۱۷ میلیون تومان را نیز به سرقت بردند».
به نوشته روزنامه تهران امروز، یک نفر از متهمان پیشتر طی درگیری با ماموران کشته شده بود و سه نفر از آنها نیز بنا بر اعلام دادگستری کرمانشاه «صبح پنجشنبه ۱۵ دیماه در میدان آزادی شهر کرمانشاه» و در «ملاء عام» اعدام شدند.
روزنامههای مردمسالاری و جهان صنعت در یادداشتهایی به ارزیابی ریشهها و پیامدهای «بحران ارزی» و «تحریم بانک مرکزی» پرداختهاند. روزنامه شرق از «توافق اولیه اتحادیه اروپا برای تحریم نفت ایران» خبر داده، اما روزنامه کیهان وجود هرگونه بحرانی در ایران را رد کرده و نوشته است که «در واقع بحرانی وجود ندارد» و همه مشکلات فعلی ناشی از «عملیات روانی آمریکا، مخالفان داخلی» و «افرادی در درون حاکمیت» علیه جمهوری اسلامی است.
روزنامههای دنیای اقتصاد «نتایج طرح آمارگیری از کاربران اینترنت» را منتشر کرده، و خبر داده است که «ضریب نفوذ اینترنت در ایران ۱۴.۷ درصد» است. روزنامههای ابتکار و روزگار نیز در تیتر یک شماره پنجشنبه گزارشهایی از «تلاش دولت برای راهاندازی اینترنت ملی» و «هزینه سه هزار و ۵۰۰ میلیارد تومانی» این پروژه منتشر کردهاند.
روزنامههای رسالت، تهران امروز و جام جم نیز از اعدام هشت نفر در زنجان و کرمانشاه خبر دادهاند.
مخالفت بازار ارز با اقدامات دستوری دولت و بانک مرکزی
روزنامههای جهان صنعت، تهران امروز، رسالت و شرق گزارشهایی درباره تداوم بیثباتی و مخالفت بازار ارز با اقدامات دستوری دولت برای کاهش قیمت دلار منتشر کردهاند.
روزنامه جهان صنعت در تیتر یک شماره پنجشنبه از «پاسخ بازار به سیاست دستوری بانک مرکزی» خبر داده و نوشته است که «خرید و فروش ارز قفل شد».
به گزارش این روزنامه، پس از اعلام «شروط تازه بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز صرافها دچار سردرگمی شده و عرضه و تقاضا دیروز در بازار تقریبا متوقف شد»، و «فعالان بازار ارز میگویند که دستورالعمل بانک مرکزی آنها را دچار بلاتکلیفی کرده است».
جهان صنعت از قول فعالان بازار ارز میگوید که دولت و بانک مرکزی از یک سو «تلاش میکند قیمت دلار را در بازار آزاد به ۱۴۰۰ تومان برساند، یعنی قیمت دلار آزاد را با نرخ دلار مسافری یکسان کند»، اما «از سوی دیگر عرضه دلار را قطرهچکانی کرده است» و خود بانک مرکزی نیز حاضر نیست دلار را با چنین قیمتی به صرافیها عرضه کند.
این روزنامه همچنین نوشته است که دولت «دستور قطع ارز دولتی» برای «واردات ۱۸۰ کالا» را صادر کرده، و همزمان از «مخالفت بخش خصوصی» با این اقدام دولت خبر داده و از قول اسدالله عسگراولادی، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران و ایران، نوشته است که «واردات ۱۸۰ کالا با ارز صادراتی قیمت ارز را گران میکند و باعث افزایش قاچاق و گرانی میشود».
روزنامه تهران امروز نیز در تیتر شماره پانزدهم دیماه گزارش داده که پس از تعیین نرخ دستوری ارز از سوی بانک مرکزی «صرافان زیر بار نرفته و روز چهارشنبه علاوه بر این که تمایلی به فروش دلار نداشتند» و «بر روی تابلوی قیمتی ارز خود ستون فروش دلار را خالی از قیمت گذاشته و تنها خرید دلار با قیمت ۱۵۸۰ تومان را انجام میدهند».
