چه دوستش داشته باشید و چه از او متنفر باشید، سیلویو برلوسکونی، نخست‌وزیر پیشین ایتالیا، میلیاردری متهور و در عین حال «گستاخ» بود که با زندگی عجیب و غریب خود بر عرصۀ تجارت و سیاست ایتالیا سایه انداخت.
به‌رغم انتقادهای شدید از زندگی شخصی و منش سیاسی و اتهامات متعددی که بارها او را روانۀ دادگاه کرد، سیلویو برلوسکونی خود را هم‌ردیف ناپلئون و عیسی مسیح می‌دانست.
برلوسکونی که روز دوشنبه ۲۲ خرداد در ۸۶ سالگی درگذشت، یک سرمایه‌گذار بزرگ و متمول در صنعت ساخت‌وساز و رسانه‌های جمعی و مالک باشگاه‌های فوتبال بود که چند دهه حیات اجتماعی ایتالیا را زیر سلطه خود گرفت.
او که به‌عنوان یک سیاستمدار محافظه‌کار وارد صحنۀ سیاست ایتالیا شد، به دلیل گاف‌های ناخوشایند و پرونده‌های متعدد فساد مالی و اخلاقی به چهره‌ای جنجالی و اختلاف‌برانگیز تبدیل شده بود.
برلوسکونی ۲۶ سپتامبر ۱۹۳۹ در میلان متولد شد. پدرش کارمند بانک و مادرش منشی بود. او در دهه هفتاد میلادی اولین موفقیت‌های اقتصادی را کسب کرد، در دهه هشتاد به شهرت رسید و در دهه ۹۰ وارد عرصه سیاست ایتالیا شد و موفقیت حیرت‌آوری به‌دست آورد.
برلوسکونی با قد یک متر و ۶۵ سانتی‌متر در سال ۲۰۰۶ با تفرعن کاریزماتیک و همیشگی در مورد خودش گفت: «فقط ناپلئون بیش از من دستاورد داشته، ولی بدون شک من از او بلندترم.» در یک مورد دیگر او خود را «عیسی مسیح سیاست» توصیف کرد.
برلوسکونی از سنین کودکی بسیار با اراده و بلندپرواز بود. در دوران کودکی نمایش‌های عروسکی بر‌پا می‌کرد و از این راه پول درمی‌آورد. در دوران دبیرستان در ازای دریافت پول از هم‌کلاسی‌هایش تکالیف‌شان را انجام می‌داد. در دوران تحصیل دانشگاهی در رشته حقوق از طریق شغل‌هایی نظیر فروش جاروبرقی و یا خواندن ترانه‌های عاشقانه فرانسوی در کشتی‌های تفریحی پول درمی‌آورد.
برلوسکونی رکورد طولانی‌ترین دوره احراز مقام نخست‌وزیری در ایتالیا را از خود به‌جا گذاشت. او در سه دوره، از سال ۹۴ تا ۹۵، از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۶، و از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۱ نخست‌وزیر بود.
پیروزی او در انتخابات سراسری سال ۱۹۹۴ در رأس «فورزا ایتالیا» (ایتالیا به پیش)، یک حزب سیاسی جدید که نام آن از شعارهای طرفداران فوتبال گرفته شده است، همچون «اصابت یک شهاب‌سنگ» به صحنۀ سیاست ایتالیا توصیف شد.
برلوسکونی در سال ۲۰۱۱ در اوج بحران ناشی از بدهی‌های سنگین دولت ایتالیا که ثبات اقتصادی حوزه یورو را به خطر انداخته بود، با بی‌آبرویی مجبور به استعفا شد. او در همین زمان به‌اتهام فرار مالیاتی و سکس با یک کارگر جنسی زیر سن قانونی که به رسوایی «بونگا بونگا» مشهور شد، تحت محاکمه قرار گرفت.
او در این پرونده به‌دلیل فقدان شواهد کافی تبرئه شد، ولی در جریان دادرسی جزئیات مهمانی‌های برلوسکونی ازجمله حضور دختران رقاص کم‌سن‌وسال که ماسک شبیه به افراد سرشناس از جمله باراک اوباما، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، را به چهره می‌زدند، افشا شد و تأثیر خود را هم به جا گذاشت.
