گیلا گاملیئل، وزیر امور برابری اجتماعی اسرائیل، گفته است که انقلاب ایران باعث شده تا یهودیان این کشور ۳۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار ثروت خود را رها کرده و راهی خارج شوند.
به گفته این وزیر اسرائیلی، دولت بنیامین نتانیاهو «در یک برنامه محرمانه دو ساله» و «با کار سخت» به این ارزیابی رسیده که مجموع ثروت رها شده یهودیان در ایران و چند کشور عرب ۱۵۰ میلیارد دلار است.
به گزارش رسانه‌های اسرائیل، دولت این کشور بر اساس این تخمین، برنامه‌ریزی خواهد کرد تا ایران و کشورهای عرب را وادار کند که این پول را به عنوان «غرامت» بپردازند.
به نوشته اسرائیل هیوم، مفهوم این ارزیابی این است که درخواست «پرداخت غرامت» از سوی دولت‌های کنونی این کشورها، در هر گونه مذاکرات آتی با آنها لحاظ شود.
خانم گاملیئل در نشستی در هفته جاری گفت، بازگرداندن اموال، «چیزی کمتر از سرآغاز جبران یک ظلم تاریخی» نیست.
به گفته وی، رخدادهای سیاسی و اجتماعی ایران، یمن، لیبی و سوریه، عراق و کشورهای عرب دیگر، به «اخراج یهودیان» انجامید.
در حالی که بیشترین مبلغ در فهرست دولت اسرائیل مربوط به یهودیان ایران است، گفته شده که یهودیان لیبی ۶.۷ میلیارد دلار، یهودیان سوریه ۱.۴ میلیارد دلار، یهودیان یمن ۲.۶ میلیارد دلار و یهودیان عدن ۷۰۰ میلیون دلار از ثروت خود را رها کردند. بقیه مبلغ از مجموع ۱۵۰ میلیارد دلار مربوط به سایر کشورهای عرب است.
دولت اسرائیل در تهیه این فهرست میان یهودیان عدن، پایتخت یمن جنوبی پیشین، با یهودیان گریخته از یمن شمالی پیشین تمایز قائل شده است.
به نوشته اسرائیل هیوم، این تخمین بدون لحاظ کردن ارزش امروزی این اموال صورت گرفته است؛ به این مفهوم که ممکن است مبلغ واقعی «غرامت» تا صدها برابر مبلغ ذکر شده نیز باشد.
در فهرست دولت اسرائیل، شمار یهودیان باقی‌مانده در ایران در حال حاضر «کمتر از ۱۰ هزار تن» ذکر شد؛ بر اساس فهرست، در لیبی و یمن دیگر هیچ یهودی زندگی نمی‌کنند و ممکن است تنها ۲۰ تن یهودی در سوریه باشند.
به نوشته رسانه‌های اسرائیل، مجموع یهودیانی که در ایران و کشورهای عرب تا آغاز تشکیل کشور اسرائیل در سال ۱۹۴۸ زندگی می‌کردند، حدود یک میلیون تن بود. سفیر اسرائیل دو هفته پیش در سازمان ملل گفته بود که «حدود ۸۵۰ هزار تن از آنها رانده شدند».
وزیر برابری اجتماعی اسرائیل نگفته که تخمین «ثروت رها شده» یهودیان از ایران و کشورهای عرب چگونه صورت گرفته و آیا از یهودیان خارج شده از این کشورها، اگر همه آنها هنوز در قید حیات باشند، یا از بستگانشان استعلام شده است یا نه.
به نوشته رسانه‌ها، فرمول‌های تهیه این فهرست فعلا اعلام نمی‌شود و خانم گاملیئل تنها یادآور شده که ستاد امنیت ملی اسرائیل در پروژه محرمانه دو ساله تهیه این فهرست، شریک بوده است.
اسرائیل هیوم بر اساس «منابع» خود، نوشته است که این جمع‌بندی بر اساس چند بخش اراضی، املاک و مستغلات روستایی، شهری، کسب و کار، از دست دادن توان کار و درآمدی که ممکن بود یهودیان در صورت باقی ماندن در کشورشان بدست آورند، و همچنین لحاظ کردن ارزش ساختمان‌های عمومی متعلق به یهودیان مانند مراکز همیاری، اجتماعی و مدارس آنها، تهیه شد.
به نوشته این روزنامه، ایده این کشور برای ارزیابی ارزش اموال یهودیان رفته از ایران و کشورهای عرب از سال ۲۰۰۲ مطرح شده تا وزنه‌ای در برابر درخواست پناهندگان فلسطینیانی باشد که پس از تشکیل اسرائیل، خانه و زندگی خود را در فلسطین رها کرده و به کشورهای دیگر رفتند.
گیلا گاملیئل با تایید تلویحی این امر گفته است که تهیه این فهرست به ویژه در حال حاضر که طرح صلح دولت دونالد ترامپ، رییس جمهوری آمریکا، برای حل نزاع اسرائیلی- فلسطینی موسوم به «معامله قرن» مطرح است، اهمیتی دو چندان دارد.
قانون مصوب سال ۲۰۱۰ در مجلس اسرائیل تعیین کرده که دولت این کشور باید برای بازگرداندن اموال یهودیان ایران و کشورهای عرب، تلاش کند.
اما از سال ۲۰۱۴ روز سی‌ام نوامبر هر سال در تقویم اسرائیل به عنوان روز یادآوری «اخراج» یهودیان از ایران و کشورهای عرب تعیین شده است.
دولت اسرائیل به تازگی از سازمان ملل متحد خواست تا یهودیان ایران و کشورهای عرب را که در پی تحولات و انقلاب‌ها در این کشورها از بعد از تاسیس اسرائیل، از این ممالک رفته‌اند، به عنوان «پناهنده» به رسمیت بشناسد.
دانی دنون، سفیر اسرائیل در سازمان ملل، در نشست ۱۲ آذر مجمع عمومی، گفت «خشونت‌ها در قبال این یهودیان، ظالمانه بوده و اموال بسیاری از آنان غصب شد و در اکثر موارد، با دست خالی، زادگاهشان را پشت سر گذاشتند».
آقای دنون گفته بود که طرح اسرائیل برای به رسمیت شناختن این یهودیان به عنوان «پناهنده» تنها برای گرامیداشت یاد آنان نیست بلکه برای پندآموزی نیز هست.
با وجود این، وی به قصد احتمالی اسرائیل برای وادار کردن دولت‌های کنونی در این کشورها به پرداخت «غرامت» به این «پناهندگان» اشاره نکرده بود.
بخش بزرگی از حدود ۱۲۰ هزار ایرانی یهودی تا اوان انقلاب، راهی آمریکا شدند؛ درصدی نامعلوم از آنها نیز به اسرائیل رفته‌اند.
آلمان و شماری از کشورهای اروپایی به خاطر راندن یهودیان در نتیجه حکومت نازی و جنگ جهانی دوم هنوز به بازماندگان این یهودیان غرامت پرداخت می‌کنند؛ این غرامت عمدتا از طریق بنیادها و نهادهایی در اسرائیل یا سایر کشورها، به عنوان مستمری ماهیانه به این افراد پرداخت می‌شود.