این روزنامه در عین حال از «آشفتگی در بانک مرکزی برای تصمیمگیری» خبر داده و نوشته است که «خبرهای ضد و نقیض از آشفتگی در تصمیمگیریهای بانک مرکزی این روزها زیاد به گوش میرسد» و «بعد از بحث شایعه تزریق ۲۰۰ میلیون دلار به صرافیها و تکذیب آن از سوی برخی از فعالان بازار، خبرها حاکی از بخشنامه جدید دیگری از سوی بانک مرکزی است که در تصمیمی جدید سهمیه ارز مسافرتی را از ۲ هزار دلار به هزار دلار کاهش داده است».
روزنامه تهران امروز در عین حال درباره آثار تحریمها بر بازار ارز و تجارت از قول محمود بهمنی، رئیس کل بانک مرکزی، نوشته است که «برای حواله کردن پول، نمیتوانیم السی باز کنیم، بنابراین باید از طریق صرافیها و بانکها حواله کنیم، در یک کشور گشایش شده و به کشور دیگری بازگردد و با ۳ بار دور زدن دوباره به کشور بیاید و تمام این موارد هزینههای ما را افزایش میدهد».
روزنامه تهران امروز همچنین خبر داده است که «محمود بهمنی رئیس کل بانک مرکزی، دولت را تهدید به رفتن کرده است» و از قول «یک مقام آگاه» نوشته است که «محمود بهمنی مدیریت بازار ارز، طلا و شبکه بانکی کشور را به برخورداری از آزادی عمل در اتخاذ سیاستهای کارشناسی شده و همکاری دستگاهها و نهادهای مرتبط با بانک مرکزی دانسته است».
روزنامه رسالت که خود در شمار روزنامههای وابسته به جناح حاکم است در شماره پنجشنبه از «فیلتر شدن سایت مثقال، سایت اعلام نرخ ارز و طلا» خبر داده و نوشته است که «سایت مثقال که اطلاعات لحظهای قیمت جهانی طلا و قیمت آن در بازار داخلی و قیمت انواع ارز را نشان میدهد فیلتر شده است».
این روزنامه درباره دلیل فیلتر کردن این سایت تاکید کرده است که «در پی برخی التهابات در بازار سکه و ارز کشور طی چند ماه اخیر و شیوع پدیده دلالی سکه و ارز، میزان مراجعه به سایت مثقال افزایش یافته بود».
روزنامه شرق نیز گزارش داده است که «مجلس شورای اسلامی صبح یکشنبه آینده برای بررسی مشکلات اقتصادی روز بهویژه قیمت ارز جلسه غیرعلنی دارد».
به گزارش این روزنامه، بعد از انتشار نامه احمد توکلی و الیاس نادران دو نماینده مجلس خطاب به علی لاریجانی رئیس مجلس هشتم که «خواستار تشکیل جلسه غیرعلنی»، اما «رسمی» برای بررسی وضعیت اقتصادی کشور شده بودند، روز چهارشنبه امیدوار رضایی عضو هیئت رئیسه مجلس اعلام کرد روز یکشنبه «جلسه غیرعلنی» و «غیررسمی» برای بررسی نوسانات طلا و ارز تشکیل خواهد شد.
روزنامه شرق همزمان از قول احمد توکلی که ریاست مرکز پژوهشهای مجلس را بر عهده دارد نوشته است که «جلسه غیرعلنی معمولی را برای بررسی بازار ارز قبول نداریم» و «خواستار برگزاری «جلسهای فوقالعاده غیرعلنی» اما «رسمی» برای «بازخواست مسئولان، تصمیمگیری، رایگیری و پاسخگویی دقیق وزرا به نمایندگان هستیم».
احمد توکلی تاکید کرده است که در صورت «غیر رسمی» بودن جلسه «نمیتوان تصمیمی گرفت و مسئولان نیز خود را ملزم به قانون برای ارائه گزارش درست نمیدانند».
ریشههای بحران ارزی؛ تحریم بانک مرکزی و رانتخواری دولتیها
روزنامههای مردمسالاری و جهان صنعت طی یادداشتهایی به ارزیابی ریشهها و پیامدهای «بحران ارزی» و «تحریم بانک مرکزی» پرداختهاند.
