مدیر شرکت هواپیماسازی بوئینگ گفته است اگر جلوی توافق با ایران گرفته شود، باید جلوی همه شرکتهای آمریکایی دیگری که به رقبای این هواپیماسازی نیز خدمات و فناوری ارائه میکنند، گرفته شود.
ری کانر، رئیس بوئینگ، ۲۰ تیر ماه، پیش از برگزاری دوسالانه هوانوردی فارنبرو نزدیک لندن، گفته است هر تلاشی برای مسدود کردن توافق بوئینگ و تهران، نباید بهشکل ناعادلانهای به این شرکت، در برابر رقبای دیگر، آسیب برساند.
مجلس نمایندگان آمریکا، که جمهوریخواهان در آن اکثریت دارند، پنجشنبه گذشته دو متمم تازه را با هدف جلوگیری از فروش هواپیماهای مسافربری بوئینگ به ایران تصویب کرد. این متهمها به لایحه بودجه خدمات مالی افزوده شدهاند.
بر اساس یکی از این مواد الحاقی «اداره کنترل داراییهای خارجی» اجازه نخواهد یافت تا مجوز لازم برای فروش هواپیما به ایران را صادر کند. بر پایه ماده الحاقی دیگر، پرداخت وام از سوی مؤسسات مالی آمریکایی برای خرید هواپیما، با امکان تبدیلپذیری قابلیتهای آن به قابلیتهای نظامی، ممنوع خواهد شد.
آقای کانر گفته «اگر ما اجازه پیدا نکنیم به جلو حرکت کنیم، در نتیجه هیچ شرکت آمریکایی دیگری هم نباید اجازهای دریافت کند. یعنی هیچ شرکت آمریکایی که به شرکتهای دیگر محصولات ارائه میکند».
رئیس بوئینگ میگوید متممهای تصویبشده، مسئله کنگره و دولت آمریکا است و این شرکت بنا بر خواست دولت عمل خواهد کرد.
رویترز پیشتر گزارش داده بود هر شرکتی که بیش از ۱۰ درصد از ساختهها، محتویات یا فناوری آن آمریکاییست، طبق قانون ملزم به دریافت مجوز واشینگتن است. به این ترتیب، موانع قانونی، به معنی مسدود کردن همه شرکتهای مدرن هواپیماسازی از فروش هواپیما به ایران است.
پیش از این رئیس سازمان هواپیمایی کشوری ایران، از مکتوب شدن «توافقات اولیه با بوئینگ» خبر داده، ولی افزوده بود در حال حاضر هم بوئینگ و هم ایرباس «منتظر مجوز وزارت خزانهداری آمریکا» هستند.
روز جمعه ۱۸ تیر ماه، سخنگوی وزارت خارجه ایران در واکنش به مصوبه مجلس نمایندگان آمریکا، اظهار داشت دولت ایالات متحده موظف است، موانع اجرای توافق اتمی (برجام) را رفع کند.
باراک اوباما، رئیسجمهوری آمریکا، قبلا هشدار داده بود هر طرحی که به تضعیف توافق هستهای ایران و شش قدرت جهانی بیانجامد را وتو خواهد کرد.
ایران با تحریمهای گسترده اتمی روبهرو بود که با آغاز «برجام» برچیده شدند. اما ایالات متحده همچنان تحریمهای دیگری را علیه ایران اجرا میکند که به اتهامهای مربوط به نقض حقوق بشر، حمایت دولتی از تروریسم یا توسعه موشکهای بالستیک باز میگردند.
تحریمها، ناوگان هوایی ایران را فرسوده کردهاند. برخی از هواپیماهای این ناوگان سالهاست از روند تولید خارج شدهاند. بنا بر آمار، تنها طی هفتههای اول بهار، نزدیک به ۲.۵ میلیون شهروند از پروازهای داخلی استفاده میکنند.