متن زیر برگردان جزئیات بندهای تفاهم اتمی اخیر میان ایران، اتحادیه اروپا و کشورهای گروه ۱+۵ است که وب‌سایت رسمی وزارت خارجه ایالات متحده منتشر کرده است.
آن چه در ذیل می‌آید موارد کلیدی تفاهم‌نامه جامع برنامه عملی مشترک درباره برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران است که در لوزان سوئیس مورد تصویب طرفین قرار گرفت.
موارد یاد شده در واقع پایه و اساسی خواهد بود که بر مبنای آنها قرار است متن نهایی تفاهم‌نامه تا ۳۰ ماه ژوئن، ۹ تیرماه، نگاشته شود. این موارد در واقع همان نکات پیشرفت مذاکرات هسته‌ای میان ایران، اتحادیه اروپا و کشورهای عضو گروه ۱+۵ است.
شایان ذکر است که جزئیات مهم اجرایی همچنان موضوع بحث طرفین است و تا زمانی که بر سر تمامی موارد توافق حاصل شود، بر سر هیچ یک از موارد توافقی صورت نخواهد گرفت. با همین هدف، در ماه‌های آینده خواهیم کوشید که بر پایه این موارد متن نهایی تفاهم‌نامه را آماده کنیم.
غنی‌سازی
ایران موافقت کرد تا حدود دوسوم سانتریفیوژهای نصب شده خود را کاهش دهد. تحت توافق اخیر، ایران شمار سانتریفیوژهای خود را از ۱۹۰۰۰ عدد در حال حاضر به ۶۱۰۴ عدد می‌رساند، از این میزان ۵۰۶۰ سانتریفیوژ به مدت ۱۰ سال غنی‌سازی اورانیوم را ادامه خواهند داد. تمامی ۶۱۰۴ سانتریفیوژ فوق از نوع «آی‌آر-۱» خواهند بود، یعنی نخستین نسل سانتریفیوژهای ایران.
ایران موافقت کرد که دست‌کم ۱۵ سال اورانیوم را بیش از ۳٫۶۷ درصد غنی نکند.
ایران موافقت کرد که به مدت ۱۵ سال ذخیره کنونی ۱۰۰۰۰ کیلویی اورانیوم با درصد غنی‌سازی پایین خود را به ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم ۳٫۶۷ درصد غنی‌شده کاهش دهد.
تمامی سانترفیوژهای مازاد و زیرساخت غنی‌سازی کشور در محلی تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار خواهد گرفت و تنها به عنوان جایگزین سانتریفیوژها و تجهیزات فعال مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
ایران موافقت کرد که به مدت ۱۵ سال هیچ تجهیزات جدیدی با هدف غنی‌سازی احداث نکند.
زمان خروج ایران، یعنی زمانی که ایران نیاز خواهد داشت تا به مقدار کافی ماده شکافنده برای ساخت یک جنگ‌افزار هسته‌ای تولید کند، هم اینک دو تا سه ماه برآورد می‌شود. این زمان تحت چارچوب کنونی، برای مدتی دست‌کم ده ساله به حداقل یک سال افزایش خواهد یافت.
ایران تأسیسات فردو را تغییر خواهد داد تا دیگر امکان غنی‌سازی نداشته باشد.
ایران موافقت کرد که تا ۱۵ سال در تأسیسات فردو اورانیوم غنی‌سازی نکند.
ایران موافقت کرد که تأسیسات فردو را تنها برای استفاده در مقاصد صلح‌آمیز تغییر کاربری دهد، [فردو] به مرکزی پژوهشی، فناوری، هسته‌ای و فیزیکی تغییر کاربری خواهد یافت.
ایران توافق کرد که تا ۱۵ سال در فردو هیچ گونه فعالیت پژوهشی و تولیدی مرتبط با غنی‌سازی انجام ندهد.
ایران تا ۱۵ سال هیچ ماده شکافنده‌ای در فردو نخواهد داشت.
حدود دوسوم سانتریفیوژها و زیرساخت‌های فردو جابه‌جا خواهند شد. باقی‌مانده سانتریفیوژها هم برای غنی‌سازی مورد استفاده قرار نخواهند گرفت. تمامی سانتریفیوژها و زیرساخت مرتبط تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار خواهند گرفت.
برای مدت ۱۰ سال ایران تنها اورانیوم خود را با ۵۰۶۰ عدد سانتریفیوژ نسل اول «آی‌آر-۱» در تأسیسات نطنز غنی‌سازی خواهد کرد.
ایران موافقت کرد که به مدت ده سال تنها اورانیوم خود را با سانتریفیوژهای نسل اول «مدل آی‌آر-۱» در تأسیسات نطنز غنی‌سازی کند، و سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر خود را از دور خارج کند.
ایران تعداد ۱۰۰۰ سانتریفیوژ مدل «آی‌آر-۲ام» که هم اینک در نطنز نصب هستند را از دور خارج خواهد کرد و به مدت ۱۰ سال آنها را در محلی تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار خواهد داد.