سیلویو برلوسکونی که دو بار طلاق گرفته بود و آخرین شریک رسمی زندگی‌اش ۵۳ سال از او جوان‌تر بود، متهم بود به این‌که «زن‌باره‌ای بدون شرم و توبه‌ناپذیر» است. او در یکی از سخنانش به‌طنز گفته بود «وقتی از زنان می‌پرسند که آیا دوست دارند با من رابطۀ جنسی داشته باشند، ۳۰ درصد می‌گویند بله و ۷۰ درصد دیگر می‌گویند چی؟ دوباره؟»
در دوران نخست‌وزیری طولانی او بسیاری از اظهار‌نظرهایش در مورد کشورهای دیگر و سیاستمداران خارجی جنجالی شد. او باراک اوباما را «آفتاب‌سوخته» توصیف کرد، مردم آلمان را به «انکار هولوکاست» متهم کرد و ادعا کرد که حزب کمونیست چین در دهه هفتاد میلادی «نوزادان را در دیگ آب می‌جوشاند».
در عرصۀ سیاست بین‌المللی او از اشغال عراق توسط آمریکا و متحدانش حمایت کرد، در سال ۲۰۰۲ میزبان اجلاسی بین‌المللی بود که در آن ناتو و روسیه به‌طور موقت اختلافات خود را حل کردند و با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، مناسبات نزدیک و عمیقی داشت. پوتین او را «یکی از بزرگ‌ترین سیاستمداران اروپایی» توصیف کرده است.
اما بسیاری از سیاستمداران هم‌‌دورۀ برلوسکونی دل خوشی از او نداشتند. پیر شتاینبروک، یکی از سیاستمداران ارشد و نایب‌رئیس حزب سوسیال دموکرات آلمان در سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۹، آقای برلوسکونی را یک «دلقک» توصیف کرده است.
او در ایتالیا به همان اندازه‌ای که مورد نفرت بود، طرفدار سینه‌چاک هم داشت و به‌قول کارشناسان، افکار عمومی این کشور به دو قطب طرفداران و مخالفان برلوسکونی تقسیم شده بود.
در کارزار انتخاباتی سال ۲۰۰۸ که آخرین پیروزی او را رقم زد، طرفدارانش ترانه‌ای می‌خواندند که عنوانش بود «خدایا شکرت که سیلویو این‌جاست». یک سال بعد فردی که بعداً معلوم شد تعادل روانی ندارد، با یک مجسمۀ یادگاری کلیسای میلان به او حمله کرد و صورتش مجروح شد.
برلوسکونی که زمانی ثروتمندترین فرد ایتالیا بود، همواره وعده می‌داد که کشور را به‌خوبی شرکت‌های اقتصادی خودش اداره خواهد کرد و محور سیاست اقتصادی او کاهش مالیات و لغو مقررات دولتی ناظر بر فعالیت شرکت‌های خصوصی بود. این وعده‌ها به مذاق بخشی از رأی‌دهندگان ایتالیایی که طرفدار فردگرایی و به دولت بی‌اعتمادند، خوش می‌آمد.
برلوسکونی به‌عنوان چهرۀ شاخص ائتلافی از محافظه‌کاران ایتالیا که قبل از سال ۱۹۹۴ وجود نداشت، عامل مدرن‌سازی سیاست این کشور تلقی می‌شود؛ هرچند بسیاری معتقدند که این تغییرات مثبت نبود. علاوه بر این، او مدل و یا سرمشقی برای دونالد ترامپ هم محسوب می‌شود که به‌عنوان یک سرمایه‌گذار میلیاردر وارد دنیای سیاست شد.
از نگاه منتقدان برلوسکونی، او از ناشکیبایی بخشی از افکار عمومی ایتالیا در برابر حاکمیت قانون بهره برد و برای حفاظت از خود در برابر پیگرد قضایی مقررات را تغییر داد و با سوء‌استفاده از اختیارات مقام نخست‌وزیری توانست از خودش در برابر اتهامات سنگینی نظیر فرار مالیاتی و ساخت‌و‌سازهای غیرقانونی حفاظت کند.