روزنامه مردمسالاری طی سرمقالهای با تیتر «چرا چنین شد؟» نوشته است که «بعد از این که چند روز پیش اعلام شد که باراک اوباما قانون تحریم بانک مرکزی ایران را امضا کرده است، بازار ارز و طلا که طی ماههای اخیر وضعیت نابهسامانی داشت، به شدت دچار جو روانی ناشی از اعلام این دستور شد و نوسانات عجیب و غریب نرخ دلار، تمام بخشهای مختلف اقتصاد کشور را تحتالشعاع قرار داد».
محمدحسین روانبخش در سرمقاله این روزنامه یادآوری کرده است که «مقامات مختلف سیاسی و اقتصادی ایران تاکید داشتند که قانون مزبور کارایی چندانی ندارد، اما این سخنان و تحلیلها تقریبا هیچ تاثیری نداشت و مورد توجه کسی قرار نگرفت» و اکنون «باید پرسیده شود که واقعا چرا باید یک چنین خبری چنین تاثیر روانی بر اقتصاد ایران داشته باشد و کسی نتواند به مردم اطمینان دهد که اتفاقی نمیافتد یا اتفاقی که در پی اجرای چنین قانونی از طرف غرب میافتد چنین نیست که ظرف دو سه روز دلار را ۲۵ درصد گران کند؟!»
سرمقالهنویس روزنامه مردمسالاری با مروری بر وعدههای مکرر رئیس کل بانک مرکزی و دیگر مقامهای دولتی برای کاهش دو روزه قیمت سکه و دلار و عملی نشدن هیچ یک از این وعدهها، یادآوری کرده است که «سیزدهم مهرماه که دلار ۱۲۵۰ تومان بود، محمود احمدینژاد گفته بود: «ما آن قدر ذخیره ارزی داریم که تمام نیازهای کشور، تمام واردات کشور و مسافرتهای کشور را به خوبی انجام دهیم، و الان یک دلار آمریکا در اقتصاد ما به اندازه ۹۰۰ تومان هم نمیارزد»، و ادامه میدهد که «حالا ولی در روزهایی که دلار نوسانی بین۱۵۰۰ تا ۱۸۰۰ تومان دارد، دولت خودش این دلار را که ۹۰۰ تومان نمیارزد، گران کرده و به مسافران ۱۲۷۰ تومان میفروشد» و «مرتب دستور و ماموریت داده میشود که فورا بازار ارز ساماندهی شود».
روزنامه مردمسالاری همچنین نوشته است که «آمارسازیها، وعدههای تکراری، انکار مشکلات، فرافکنیهای عجیب و غریب، اصرار بر اشتباهات فاحش» مقامات دولتی بسیار بیشتر از این حرفها است و همه اینها از چشم مردم دور نمیماند و نتیجه این میشود که شده است».
حسین وثوقی ایرانی عضو هیئت نمایندگان اتاق ایران طی یادداشتی در روزنامه جهان صنعت درباره «دلایل افزایش قیمت ارز» نوشته است که «در حالی که تفاوت بین نرخ ارز بازار و بانک مرکزی ۴۰۰ تومان است و سالانه ۷۰ میلیارد دلار در اختیار واردکنندگان قرارمیگیرد، فرض کنیم این شرایط در نیمه دوم سال برقرار بوده و در این میان ۱۴ هزار میلیارد تومان رانت در فضای ارزی کشور ایجاد شده است، یعنی بیش از چهار برابر بزرگترین فساد مالی کشور».
این عضو اتاق بازرگانی ایران با تاکید بر این که «افزایش نرخ ارز به سود اقتصاد ایران و به ویژه صادرات کشور است» نوشته است که «آن چه امروز مایه اعتراض فعالان اقتصادی کشور و دلسوزان جامعه است، افزایش قیمت و گرانی دلار نیست، موضوع بحث امروز ما دو قسم است؛ یکی افزایش ناگهانی با شیب تند و دیگری نوسان و بالا پایین شدن قیمت ارز».
او «بالا بودن حجم نقدینگی»، «کاهش سود سپردهها در بسته پولی- مالی سال ۱۳۹۰»، «قطع ارتباط تجاری با امارات»، «نگرانی مردم برای حفظ سرمایه»، «تامین کسری بودجه دولت در ماههای پایانی سال»، «بورسبازی و رانتخواری» و همچنین «نگرانی بانک مرکزی از عوارض تحریم» به عنوان دلایل بحران ارزی در ایران نام برده و نوشته است که «با افزایش تحریمها به نظر میرسد بانک مرکزی در تزریق دلارهای موجود در خزانه به بازار حساسیت بیشتری نشان میدهد و شاید با توجه به آیندهنگری که لازمه هر بنگاه اقتصادی است از تزریق بیشتر دلار به بازار خودداری میکند و این امر میتواند اصلیترین علت کمبود دلار و افزایش نرخ آن باشد».
