بیانیه عربستان سعودی در تایید مرگ جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی، داخل کنسولگری عربستان در استانبول، واکنش‌هایی همراه با تردید نسبت به اظهارات مقامات سعودی را در آمریکا و اروپا به همراه داشته است.
جمال خاشقجی روز ۱۰ مهر وارد کنسولگری این کشور در استانبول و سپس ناپدید شد. در حالی که حکومت عربستان در آغاز از سرنوشت او اظهار بی‌اطلاعی می‌کرد پس از آن با انتشار بیانیه‌ای کشته شدن وی در داخل کنسولگری خود را تأیید کرد.
منابع ترکیه می‌گویند که خاشقجی توسط یک تیم پانزده‌نفره «تکه تکه» شده است، اما حکومت سعودی می‌گوید که او در پی یک نزاع در کنسولگری کشته شده و مقام‌های سعودی از محل جسد او بی‌خبرند.
به نوشته خبرگزاری رویترز، در واکنش به تحولات، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، با رهبران اروپایی همصدا شده و گفته است که خواهان جوابی بیشتر از سوی سعودی‌ها درخصوص این پرونده است.
دونالد ترامپ شامگاه شنبه گفت که نیاز به اطلاعات بیشتری در مورد قتل خاشقجی دارد و قصد دارد به‌زودی در این مورد با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، گفت‌وگو کند.
او با اشاره به ناپدید ماندن جسد جمال خاشقجی با ذکر این‌که «می‌خواهیم بفهمیم کجاست و چه اتفاقی افتاد» اضافه کرد که در مورد واکنش ایالات متحده به این قضیه در حال رایزنی با کنگره آمریکا است.
یک مقام ارشد ترکیه به خبرگزاری رویترز گفته است که تیم تحقیقاتی به زودی خواهند فهمید که چه بر سر جسد آقای خاشقجی آمده است.
به گفته این مقام ارشد پلیس در حال جست‌و‌جوی جنگل بلگراد در شمال استانبول و همچنین مزرعه‌ای در نزدیکی یالُوا در ۹۰ کیلومتری جنوب استانبول هستند.
در همین حال، ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه، ضمن محکوم کردن قتل جمال خاشقجی، بیانیه سعودی را «نخستین گام» خواند و در عین حال با یادآوری «سوالات بی‌پاسخ مانده»، خواستار تحقیقات عمیق درباره این ماجرا شد.
آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان نیز توضیحات عربستان درباره کشته شدن جمال خاشقجی را «ناکافی» دانست و خواستار اطلاعات شفاف در این باره شد.
همچنین سخنگوی سازمان ملل متحد در بیانیه‌ای گفته است که آنتونیو گوترش٬ دبیرکل سازمان ملل٬ «عمیقا نگران» است و «بر انجام تحقیقاتی فوری٬ کامل و شفاف و همچنین پاسخگویی کسانی که مسئول بودند٬ تاکید کرده است».
در عین حال سازمان عفو بین‌الملل نیز خواهان «تحقیقاتی بی‌طرفانه و مستقل از سوی سازمان ملل» شده است. روزنامه واشینگتن‌پست که جمال خاشقجی در آن یادداشت می‌نوشت نیز خواسته مشابهی را مطرح کرده است.
همچنین در ترکیه شماری از مقام‌های ارشد حزب حاکم نیز از بیانیه ریاض انتقاد کرده‌اند. در این میان نومان کورتولموش٬ معاون رئیس حزب حاکم در ترکیه٬ حزب عدالت و توسعه٬ گفته است که ترکیه «هرگز» نمی‌گذارد در خصوص این قتل پنهان‌کاری صورت بگیرد و افزوده است: «ما در حال حاضر کسی را سرزنش نمی‌کنیم٬ اما تحمل این را هم نخواهیم داشت که جزئیات این ماجرا مدفون شود.»
توران قشلاق‌چی٬ دبیر انجمن رسانه‌های عرب و ترک نیز گفته است: «ما خواهان مجازات قاتلان جمال [خاشقجی]... و همچنین مجازات مقامی که این فرمان‌ها را صادر کرده٬ هستیم.»
واکنش‌ها در آمریکا؛ موضع تند رهبران جمهوری‌خواه کنگره
پس از آن‌که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در واکنش به تاییدیه عربستان سعودی آن را گامی مثبت و «خوب» در راه کشف حقیقت این رخداد توصیف کرد٬ رهبران جمهوری‌خواه در کنگره به شدت از این بیانیه انتقاد کرده و خواهان تحقیقات کامل در این خصوص از سوی نهادهای اطلاعاتی آمریکا شدند.
در این خصوص مارکو روبیو٬ سناتور فلوریدا در توییتر نوشت: «این‌که عربستان سعودی داستانش درباره خاشقجی را تغییر می‌دهد دیگر قدیمی شده است. این داستان آخر که بحث درگیری [در کنسولگری] را به میان کشیده است عجیب و غریب است. ما باید درخواستمان برای تحقیق «گلوبال مَگینتسکی» را پیش ببریم و بفهمیم واقعا چه اتفاقی افتاده و مسئولان این ماجرا را تحریم کنیم.»
اشاره آقای روبیو به قانون «گلوبال مَگینتسکی» است که سنای آمریکا ۱۸ مهر رسما خواستار اجرای آن در مورد آقای خاشقجی شد. بر این اساس٬ دولت آمریکا ۱۲۰ روز از زمان این درخواست رسمی فرصت دارد نتایج تحقیقات خود درباره سرنوشت آقای خاشقجی را ارائه و در خصوص تحریم مسئولان آن تصمیم‌گیری کند.
باب کورکر٬ رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا، نیز بیانیه عربستان سعودی را زیر سوال برده است.
وی گفته است: «داستانی که سعودی‌ها درباره ناپدید شدن جمال خاشقجی می‌گویند هر روز تغییر می‌کند٬ بنابراین نباید فرض را بر این بگذاریم که داستان اخیر آن‌ها نیز واقعی باشد. آن‌ها می‌توانند تحقیقات خود را انجام دهند٬ اما دولت آمریکا نیز بر اساس قانون و طبق تحقیق «گلوبال مگنیتسکی» باید تحقیقات مستقل خود را داشته باشد و در خصوص پاسخگویی درقبال قتل خاشقجی تصمیم معتبری بگیرد.»
لیندسی گراهام٬ دیگر سناتور جمهوری‌خواه نیز گفته است که به روایتی که عربستان در باره جمال خاشقجی ارائه کرده «بدبین» است.
آقای گراهام در توئیتر نوشته است: «اول به ما گفتند که ظاهرا آقای خاشجقی کنسولگری را ترک کرده است و بعد هم عربستان تمام اتهامات [علیه خودش] را رد کرد. اکنون [می‌گویند] درگیری شده و او [آقای خاشقجی] در کنسولگری کشته شده است و تمام این ها بدون اطلاع ولیعهد [عربستان]. به سختی بتوان این «توضیح» را معتبر دانست.»
لیندسی گراهام پیشتر نیز محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، را به صدور دستور قتل خاشقجی متهم کرده بود.