ده‌ها پروندۀ قضایی علیه او تشکیل شد و بارها کارش به محاکمه کشید. او به ارتکاب جرایم گوناگونی ازجمله تبانی با مافیا و پرداخت رشوه به سیاستمداران احزاب مخالف و شهود حاضر در محاکمه‌ها متهم شد. به‌خاطر قوانینی که به نخست‌وزیر مصونیت قضایی می‌دهد و در دوران زمامداری خود او تصویب شده بود، برلوسکونی فقط در یکی از این پرونده‌ها محکوم شناخته شد.
او در سال ۲۰۱۳ به جرم کلاهبرداری مالیاتیِ چندين میلیون یورویی محکوم، از پارلمان اخراج و به مدت پنج سال از عهده‌داری مقام‌های سیاسی منع شد. با این همه، او به زندان محکوم نشد و حکم او به ۱۰ ماه کار در خدمات اجتماعی تقلیل یافت.
برلوسکونی قبل از ورود به عرصۀ سیاست، در صنعت ساخت‌وساز و روی ساخت خانه‌های مجلل در محلات حومۀ شهرها تمرکز داشت.
در دهه هشتاد میلادی، تحت حمایت بتینو کراکسی، نخست‌وزیر سوسیالیست ایتالیا، انحصار کامل شبکه‌های خصوصی تلویزیونی در ایتالیا را به دست آورد و با خرید باشگاه آ ث میلان آن را به موفق‌ترین تیم فوتبال اروپا در آن زمان بدل کرد.
او پس از استعفا از مقام نخست‌وزیری در سال ۲۰۱۱، به‌رغم بازگشت‌های موردی، به‌مرور از صحنۀ سیاست محو شد.
متئو سالوینی، رهبر حزب راست افراطی «لیگ شمال» به‌عنوان چهره شاخص ائتلاف محافظه‌کاران جای او را گرفت و حزب «فورزا ایتالیا»، که سکوی پرش برلوسکونی به عرصه سیاست بود، تا سال ۲۰۲۲ که به‌عنوان شریک کوچک وارد دولت دست‌راستی به نخست‌وزیری جورجیا ملونی شد، جایگاه خود را کاملا از دست داد.
برلوسکونی هیچ‌گاه به آرزوی اصلی خود که مقام ریاست‌جمهوری ایتالیا بود، نرسید و در سال ۲۰۲۲ آخرین فرصت خود را از دست داد. همزمان، باشگاه آ ث میلان نیز به حاشیه رفت و در نهایت به سرمایه‌گذاران چینی فروخته شد.
سلامتی آقای برلوسکونی، که زمانی دکترش او را «نامیرا» توصیف کرده بود، رو به وخامت گذاشت. در سال ۲۰۱۶ او تحت عمل جراحی باز قلب قرار گرفت، در سال ۲۰۲۰ به ذات‌الریه ناشی از کوويد ۱۹ و در سال ۲۰۲۲ نیز به عفونت دستگاه ادرار مبتلا شد.
او در سال ۲۰۲۰ پس از دو هفته بستری‌بودن در بیمارستان به دلیل ابتلا به کووید ۱۹ گفت: «بر آن‌چه که بزرگ‌ترین چالش زندگی‌ام تلقی می‌کنم، پیروز شدم. با افتخار می‌توانم بگویم که حتی این بار نیز از خطر جستم.»
سرانجام او پس از بستری‌شدن در بیمارستانی در میلان که به‌گفته پزشکان فقط برای آزمایش‌های عمومی بود، درگذشت.
چه خوب و چه بد، سیلویو برلوسکونی به‌عنوان یک شخصیت متمايز به خاطر سپرده خواهد شد. آدریانو گالیانی، دوست نزدیک او و مدیر سابق باشگاه آ ث میلان، زمانی گفته بود: «خوب می‌دانیم که سیلویو برلوسکونی سه وارث دارد: اولی سیلویو، دومی برلوسکونی و سومی سیلویو برلوسکونی.»