کیهان: در ایران بحرانی وجود ندارد، عملیات روانی است
روزنامه شرق از معدود روزنامههای ایران است که در شماره پنجشنبه خبر «توافق اولیه اتحادیه اروپا برای تحریم نفت ایران» را البته به عنوان خبری کوتاه در صفحات میانی منتشر کرده، و نوشته است که «دیپلماتها گفتهاند که دولتهای اروپایی در مورد منع واردات نفت خام ایران به اتحادیه اروپا به توافق اولیه دست یافتهاند، اما هنوز در مورد زمان اعمال چنین ممنوعیتی تصمیم نگرفتهاند».
همزمان اما روزنامه کیهان که تحت نظر نماینده علی خامنهای منتشر میشود طی سرمقالهای با تیتر «چه چیز بحرانی است؟» وجود هر گونه بحران در ایران را رد کرده و نوشته است که «در واقع بحرانی وجود ندارد، اما این که مردم باور کنند اوضاع بحرانی است پروژهای حیاتی برای بازیگرانی بسیار باانگیزه و پای کار است».
این روزنامه وابسته به جناح حاکم نوشته است که «ظرف هفتههای گذشته مجموعهای از علائم و نشانهها در فضای سیاسی و اقتصادی کشور ظاهر شده که سرجمع همه آنها القای وضعیت بحرانی در کشور بوده است» و البته این روزنامه ادعا کرده است که «آمریکا» و «جریان فتنه در داخل و خارج بیشترین سود را از بحرانی جلوه دادن فضای کشور میبرند».
کیهان در ادامه نوشته است که «ابتدا یک سناریوی هماهنگ از خارج از ایران کلید خورد که تهران را به انجام اقدامات تروریستی، دست داشتن در حادثه ۱۱ سپتامبر، تلاش برای ساخت سلاح هستهای و نقض جدی حقوق بشر متهم میکرد» و «پس از آن موجی از تهدید ایران به حمله نظامی به راه افتاد و مقامهای رسمی در جاهایی مانند آمریکا و اسرائیل که عموما از اظهار نظر درباره چنین موضوعاتی خودداری میکنند حتی درباره زمان اقدام احتمالی علیه ایران (کمتر از ۹ ماه) هم اعلام نظر کردند» و «پس از آن، دولت آمریکا تقریبا با عجله بانک مرکزی ایران را تحریم کرد و در حالی که خود میدانست چنین اقدامی عملا غیرممکن است، از امضای اسناد حقوقی مربوط به آن امتناع نکرد».
این روزنامه نوشته است که «گام بعدی انتشار مجموعهای از اخبار بود در این باره که اتحادیه اروپا در آستانه اجماع درباره تحریم نفتی ایران تا حدود یک ماه دیگر است و در این صورت ایران از بخش بزرگی از درآمد نفت خود محروم خواهد شد» و «در مرحله بعد خبرهایی منتشر شد مبنی بر این که آمریکاییها مرخصی آن دسته از نیروهای نظامی خود را که خلیج فارس و خاورمیانه محل ماموریت آنهاست لغو کردهاند و یک زیردریایی اتمی مجهز به موشکهای بالستیک هستهای هم در راه خلیج فارس است» و در کنار همه اینها «نوعی التهاب در بازار ارز ایران پدید آمد که منابع غربی بلافاصله آن را به تاثیر تحریمها بر اقتصاد ایران بهویژه تحریم بانک مرکزی ربط دادند» و از سوی دیگر «رزمایش ارتش در تنگه هرمز را هم که در واقع تمرین عملی مسدود کردن این تنگه بود ناشی از» تاثیر فشارها «بر ایران ارزیابی کردهاند» و در داخل نیز «جریان فتنه عملا انتخابات مجلس نهم را تحریم کرد، ولو این که به دلایلی ترجیح میداد واژه تحریم را به کار نبرد».