ایران برای مدت دست‌کم ده سال از سانتریفیوژهای مدل «آی‌آر-۲»، «آی‌آر-۴»، «آی‌آر-۵»، «آی‌آر-۶» یا «آی‌آر-۸» برای تولید اورانیوم غنی‌شده استفاده نخواهد کرد. ایران از سانتریفیوژهای پیشرفته خود برای انجام طرح‌های محدود تحقیق و توسعه، با توافق و برنامه و جزئیات تأییدی کشورهای گروه ۱+۵، استفاده خواهد کرد.
برای ده سال غنی‌سازی و اعمال تحقیق و توسعه مرتبط با غنی‌سازی ایران به بازه زمانی خروج دست‌کم یک ساله محدود خواهد شد. فراتر از این ۱۰ سال، ایران باید به برنامه غنی‌سازی و تحقیق و توسعه غنی‌سازی خود پایبند بماند - که به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارسال می‌شود، این برنامه‌ها باید در راستای تفاهم هسته‌ای و تحت مفاد پروتکل الحاقی باشند که محدودیت‌های خاصی را در ظرفیت‌های غنی‌سازی ایران ایجاد می‌کنند.
بازرسی و شفافیت
سازمان بین‌المللی انرژی اتمی به تمامی تأسیسات هسته‌ای ایران، از جمله در نطنز و همچنین محل تأسیسات سابق غنی‌سازی کشور در فردو، به صورت منظم دسترسی خواهد داشت و با استفاده از جدیدترین فناوری‌های نظارتی بازرسی به عمل خواهد آورد.
بازرسان به زنجیره تأمین برنامه هسته‌ای ایران دسترسی خواهند داشت. به منظور جلوگیری از انحراف برنامه هسته‌ای به برنامه‌ای مخفیانه، با استفاده از سازوکارهایی جدید شفافیت و بازرسی، مواد و/یا اجزای برنامه هسته‌ای از نزدیک مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
بازرسان به طور پیوسته به معادن و آسیاب‌های اورانیوم دسترسی خواهند داشت، جایی که ۲۵ سال است که ایران کیک زرد تولید کرده است.
بازرسان به طور پیوسته، به مدت ۲۰ سال، تولید تجهیزات ذخیره‌سازی، استوانه‌های ویژه و روتورهای سانتریفیوژهای ایران را تحت نظارت قرار خواهند داد. مرکز تولید سانتریفیوژهای ایران به حالت تعلیق درخواهد آمد و تحت نظارت پیوسته قرار خواهد گرفت.
تمامی سانتریفیوژها و زیرساخت غنی‌سازی موجود در فردو و نطنز جابه‌جا شده و تحت نظارت پیوسته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار خواهند گرفت.
به عنوان یک گام برای شفاف‌سازی مضاعف، یک کانال ویژه تأمینی برای برنامه هسته‌ای ایران ایجاد خواهد شد، از طریق این کانال تأمین، فروش و انتقال مواد و فناوری دارای کاربری دوگانه مرتبط با فناوری هسته‌ای ایران، به صورت مورد به مورد، مورد نظارت و تأیید قرار خواهد گرفت.
ایران موافقت کرد که پروتکل الحاقی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به مرحله اجرا درآورد، و دسترسی و اطلاعات بسیار بیشتری را درباره برنامه هسته‌ای خود در اختیار آژانس قرار دهد، این اطلاعات هم تأسیسات اعلام شده را شامل می‌شود و هم تأسیسات اعلام نشده را.
از ایران خواسته خواهد شد که شرایطی را مهیا کند تا آن دسته از سایت‌های مشکوک یا تأسیساتی که اتهام غنی‌سازی مخفیانه درباره آنها وجود دارد، تأسیسات تبدیلی، تأسیسات تولید سانتریفیوژ یا تأسیسات تولید کیک زرد ایران در هر نقطه‌ای در سرتاسر کشور برای بازرسی آژانس بین‌المللی در دسترس باشند.
ایران موافقت کرد که کد ۳٫۱ را به مرحله اجرا درآورد، که به معنای اعلام پیش از موعد و زودهنگام ساخت تأسیسات جدید است.
ایران مجموعه‌ای از سازوکارهای توافقی را برای رفع نگرانی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای خود به مرحله اجرا درخواهد آورد.
رآکتورها و بازفرآوری
ایران موافقت کرد که در اراک یک رآکتور آب سنگین پژوهشی را بازطراحی و بازسازی کند، این طراحی برمبنای طرحی است که مورد توافق کشورهای ۱+۵ قرار گرفته، این طراحی پلوتونیوم سطح تسلیحاتی تولید نخواهد کرد، و از پژوهش‌های صلح‌آمیز هسته‌ای و تولید مواد رادیوایزوتوپ پشتیبانی خواهد کرد.
هسته اصلی رآکتور که توانایی تولید مقادیر قابل توجهی از پلوتونیوم تسلیحاتی را دارد، یا نابود شده یا از کشور خارج خواهد شد.
ایران تمامی سوخت مصرف شده رآکتور خود را برای طول مدت عمر رآکتور از کشور خارج خواهد کرد.
