سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در واکنش به بالاگرفتن انتقادها به نحوه موضع‌گیری در قبال همراهی چین با ادعای شش امیرنشین حوزه خلیج فارس دربارهٔ جزایر تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی، می‌گوید که «جمهوری اسلامی در این زمینه با جدیت عمل کرد».
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه، روز دوشنبه ۲۱ آذر گفت: «در این ارتباط وزارت خارجه بلافاصله وارد عمل شد. سفیر چین در ایران را خواستیم و اعتراض خود را بیان کردیم. یادداشت اعتراضی هم دادیم.»
با این حال آقای کنعانی بار دیگر از به‌کاربردن کلمه «احضار سفیر» که یک اصطلاح خاص سیاسی برای این موارد است خودداری کرد؛ هم‌چنان‌که پیشتر نیز از «دیدار» سفیر چین با دستیار آسیا و اقیانوسیه وزیر امور خارجه خبر داده بود.
در بیانیه پایانی نشست اجلاس مشترک سران چین و شش امیرنشین حوزه خلیج فارس که روز ۱۸ آذر در پایتخت عربستان برگزار شد، آمده بود که این کشورها «از همه تلاش‌های صلح‌آمیز از جمله ابتکار و تلاش امارات متحده عربی برای دستیابی به راه‌حلی مسالمت‌آمیز در موضوع جزایر سه‌گانه از طریق مذاکرات دوجانبه با رعایت موازین حقوق بین‌الملل و حل این موضوع با رعایت قوانین بین‌المللی» حمایت کردند.
در پی انتشار این بیانیه، خبرگزاری‌های دولتی در ایران این بند از آن را نقل نکردند و حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، هم در واکنش به آن بدون نام‌بردن از چین در پیامی توئیتری نوشت که «در ضرورت احترام به تمامیت ارضی ایران با هیچ طرفی تعارف نداریم».
آقای کنعانی روز دوشنبه توضیحی درباره نحوه واکنش رسمی به این موضوع نداد اما افزود: «در ارتباط با موضوعات منافع اساسی کشور و تمامیت ارضی ایران با هیچ طرفی مصالحه نمی‌کنیم، واکنش جدی نشان می‌دهیم».
امارات متحده عربی ادعای مالکیت بر جزایر سه‌گانه را دارد، اما تهران ضمن تأکید بر جدایی‌ناپذیربودن این جزایر از کشور می‌گوید که حاکمیت ایران بر این جزایر «به‌طور دائم و قطعی اعاده شده و هیچ جایی برای بحث دربارهٔ آن نیست».
اقدام چین در همراهی با بیانیه پایانی نشست اجلاس مشترک این کشور با شش امیرنشین حوزه خلیج فارس، علاوه بر آن‌که به موج انتقادها از «انفعال» جمهوری اسلامی در قبال چین دامن زد، واکنش برخی چهره‌های حکومتی را هم برانگیخت.
ازجمله مجتبی ذوالنوری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، که به دولت چین «تذکر شفاهی» داد و در جلسه علنی مجلس گفت: «به مسئولان چینی تذکر می‌دهم که خود را در مسیر کجی که صهیونیست‌ها و محور عبری - عربی طراحی کردند، قرار نداده و به مسیر درست بازگردند.»
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، هم گفت که «رفتار ایران مقابل چین عین حقارت است» و خبر داد که مقامات جمهوری اسلامی ایران از اتفاق پیش‌آمده غافلگیر و ناراحت شده‌اند.»
به‌گفته آقای فلاحت‌پیشه، «کشور چین که تا دیروز به‌عنوان یک شریک سیاسی و تجاری برای ایران محسوب می‌شد، به‌یک‌باره در ذیل یک بیانیه از موضوعاتی حمایت کرد که ارتباط مستقیم با تمامیت ارضی کشورمان دارد».
دولت چین هنوز واکنش رسمی به این گزارش‌ها منتشر نکرده است.
رابطه سیاسی تجاری جمهوری اسلامی با چین در قالب رویکرد «نگاه به شرق»، که رهبر جمهوری اسلامی مبلغ و پیگیر آن است، در سال‌های گذشته گسترده‌تر شده و هم‌زمان انتقادهای گسترده‌ای را هم مبنی بر یک‌طرفه‌بودن منافع این رابطه برانگیخته است.