کیهان به رغم توصیف چنین فضایی، ادعا کرده است که «بخش بزرگی از آن چه اکنون در محیط امنیتی ایران میبینیم عملیات روانی است نه اقدام واقعی و آمریکاییها میخواهند از تهدید نتیجه بگیرند نه اقدام، چرا که هزینه اقدام بسیار بالاست» و با چنین مقدمهای نتیجه گرفته است که «جریان فتنه تصور میکند تنها در صورتی میتواند امیدوار به بازگشت دوباره به صحنه سیاسی باشد که وضعیت کشور به اندازه کافی بحرانی جلوه داده شود».
این روزنامه نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی البته نوشته است که «گروه سوم جریانی درون برخی بخشهای حاکمیت است که اساسا تداوم بحران را شرط لازم حیات خود میداند و کاملا مراقب است مبادا اوضاع کشور زمانی حتی به مدت چند هفته آرام بگیرد».
کیهان همچنین ادعا کرده است که «جریان انحرافی» نیز «تصور میکند بحران برای آن حاشیه امنیت ایجاد خواهد کرد و میتواند با هزینه حداقل به اجرای پروژههای خود بپردازد» و «منحرفان تصور میکنند اگر وضعیت کشور بحرانی جلوه داده شود آنها در موقعیتی خواهند بود که استدلال کنند راه حل همه این مشکلات نزدیک شدن به غرب و مذاکره با آمریکاست و به این ترتیب نظام را برای تعدیل خط قرمز پر رنگ و راهبردیاش در این باره تحت فشار بگذارد».
«ضریب نفوذ اینترنت در ایران ۱۴.۷ درصد اعلام شد»
روزنامههای دنیای اقتصاد، ابتکار و روزگار در شماره پنجشنبه گزارشهایی از «تازهترین آمار از کاربران اینترنت در ایران» و «تلاش دولت برای راهاندازی اینترنت ملی» را منتشر کردهاند.
روزنامه دنیای اقتصاد از انتشار «نتایج طرح آمارگیری از کاربران اینترنت در سال ۱۳۸۹ توسط مرکز آمار ایران» خبر داده و نوشته است که بر اساس این آمار «۸۵ درصد مردم ایران به اینترنت دسترسی ندارند».
به گزارش این روزنامه، تازهترین گزارش از «میزان دسترسی کاربران ایرانی به اینترنت» نشان میدهد «میزان ضریب نفوذ اینترنت در کشور ۱۴.۷ درصد است، و حداقل ۸۵ درصد مردم در ایران به اینترنت دسترسی ندارند و از میان کاربران فعلی نیز بخش عمده در اختیار کاربران دایل-آپ است»، و البته «بخش عمده کاربران ایرانی از منزل به اینترنت متصل میشوند».
این روزنامه به نقل از مرکز آمار ایران نوشته است که از جمعیت ۷۴ میلیون و ۸۰۰ هزار نفری ایران «تعداد کاربران این شبکه ۱۱ میلیون نفر است»، و «سرشماری جدید مرکز آمار ایران نشان میدهد همچنین تعداد خانوارهای شهری دارای اینترنت ۲۷.۳ و خانوارهای روستایی متصل به اینترنت ۴.۹ درصد است».
روزنامه دنیای اقتصاد تاکید کرده است که «آمارهای جدید مرکز آمار ایران نشاندهنده عقبماندگی شدید ایران در زمینه توسعه اینترنت است» و این آمارهای تازه «با آمارهایی که پیش از این توسط وزارت ارتباطات و سازمان فناوری اطلاعات منتشر میشد، کاملا منافات دارد»، چرا که «فرمولنویسان در شرکت فناوری اطلاعات و وزارت ارتباطات تا آنجا پیش رفته بودند که ایران را دارای بالاترین تعداد کاربران در میان کشورهای منطقه و همسایگان معرفی میکردند، اما اکنون حقایق آماری چیز دیگری میگویند».
روزنامه ابتکار تیتر یک شماره پانزدهم دیماه را به «پشت صحنه کاهش سرعت اینترنت» و اقدامات دولت برای راهاندازی «اینترنت ملی» با «هزینه ۳۵۰۰ میلیارد تومانی» اختصاص داده است.
