سازمان دیدبان حقوق بشر روز جمعه، ۱۹ اردیبهشت، در بیانیه‌ای به محکومیت دست‌کم ۱۳ نفر در ایران به دلیل اعتراض به سرنگون کردن هواپیمای مسافربری اوکراینی به دست سپاه پاسداران جمهوری اسلامی اعتراض کرد.
در بیانیه این سازمان حقوق بشری آمده که این افراد «ظاهراً فقط به خاطر اعتراض مسالمت‌آمیز به حمله مرگبار نیروهای نظامی ایران به هواپیمای مسافربری اوکراینی و انکار اولیه مسئولیت از سوی حکومت» به زندان محکوم شده‌اند.
مایکل پیچ، معاون مدیر بخش خاورمیانه دیدبان حقوق بشر، با اشاره به این موضوع گفت، مقامات ایران «به جای پیگرد آنهایی که از حق آزادی بیان و آزادی تجمع‌شان استفاده کرده‌اند، باید دست به تحقیقی شفاف بزنند و با نهادهای بین‌المللی همکاری کنند تا مشخص شود در این تراژدی واقعاً چه اتفاقی افتاده است.»
به گفته وی، مقامات جمهوری اسلامی در این ماجرا نیز «شیوه معمول فرار از مسئولیت خود را دنبال می‌کنند».
او در عین انتقاد از خودداری ایران از ارائه جزئیات درباره تحقیق و تفحص درباره «این اشتباه مرگبار»، به صراحت گفته که مقامات قضایی جمهوری اسلامی نیز در محکوم کردن «افراد معترض به از دست رفتن ۱۷۶ زندگی هیچ وقتی تلف نمی‌کنند».
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در روز ۱۸ دی‌ماه سال گذشته به یک هواپیمای مسافربری اوکراینی، دو بار شلیک کرد که منجر به کشته شدن ۱۷۶ مسافر و خدمه شد.
پس از انکارهای اولیه، سرانجام ستاد کل نیروهای مسلح سه روز بعد یعنی در روز ۱۱ ژانویه اعلام کرد که پس از حملات انتقامجویانه ایران به دو پایگاه نظامی آمریکا در عراق به دنبال کشتن قاسم سلیمانی، فرمانده سابق سپاه قدس، این نیرو «به خطا» به هواپیمای مسافربری شلیک کرده است.
بعد از این ماجرا، اعتراضاتی در چندین شهر ایران بر پا شد و بر اساس گزارش‌های رسمی قوه قضائیه، ده‌ها نفر در ارتباط با این اعتراضات، بازداشت شدند.
در گزارش سازمان دیدبان حقوق بشر به نام مصطفی هاشمی‌زاده و امیرمحمد شریفی، دو دانشجوی دانشگاه تهران که به دلیل شرکت در این تجمعات به حبس محکوم شده‌اند نیز اشاره شده است.
دادگاه انقلاب شهر آمل هم دست‌کم پنج نفر از افرادی را که در این شهر در اعتراض به سرنگونی هواپیمای اوکراینی تجمع کرده بودند مجموعا به ۳۰ ماه زندان محکوم کرده است.
مقام‌های جمهوری اسلامی نه تنها از ارائه جزئیات درباره سرنگونی این هواپیما خودداری می‌کنند، بلکه با وجود چندین بار وعده، از ارسال جعبه سیاه هواپیما به خارج از کشور خودداری می‌کنند.
برخی از اعضای خانواده‌های کشته‌شدگان هواپیمای اوکراینی گفته‌اند که امیدی به رسیدگی به این پرونده در داخل کشور ندارد و شمار دیگری از آنها که در خارج ایران زندگی می‌کنند انجمنی برای دادخواهی این پرونده تشکیل داده‌اند.