ایران به صورت نامحدود تعهد کرده که بر روی سوخت هسته‌ای مصرفی خود عملیات بازفرآوری یا پژوهش‌های بازفرآوری انجام ندهد.
ایران آب سنگین مازاد بر نیاز رآکتور تغییر داده شده اراک را ذخیره نخواهد کرد و به مدت ۱۵ سال هرگونه آب سنگین را در بازار بین‌المللی به فروش خواهد رساند.
ایران به مدت ۱۵ سال هیچ رآکتور آب سنگین دیگری نخواهد ساخت.
تحریم‌ها
در صورتی که ایران به شکلی قابل تأیید به تعهدات خود پایبند بماند، تحریم‌ها علیه این کشور به حال تعلیق درخواهد آمد.
تحریم‌های ایالات متحده و اتحادیه اروپا در ارتباط با برنامه هسته‌ای ایران بعد از آن که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأیید کرد که ایران تمامی گام‌های هسته‌ای خود را برداشته، به تعلیق درخواهند آمد. اگر در هر زمانی ایران نتوانست به تعهدات خود عمل کند، این تحریم‌ها مجدد برقرار خواهد شد.
طراحی تحریم‌های هسته‌ای ایالات متحده علیه ایران برای بیشتر مدت زمان تفاهم هسته‌ای برجای خواهد ماند و امکان برقراری مجدد در صورت سرپیچی قابل توجه را خواهد داشت.
تمامی قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره برنامه هسته‌ای ایران همزمان با تکمیل اقدامات هسته‌ای ایران برای رفع همه نگرانی‌های کلیدی لغو خواهند شد (غنی‌سازی، فردو، اراک، ابعاد احتمالی نظامی و شفافیت).
اگرچه مفاد اصلی قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل، آنهایی که به امر جابه‌جایی فناوری‌ها و فعالیت‌های حساس مرتبط است، از طریق یک قطعنامه جدید شورای امنیت سازمان ملل مجدد برقرار خواهد شد. این قطعنامه جدید تفاهم هسته‌ای را مورد تأیید قرار خواهد داد و اجرای کامل آن را خواستار خواهد شد. همچنین قطعنامه یاد شده یک کانال تأمینی – که در بالا به آن اشاره شد – را به عنوان سازوکار تضمین شفافیت تعیین خواهد کرد. محدودیت‌های مهمی در زمینه تسلیحات متعارف و موشک‌های بالستیک نیز در این قطعنامه گنجانده شده و مفادی هم به آن افزوده خواهد شد که اجازه انجام بازرسی محموله‌ها و انسداد دارایی‌ها را خواهند داد.
برای رفع هرگونه مناقشه میان طرفین، یک مرجع ویژه تعیین خواهد شد که به هر یک از طرفین تفاهم هسته‌ای این امکان را خواهد داد که حل و فصل مناقشات درباره اجرای تعهدات تفاهم هسته‌ای را از آن طریق پیگیری کنند.
اگر از طریق فوق مسئله‌ای مهم قابل حل و فصل نباشد، تمامی تحریم‌های سابق سازمان ملل را می‌توان مجدد برقرار کرد.
تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران بر سر تروریسم، نقض حقوق بشر و موشک‌های بالیستیک تحت این تفاهم همچنان برقرار خواهند ماند.
فازبندی
برای مدت ۱۰ سال، ایران ظرفیت غنی‌سازی داخلی و تحقیق و توسعه خود را محدود خواهد کرد و از این طریق تضمین خواهد کرد که زمان خروج [احتمالیش] از تفاهم دست‌کم یک سال خواهد بود. فراتر از آن، ایران به برنامه غنی‌سازی و تحقیق و توسعه غنی‌سازی طولانی‌مدت خود – که به گروه ۱+۵ اطلاع داده - محدود خواهد ماند.
برای مدت ۱۵ سال، ایران بخش‌های دیگری از برنامه هسته‌ای خود را نیز محدود خواهد کرد. برای مثال، ایران هیچ تأسیسات غنی‌سازی جدید یا رآکتورهای آب سنگین جدیدی نخواهد ساخت و ذخیره اورانیوم غنی‌شده خود را محدود کرده و روند شفاف‌سازی مضاعفی را خواهد پذیرفت.
بازرسی‌های مهم و گام‌های شفاف‌سازی برای مدت زمان فراتر از ۱۵ سال ادامه خواهند یافت. پایبندی ایران به پروتکل الحاقی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دائمی است، که شامل الزامات شفاف‌سازی و دسترسی به تأسیسات ایران خواهد بود. بازرسی دقیق زنجیره تأمین اورانیوم ایران برای ۲۵ سال ادامه خواهد یافت.
حتی پس از پایان مدت شدیدترین محدودیت‌ها علیه برنامه هسته‌ای ایران، ایران عضو پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) باقی خواهد ماند، که ساخت و دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای توسط ایران را منع کرده و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را مسئول نظارت بر برنامه هسته‌ای این کشور قرار خواهد داد.