این روزنامه نوشته است که از هفتهها پیش و «پس از کند شدن بسیار زیاد سرعت اینترنت در ایران» خبری بر سر زبانها افتاده که «اینترنت ملی جایگزین اینترنت جهانی میشود» و در هفته جاری نیز «پایگاه اطلاعرسانی دولت خبر از مهمترین دستاورد راهاندازی پروژه اینترنت ملی داد».
ابتکار همچنین خبر داده است که رضا تقیپور وزیر ارتباطات و فناوری در دولت احمدینژاد روز چهارشنبه «راهاندازی اینترنت ملی را یکی از مهمترین خدمات دولت الکترونیک» توصیف کرده، اما گفته که راهاندازی این شبکه «۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان هزینه دارد» و «در صورتی که بتوانیم تمامی اعتبارات این پروژه را به صورت یکجا دریافت کنیم، زمانبندی اجرای این پروژه به طور قطع تغییر خواهد کرد»، اما «در صورتی که این مبلغ به مرور در اختیار ما قرار گیرد، هر سال بخشی از این پروژه عملیاتی خواهد شد».
روزنامه روزگار نیز در تیتر یک شماره پنجشنبه خبر داده است که «دولت به صورت تلویحی راهاندازی اینترنت ملی را تایید و آن را ضربهای غافلگیرکننده به آمریکا» توصیف کرده است.
به نوشته این روزنامه، پایگاه اطلاعرسانی دولت دهم تاکید کرده است که «پروژه اینترنت ملی، آمریکا را بهعنوان قلب و مغز سیستم سایبری جهان با نگرانیهایی مواجه کرده است که دستیابی به اهداف خود از طریق جنگ نرم علیه جمهوری اسلامی را بسی دشوارتر از پیش و با هزینههای جبرانناپذیرتر خواهد دید».
روزنامه روزگار در عین حال به اقدامات بینالمللی و تکنولوژِیهای نو برای مقابله با اقدامات دولتها در محدود کردن اینترنت و از جمله به «اینترنت چمدانی»، «اینترنت غیرقابل کشف»، «اینترنت سایه» و «اینترنت نامرئی» نیز اشاره کرده است.
این روزنامه همزمان خبر داده است که رضا تقیپور وزیر ارتباطات روز چهارشنبه گفت که عنوان «اینترنت ملی، درست نیست» و «برابر تکلیف قانون برنامه پنجم، تکلیف به راهاندازی شبکه ملی اطلاعات داریم».
وزیر ارتباطات البته گفته است که «امید است که تا پایان سال فاز اول شبکه ملی اطلاعات را اجرا کنیم که مزیت آن برای سایتهای داخلی پهنای باند بیشتر و امنیت آن است».
اعدام ۸ نفر در زنجان و کرمانشاه
روزنامه رسالت از اعدام پنج نفر به اتهام قاچاق مواد مخدر در زنجان خبر داده و نوشته است که «پنج نفر به اتهام قاچاق و نگهداری مواد مخدر پس از تأیید حکم توسط دیوان عالی کشور در زنجان اعدام شدند».
این روزنامه اسامی اعدامشدگان را اعلام نکرده، اما نوشته است که «این پنج نفر به جرم، خرید و فروش، حمل و نگهداری» مواد مخدر دستگیر شده بودند، و «پس از محاکمه و تأیید حکم در دیوان عالی کشور و انجام تشریفات قانونی در زندان مرکزی زنجان به دار آویخته شدند».
روزنامههای تهران امروز و جام جم نیز از «اعدام سه نفر» در میدان آزادی کرمانشاه در بامداد پنجشنبه ۱۵ دیماه خبر دادهاند.
این روزنامهها به نقل از «دادگستری استان کرمانشاه» گزارش دادهاند که این سه اعدامی «در ۲۶ مرداد ماه سال جاری، خودرو حامل پول بانک سپه کرمانشاه را در خیابان سعدی مورد حمله مسلحانه قرار داده بودند و علاوه بر کشتن سه تن از ماموران بانک، مبلغ ۲۱۷ میلیون تومان را نیز به سرقت بردند».
به نوشته روزنامه تهران امروز، یک نفر از متهمان پیشتر طی درگیری با ماموران کشته شده بود و سه نفر از آنها نیز بنا بر اعلام دادگستری کرمانشاه «صبح پنجشنبه ۱۵ دیماه در میدان آزادی شهر کرمانشاه» و در «ملاء عام» اعدام شدند.