یک مقام دولت ایران گزارش‌ها درباره توافق جمهوری اسلامی و استرالیا برای بازگردادن اجباری پناهجویان ایرانی به کشور خود را رد کرد و آن را مخالف سیاست‌های تهران دانست.
خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا، روز جمعه ۲۹ خرداد اظهارات این مقام ایرانی را بدون اشاره به هویت او بازتاب داده که تاکید می‌کند بازگشت پناهجویان ایرانی از استرالیا به کشور خود باید داوطلبانه باشد.
وی اظهار داشت: «توافقی در خصوص بازگردادن اجباری پناهجویان صورت نگرفته است. سیاست دولت جمهوری اسلامی ایران بر مبنای آزادی عمل اتباع خود برای گزینش محل اقامت و شغل خود است و چنانچه کسی از اتباع کشورمان قصد بازگشت به ایران را داشته باشد این بازگشت باید داوطلبانه و فارغ از هرگونه اجبار صورت گیرد».
این سخنان واکنشی است به گزارش روزنامه استرالیایی «وست آستریلین» که از وقوع احتمالی یک «توافق تاریخی» میان تهران و کانبرا برای اخراج پناهجویان ایرانی از استرالیا خبر می‌داد.
به نوشته این روزنامه، یک هیات عالی‌رتبه ایرانی که هم‌اکنون در استرالیا به سر می‌برد در این مورد با مقامات استرالیا گفت‌وگو کرده و کانبرا قصد دارد در مقابل این اقدام ایران، بورس تحصیلی به دانشجویان ایرانی اعطا کند و با گشودن دفتر نمایندگی ایران در سیدنی و ملبورن موافقت به عمل آورد.
تهران و کانبرا روزهای پنج‌شنبه و جمعه، ۲۸ و ۲۹ خرداد، اجلاس کنسولی مشترکی را در استرالیا برگزار کردند که ایسنا می‌نویسد از جمله نتایج آن توافق دو کشور برای افزایش تسهیلات روادیدی و مسافرت اتباع یکدیگر به منظور گردشگری، تجارت و سرمایه‌گذاری بوده است، به علاوه گشایش نمایندگی‌های کنسولی و همکاری پلیس دو کشور برای مبارزه با تروریسم، قاچاق مواد مخدر و قاچاق انسان.
این گزارش بیان می‌کند که هیات‌های کنسولی ایران و استرالیا گفت‌وگوهایی نیز به منظور امکان کمک به حل مشکل پناهجویان ایرانی داشته‌اند اما گزارش ایسنا جزییاتی در این باره ارائه نمی‌دهد.
پیش از این حسن قشقاوی، معاون کنسولی وزارت خارجه ایران موضع ایران را در قبال مسئله بازگردادن اجباری پناهوجویان ایرانی اعلام کرده بود که منفی است.
به گفته آقای قشقاوی، جمهوری اسلامی بازگرداندن اجباری پناهجویان ایرانی را «خلاف حقوق بشر می‌داند»، اما سفارتخانه‌های ایران موظف هستند که اگر پناهجویی داوطالبانه خواست به کشور بازگردد زمینه بازگشت او را فراهم کنند.
از میان پناهجویان ایرانی در استرالیا، نزدیک به ۳۰۰ نفر در جزیره مانوس و ۱۶۶ نفر در نائورو نگهداری می‌شوند. ۴۴۰ نفر دیگر هم در اردوگاه‌هایی داخل خاک استرالیا هستند. بنا بر گزارش «وست آستریلین»، علاوه بر این تعداد هشت هزار نفر نیز ویزای موقت موسوم به «بریجینگ ویزا» در اختیار دارند.
