علی باقری کنی، سرپرست وزارت امور خارجه در دولت سیزدهم از ادامهٔ گفتوگوهای غیرمستقیم درباره احیای توافق برجام به واسطه کشور عمان خبر داد.
آقای باقری کنی در برنامه گفتوگوی ویژه خبری شبکه خبر چهارشنبه ۲۰ تیر ۱۴۰۳، با اشاره به مسئله رفع تحریمها گفته است: «فرآیند مذاکرات در جریان است و آن مسئله درحال پیگیری است.»
او با اشاره به محرمانه بودن روند و محتوای مذاکرات اضافه کرده که تیم مذاکرهکننده تلاش دارد «در عرصه مذاکرات رفع تحریم» که به گفته این مقام ارشد وزارت خارجه، «مسیر رو به جلویی است... در مقطع باقی مانده تا زمان روی کار آمدن دولت چهاردهم زمینههای مناسبی را برای حرکت جدی در دولت جدید فراهم» کند.
اظهارات تازه باقری کنی در شرایطی بیان میشود که جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، چند روز پیشتر، ۱۸ تیر، در پاسخ به این پرسش که آیا آمریکا آمادگی دارد با روی کار آمدن رئیسجمهور جدید در ایران مذاکرات هستهای را از سر گیرد، پاسخ داد: «نه.»
جان کربی با اشاره به انتخاب مسعود پزشکیان به عنوان رئیسجمهور جدید ایران گفت: «باید ببینیم چه کار خواهد کرد، ولی انتظار تغییری در رفتار ایران نداریم.»
مسعود پزشکیان در دوران تبلیغات انتخاباتی، تأکید داشت که بدون احیای برجام و برچیده شدن تحریمها، نمیتوان بر مشکلات اقتصادی که گریبانگیر جامعه است غلبه کرد، و به صراحت از مجلس برای تصویب قانونی که احیای توافق هستهای را با مشکل روبهرو کرده، انتقاد کرد.
با این حال او در یکی از مناظرهها با سعید جلیلی گفت که شرط بازگشت ایران به برجام، اجرای تعهدات آمریکاست.
اما در روزهایی که تمرکز رئیسجمهور جدید ایران بر حمایت از گروههای نیابتی جمهوری اسلامی در منطقه است، آقای پزشکیان اظهار نظر تازهای در مورد احیای توافق هستهای نداشته و حتی به موضع آمریکا در مورد عدم آمادگی برای ازسرگیری مذاکرات واکنش نشان نداده است.
از زمان خروج آمریکا از برجام در دوران ریاستجمهوری دونالد ترامپ در سال ۱۳۹۸، این توافق مهم که هدفش محدود کردن دامنهٔ فعالیت هستهای جمهوری اسلامی در ازای لغو بخشی از تحریمها علیه ایران بود، از هم پاشیده است.
«سه سال مذاکرات فشرده»
باقری کنی در عین حال در بخش دیگری از اظهارات خود گفته که جمهوری اسلامی و طرفهای غربی، در سه سال اخیر، به جز «وقفهای» در پاییز و زمستان ۱۴۰۰ که بهدلیل جنگ اوکراین پیش آمد، مذاکرات «فشردهای» داشتهاند.
به گفته او، «بنا بود که توافق، بعد از انتخابات کنگره آمریکا که میشود میانهٔ آبانماه ۱۴۰۱، میان وزرای خارجه کشورهای ۱+۴ به امضا برسد. اما اغتشاشاتی که در پاییز ۱۴۰۱ در برخی از مناطق کشور رخ داد، کشورهای غربی به ویژه اروپاییها را به غلط انداخت و آنها با سوء محاسبه تلاش کردند که این فرآیند نهاییسازی توافق را به تأخیر بیندازند».
باقری مدعی شده که طرفهای غربی وقتی دیدند «به هیچ دستاورد ملموسی که مدنظرشان بود، دست پیدا نکردند، آمدند دوباره وارد فرآیند گفتوگوها شدند.»
منظور او از «اغتشاشات»، اعتراضات گسترده پس از مرگ مهسا (ژینا) امینی در بازداشت گشت ارشاد بود که سراسر ایران را فراگرفت و با یکی از خشونتبارترین سرکوبهای حکومت مواجه شد.
تحریمهای فزاینده غرب علیه جمهوری اسلامی بهدلیل فعالیتهای هستهای، برنامه موشکی و دخالتهای منطقهای حکومت ایران، تأثیر شدیدی بر اقتصاد ایران گذاشته است. این تحریمها از مهمترین موارد اختلاف میان دو جریان اصلی سیاسی در داخل حکومت ایران است.