رسانه‌ها و نهادهای مدافع حقوق بشر از بازداشت ده‌ها نفر در تجمعات شهرهای مختلف ترکنشین ایران و همچنین تهران در حمایت از جمهوری آذربایجان در مناقشه قره‌باغ کوهستانی خبر داده‌اند.
خبرگزاری هرانا روز جمعه نام ۳۸ نفر از بازداشتی‌های تجمعات روزهای اخیر را منتشر کرده که در شهرهای اردبیل، تبریز، ارومیه، مشکین شهر، پارس آباد مغان و زنجان بازداشت شدهاند.
این گزارش می‌گوید تعداد بازداشت شدگان که صرفا در تجعاتی مسالمت آمیز شرکت داشته اند، بیشتر از این تعداد برآورد می‌شود.
به نوشته هرانا، «این بازداشت‌ها در خیابان، محل کار یا منازل این افراد صورت گرفته است، خشونت زیادی در زمان بازداشت این افراد توسط نیروهای انتظامی‌امنیتی اعمال شده است که در مواردی به شکستگی دست یا بینی منجر شده است».
عفو بین‌الملل نیز در صفحه توئیتر خود نوشته است، «نگران گزارش‌های مربوط به بازداشت حدود ۲۰ نفر از فعالین ترک از جمله اصغر عسگرزاده، مصطفی پروین، مرتضی پروین، محمد جولانی، میثم جولانی و علی خیرجو است که در تجمعات اعتراضی اخیر در اردبیل و دیگر شهرها بازداشت شدهاند».
همچنین کمپین دفاع از زندانیان سیاسی و مدنی طی گزارشی از بازداشت دست‌کم ۲۰ نفر در اردبیل خبر داده است.
از صبح روز شنبه، درگیری‌های گسترده میان نیروهای آذربایجان و ارمنستان در ناگورنو-قره‌باغ آغاز شده است، درگیری‌هایی که گفته می‌شود صدها کشته و زخمی بر جای گذاشته است.
حدود یک ماه پیش الهام علی‌اف رئیس‌جمهوری آذربایجان اعلام کرد از ماه ژوئیه روسیه «بی‌وقفه» در حال انتقال سلاح به ارمنستان از طریق «یکی از کشورهای ساحلی دریای خزر» بوده است؛ عبارتی که آشکارا به ایران اشاره داشت، اما جمهوری اسلامی واکنشی نشان نداد.
با آغاز درگیری‌ها، ویدیوهای مختلفی از حمل گسترده تسلیحات ساخت روسیه از طریق ایران به ارمنستان در فضای مجازی منتشر شد و ایران متهم به کمک به ارمنستان در مناقشه قره‌باغ شد.
جمهوری اسلامی منکر این موضوع شده و محمود واعظی رئیس‌دفتر روحانی در گفت‌وگوی تلفنی با معاون رئیس‌جمهوری آذربایجان با رد ادعای ارسال سلاح روسی از طریق ایران به ارمنستان گفت، « جمهوری اسلامی همواره تمامیت ارضی این کشور همسایه را به رسمیت شناخته و به آن احترام گذاشته و پایان اشغال را موجب ثبات در منطقه می‌داند».
نمایندگان علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی در استان‌های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل و زنجان نیز روز پنج‌شنبه ۱۰ مهرماه با انتشار بیانیه مشترکی اعلام کردند، «هیچ تردیدی در تعلق قره‌باغ به آذربایجان و اشغال آن و لزوم بازگشت این اراضی به آذربایجان نیست».
حدود سه دهه پیش قره‌باغ کوهستانی که اکثریت ساکنان آن ارامنه بودند به همراه هفت منطقه ترکنشین دیگر به اشغال ارمنستان درآمد و از آن زمان شورای امنیت سازمان ملل با انتشار چهار قطعنامه خواستار بازگرداندن این اراضی شده است.
به غیر از ارمنستان هیچ کشوری اشغال این اراضی و حکومت خودخوانده «جمهوری آرتساخ» را به رسمیت نشناخته است.
اعتراضات در شهرهای مختلف ترکنشین ایران و همچنین تهران از روز سه‌شنبه آغاز شده و به درگیری با نیروهای امنیتی انجامیده است.
خبرگزاری فارس نیز مداخله پلیس و بازداشت معترضان در تجمعات زنجان و تبریز را پوشش داده، اما مدعی شده است که آنها شعار « قومگرایانه» سر داده‌اند.
برخی ویدیوهای منتشر شده در تجمعات نشان می‌دهد که معترضان شعارهایی برای آزاد قره‌باغ کوهستانی سر می‌دهند.
